Læknablaðið - 01.06.1943, Blaðsíða 17

LÆKNAB LAÐ I Ð
139
Mononucleosis Infectiosa.
Eftfr
Stefán Guðnason, héraðslækni
Erindi flutt í Læknafélagi Akur-
eyrar veturinn 1942.
Mononucleosis infectiosa, sem
nú er talinn sérstakur acut infect-
ionssjúkdómur, orsakaður af
óþekktu virus, er, ef svo mætti
segja, samsteypa úr nokkrum áður
þekktum sjúkdómsmyndum, sem
hafa gengiö undir ýmsum nöfnum,
svo sem: Drusenfieber, monocyt-
angina, acut benign lymphocyt-
angina, glandular fever, lympho-
Ijlastose o. fl. Sjúkdómsins er Iítið
getið í kennsluljókum. Þó er minnst
á hann í Lærebog í Blodsygdomme
eftir Gram. Um 1890 lýsir Pfeiffer
Drúsenfieber, sem sérstökum smit-
andi barnasjúkdómi, og aðgreinir
hann frá öðrum eitlasjúkdómum
hjá börnum. Eftir aldamótin er
sagt frá einstökum tilfellum, og
blóðmynd þá fyrst lýst og talin
b'enda á sérstakan blóðsjúkdóm.
Eftir 1920 kemur svo á kreik nafn-
ið mononucleosis infectiosa (m. i.)
og sjúkdómurinn talinn hinn sami
og Dríisenfieber, og 1.929 telur
Schwarz hann einnig identiskan
áður-lýstum hálsbólgum með blóð-
breytingum, sem gengu undir ýms-
um nöfnum, s. s. lymphocytangina
og monocytangina. Þetta hefir þótt
sannast síðan, við blóðmyndaskoð-
un og agglutinationsrannsóknir.
Blóðmynd reyndist sérkennileg og
sama eðlis við öll sjúkdómsform-
in og agglutinationspróf, kennt við
Bunnel (1932) hefir reynzt mjög
specifikt fyrir m. i. i öllum sjúk-
dómsmyndum, og er því vafalaust
um einn og sama sjúkdóm að ræða.
Nafnið monocytangina þykir mjög
óheppilegt, vegna þess, að frumur
þær, sem mest ber á í blóðmynd
inni, eru ekki monocytar og angi-
nuna getur alveg vantað í sjúk-
dómsmyndina. Hér á landi hef eg
ekki séð sjúkdómsins getið, nema
hvað Jón Steffensen segist hafa séð
4 blóðmyndir af m. i., en getur
/þess ekki, hvort hann hefir séð
þær hér eða erlendis.
Aetiol. Orsök sjúkdómsins er
með öllu óþekkt. Nyfeldt hefir
ræktað úr blóði m. i.-sjúklinga
bacillu af Listerellaflokki, en ekki
hefir það verið staðfest af öðrum.
Ræktun frá koki hefir sýnt líka
floru og við Paut-Vincents anginu.
Einhver hefir þótzt geta flutt
sjúkdóminn í apa, með þvi að
sprauta í þá mauki úr eitlum m.i,-
sjúklinga, en sá hinn sami og raun-
ar flestir telja líklegt að valdurinn
sé ultravisibelt vi.rus. Blóðmyndar-
breytingarnar sýna það, að agens
sjúkdómsins hefir mikið affinitet
til lymphatiska kerfisins, en ein-
kenni, sem fundizt hafa i seinni tið
frá miðtaugakerfinu, sýna lika
neurotropisma og styður það grun-
inn um að m. i. tilheyri virussjúk-
dómunum, auk þess , sem ræktun-
artilraunir hafa verið negativar.
Klin. Byrjun sjúkdómsins er
acut eða subacut með hita upp í
39—40° og ýmsri vanlíðan, sem
oft líkist influenzu (höfuðverkir,
beinverkir og stundum uppköst.)
Oft eru prodromaleinkenni fyrst í