Læknablaðið - 30.12.1943, Page 8

98
LÆKNA B LAÐ IÐ
aldarinnar halda sumir því fram.
aS þetta komi fyrir aðeins i i—5
tilfellum af hundraSi, en aSrir að
þaS eigi sér staö í 60%, allt upp
i \oo% allra magasára. Voru þaS
einkum Mayo bræðurnir i Ameríku
og lærisveinar þeirra, er héldu
fram þessum háu tölum.
Rétt fyrir aldamótin, eöa áriS
1898, kom franski læknirinn Tri-
pier i Lyon og lærisveinar hans
(Duplant o. fl.) fram meS þá skoS-
un, aS hér væri ekki um malign
degeneratio magasára aS ræSa,
eins og haldiS hefS: verio fram,
heldur væri hér sérstök góSkynja
tegund krabbameins á ferSinni, er
liti út eins og venjulegt sár.
Likti hann því viS ulcus rodens
á húS, og vegna þess hversu band-
vefsríkt og æSafátækt þaS væri,
dytti fljótt á þaS sár, meS þvi aS
allur, eSa mestallur, krahhameins-
vefurinn gangræneraSi í burtu og
eftir yrSi sár, er líktist algerlega
venjulegn magasári.
Þessi skoSun Tripiers, sem kom
eins og þruma úr heiSskíru lofti.
■olli miklum deilum og heilabrötum
og þó sér í lagi áköfum rannsókn-
um pathologauna, sem stóSu reynd-
ar hálfilla aS vígi meS aS skera
úr þrætunni, eins og skiljanlegt er,
ef sú skoSun Tripiers, aS krabba-
meinsvefurinn gæti aS mestu eSa
öllu leyti veriS dottinn í burtu.
liefSi viS rök aS stySjast.
En sú skoSun Tripiers, aS
krabbameiniS væri hiS primæra —
ef ekki ævinlega, þá aS minnsta
kosti oftast nær — hefir eignazt
marga áhangendur og ég hygg aS
flestir númtimalæknar geti tekiS
undir meS Maurice Brun, er hann
segir aS þaS sé ómótmælanlegt, aS
ulcus geti degeneraS malignt (ul-
céres cancericés), en hitt er vafa-
laust miklu algengara, aS jiessi sár
séu krabbamein frá byrjun.
í Þýzkalandi var þaS Th. Plaut,
sem hvaS fyrstur rökstuddi þessa
skoSun 1924, og studdist viS nokk-
ur Vel athuguS tilfelli (klinisk-
operativ).
Hayem G. fann upp nafniS
ulcerocancer (pyloric[ue) 1901, er
tákna átti sár, er kraþbamein hefSi
setzt aS í, en krabbameinssáriS hef-
ur veriS kallaS ulcus carcinoma. Eg
nota hér nafniS ulcus-cancer fyrir
bæSi afbrigSin.
ÞaS er lunsvegar ekki tilgangur
þesara lína, aS rökræSi freicar
hvort muni oftar eiga sér staS, aS
krabbinn eSa sáriS sé hiS primæra,
því þaS skiptir hér ekki máli.
Hitt er aSalatriSiS, aS menn
geri sér Ijóst, aS ulcus-cancer er
alls ekki mjög fágætur sjúkdómur,
aS aSgreining hans frá magasári
er fádæma erfiS og aS líta ber a
sérhvert magasár í Ijósi þessarar
reynslu og haga sér eftir því 1
meSferS þeirra.
Ameríkanskiir læknar hafa í
seinni tíS birt margar ritgerSir um
illkynja magasár í sambandi viS
meSferS magasára. ÞaS eru þó
einkum tvær ritgerSir, er birt-
ust á síSasta ári og i ár, er ég
tel mjög eftirtektarverSar og lýsa
vel reynslu og viShorfi nútíma-
lækna á þessu máli. Önnur ritgerS-
in er eftir Edward S. Judd og Jam-
es T. Priesly og stvSst viS 5—12
ára eftirathugun á 146 sáratilfell-
um, hin er eftir Frederick Steig-
mann, er ræSir þetta mál sér í lagi
út frá athugun á 200 tilfellum
stórra magasára.
Leyfi ég mér aS birta aöalniS-
urstöSur þessara lækna.
Þeir benda á, aS ekki sé unnt
aS treysta neinum þeim einkennum,
er talizt hafa helzt orSiö aS liöi
viö aSgreiningu magasárs og
magakrabba, þegar ulcus-cancer á
hlut aS máli. A þetta viS um: 1)