Bændablaðið - 23.05.2013, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Fimmtudagur 23. maí 201310
Fréttir
Vorboðinn ljúfi er kominn og
áður en varir víkja fannir og
hjarn undan hlýindum og ást
sólarinnar. Hnjúkaþeyr mun
koma norður yfir fjöllin og
hinum langa vetri lýkur loksins
sem hófst á Norðurlandi hinn
10. og 11. september í haust með
aftakaveðri og fjárskaða. Víða
voru allar skepnur komnar á gjöf,
hrossin einnig.
Bændur eru þrautseigt fólk og
ekki fyrir að gefast upp, eiga meira
til af þrautseigju og bjartsýni en
flestar aðrar stéttir. Eiga tíu árum
meiri lífslíkur en aðrir um sjötugt
sagði rannsókn um árið, það var
maturinn, hreyfingin og lífs-gleðin
sem mestu réði um þessar lífslíkur ef
ég man rétt. Átakinu góða „Gengið
til fjár“ er lokið og veit ég að þeir
peningar sem söfnuðust hjálpuðu og
vitnuðu um góðan hug landsmanna
til bænda í erfiðleikum.
Nú hefur verkefnisstjórnin í
samráði við Landssamtök sauð-
fjár bænda og Ístex ákveðið að
efna til hönnunarsamkeppni um
óveðurs peysuna. Sauðkindin var
svo vel búin í ullinni að hún lifði
jafnvel í 6 til 7 vikur undir hjarni.
Lopapeysan og gamla nærhaldið
hefur mörgum manninum bjargað
frá bráðum bana, og er allt önnur
flík en flíspeysan t.d. í kulda,
bleytu og eldsvoða. Lopapeysan er
líka heimsfræg sem tískufatnaður
um alla veröld og fellur vel að
útivistarferlinu öllu. Svo ekki sé
nú talað um hvað allar kynslóðir
eru fallegar í lopapeysunni, ekki síst
í sauðalitunum. Það hefur sungið í
prjónum landsmanna síðustu árin
og nú leggja hönnuðir hausinn
í bleyti og leggja sitt hugverk í
„Óveðurspeysuna“ sem bjargar lífi.
Gangi ykkur vel.
Forystukindin
Allir þeir sem eiga kind af
forystukyni vita að hún er annarrar
gerðar, býr yfir mannsviti og meira
en það í veðrum og þar sem hættur
steðja að. Hún er einnig líkamlega
öðruvísi byggð en annað sauðfé,
með sterkari fætur, minni fitu og
frá á fæti. Þótt hin raunverulega
forystukind sé yfirleitt sallaróleg
og skynji sitt hlutverk að fara
fyrir safninu og vera smalanum
fylgispök. Um forystukindina
eru til þúsund sögur á Íslandi.
Nú ætlar Verkefnisstjórnin með
Landssamtökum sauðfjárbænda
og Bændablaðinu að efna til
ritgerðasamkeppni um hina vitru
kind. Í hverri fjölskyldu á Íslandi
sem tengd er sveit er forystuærin
þekkt.
Á myndum úr smalamennskum
fer hún oftast fyrir safninu bíldótt
eða arnhöfðótt. Þekktur er einnig
hinn vaninhyrndi forystusauður
með bjöllu í horni sem bændur eiga
enn sér til gamans.
Nú rifja menn upp söguna af
henni Bíldu eða Móru og láta
hugmyndaflugið skapa ódauðlega
forystukind. Það hefur verið
lærdómsríkt að starfa með góðu
fólki að þessu verkefni fyrir norðan
og ekki síður þegar Grímsvatna-
gos ógnaði Skaft fellingum eða
Eyjafjalla jökull ógnaði heims-
fluginu. Fólkið í landinu vill eiga
landbúnað og góða bændur og því
þykir vænt um sveitafólkið. Bændur
eiga að bera höfuðið hátt og þeir
vinna landi sínu gagn.
Guðni Ágústsson framkvæmdastjóri SAM skrifar:
Bændur eru þrautseigt fólk
Tvö býli halda áfram verkefni um vistvænt
grísaeldi og ætla að fjölga gripum
– þrátt fyrir að ekki verði framhald á slíku verkefni hjá Svínaræktarfélagi Íslands
Síðasta sumar setti Svína ræktarfélag
Íslands (SÍ) af stað tilraunaverkefni
í vistvænu grísaeldi. Þrír bæir
tóku þátt í verkefninu; Grænahlíð
og Hólsgerði í Eyjafirði, auk
Bjarteyjarsands í Hvalfirði.
Fyrirkomulag verkefnis ins var á
þá lund að SÍ greiddi fyrir grísina
en þeir voru að svo búnu eign
bændanna, sem stóðu að öðru leyti
straum af kostnaðinum við eldið.
Tilgangur verkefnisins var m.a.
að opna greinina, gera hana sýnilegri
og koma til móts við vaxandi áhuga
neytenda á afurðum af þessu tagi.
Hörður Harðarson, formaður SÍ, segir
að verkefnið hafi tekist með ágætum
og útkoma úr kjötmati sl. haust hafi
verið jákvætt. Hann segir að samt hafi
það hafi nú verið ákveðið að ekki verði
framhald á verkefninu af hálfu SÍ. Hann
hafi hins vegar orðið var við talsverðan
áhuga almennings og fengið nokkrar
fyrirspurnir frá fólki sem vilja kanna
möguleikana á slíku eldi. Hann hafi
bent áhugasömum á að snúa sér beint
til svínabænda til kaupa á grísum, en
fólki sé heimilt að halda tvo grísi án
þess að til sérstakrar úttektar þurfi að
koma frá héraðsdýralækni.
Arnheiður Hjörleifsdóttir á
Bjarteyjarsandi segir að reynslan af
verkefninu síðasta sumar hafi verið
afar góð. Áhugi almennings hafi verið
mikill og vel gengið að selja afurðirnar
– bæði á þeirra eigin veitingahúsi á
Bjarteyjarsandi en einnig skrokkahluta
til almennings. Því hafi þau verið
staðráðin í að halda starfinu áfram –
með eða án SÍ. „Þetta gekk það vel
í fyrra og það kom ekkert upp á. Við
erum að vísu bara komin með tvo grísi
núna og fengum þá frá Brúarlandi eins
og í fyrra. Stefnum á að vera með tíu
grísi núna en í fyrra vorum við með
átta. Við erum á fullu í sauðburði
um þessar mundir þannig að við
ákváðum bara að taka afganginn um
mánaðamótin – þegar hægist aðeins
um hjá okkur. Við höfum svo áhuga
á því og kanna möguleikann á því
að vera sjálf með gyltu en til þess
þarf meiri undirbúning. Það munum
við vinna með leyfisveitendum og
ráðunautum,“ segir Arnheiður um
framtíðarplönin.
Vistvænt svínakjöt í áskrift
„Við ætlum bara að hafa þetta
með svipuðu sniði og í fyrra. Við
munum taka kjötið allt heim og sjá
sjálf um söluna á því. Við höfum
þegar fengið pantanir um kjöt fyrir
haustið, mest frá þeim sem prófuðu
afurðirnar frá okkur í fyrra. Ég hef
trú á því að það þróist þannig að við
munum í framtíðinni selja afurðirnar
að einhverju leyti í áskrift. Mér finnst
líka mikilvægt að geta fylgt kjötinu
eftir alla leið; svarað spurningum
kaupenda um uppeldið og aðstæðurnar.
Við erum einnig að vinna að því að
stækka og efla útigerðið, en þeir munu
einnig hafa aðgengi að stóru svæði úti
við, líkt og í fyrra. Inniaðstaðan var
mjög fín og verður áfram, en þeir sváfu
alltaf inni. Við erum nú í jarðarbótum
og stefnum að því í nálægri framtíð að
geta ræktað okkar eigin korn, þá helst
lífrænt, ofan í grísina. Að einhverju
leyti munum við þó í sumar þurfa að
leita til bænda hér í kring og fá korn
frá þeim.“
Í Grænuhlíð verða 15 grísir
Í Grænuhlíð í Eyjafirði er Þórólfur
Ómar Óskarsson að gera klárt til að
taka á móti grísum frá svínabúinu
Teigi, sem einnig er í Eyjafirði. „Eldið
gekk afar vel hjá mér í fyrra,“ segir
Þórólfur. „Það var aðallega þegar kom
að söluferli afurðanna að maður vissi
ekki alveg hvernig maður átti að bera
sig að. Þetta var aðeins meiri umsýsla
en ég hafði reiknað með. En sem betur
fer spurðist út að ég væri með þetta
kjöt til sölu og það gekk vel að selja
það. Ég var með heimasíðu þar sem
upplýsingar voru um vörurnar og svo
seldi ég allt saman beint frá býli.
Ég var með tólf grísi í fyrra en ætla
að vera með 15 að þessu sinni. Það
takmarkast aðallega af því að ég sé ekki
fram á að eiga meira korn nema bara
fyrir þann fjölda, fyrir utan nautgripina,
en ég rækta sjálfur allt korn. Það fer
enda mjög vel að vera með grísaeldi
meðfram kúabúskapnum hérna. Þessi
ferill að taka grísi á vorin og slátra svo
á hausti hentar mér mjög vel, en ég
útiloka þó ekki að taka gyltu síðar og
gera þetta aðeins umfangsmeira.
Ég ætla að bæta aðstöðuna aðeins
þó að hún hafi verið mjög góð í fyrra.
Til dæmis ætla ég að stækka útisvæðið
þeirra í áttina að veginum svo þeir
verði meira sýnilegir – held að það
skipti máli.“ /smh
Laugardaginn 1. júní opnar form-
lega hestabúgarðurinn Icelandic
HorseWorld á Skeið völlum í Holt-
og Land sveit, en þetta er einn allra
glæsi legasti búgarður landsins
með glæsi legu hest húsi, reiðhöll,
járningar aðstöðu, kaffi stofu,
verslun, koníaksstofu og nefndu
það bara, það er allt þarna.
Opið hús verður frá 13.00 til 17.00
fyrir alla sem vilja koma og skoða
þessa flottu heimsóknarmiðstöð
íslenska hestsins. Það eru þau Katrín
Sigurðardóttir og Davíð Jónsson sem
sjá um rekstur búgarðsins og eru þar
allt í öllu. Á meðfylgjandi mynd er
Heimir frá Holtsmúla að hlaupa út í
haga, en hann hefur verið seldur úr
landi.
/MHH
Opnun á Icelandic HorseWorld
á Skeiðvöllum í Holtum 1. júní
Átta grísir við komuna á Bjarteyjarsand fyrir ári, en þeim verður fjölgað í tíu í ár. Mynd / smh
Þórólfur Ómar ætlar að ala 15 grísi í Grænuhlíð í sumar. Mynd / MÞÞ
Hörður Harðarson, formaður Svína-
ræktarfélags Íslands, segir reynsluna
af tilraunaverkefninu hafa verið góða.