Bændablaðið - 23.05.2013, Blaðsíða 38

38 Bændablaðið | Fimmtudagur 23. maí 2013
Uppgjör á skýrslum fjárræktar-
félaganna fyrir árið 2012 lauk
fyrir nokkru. Afurðir á landsvísu
hafa aldrei verið meiri í sögu
skýrsluhaldsins sem spannar nú
orðið nokkra áratugi.
Aukningin í afurðum eftir
fullorðnar ær er nærri eitt kíló milli
áranna 2011 og 2012, en fara þarf
aftur til ársins 2000 til að finna
sambærilegar afurðir. Á þeim tíma var
þátttaka í skýrsluhaldi líka helmingi
minni en hún er í dag. Árangurinn
árið 2012 er því glæsilegur í því
ljósi, og ekki síst vegna þess hversu
öfgakennt tíðarfarið var á árinu.
Víða voru miklir sumarþurrkar og
snemma í september kom mikið hret
á norðanverðu landinu sem hafði án
efa talsverð áhrif til minni afurða en
ella hefðu orðið.
Þátttaka í skýrsluhaldinu jókst frá
fyrra ári en alls skiluðu 1736 aðilar
skýrslum um 343.560 fullorðnar
ær (340.348). Alls eru því skráðar
í skýrsluhaldið 92% af ásettum
ám í landinu m.v. upplýsingar úr
forðagæsluskýrslum. Veturgamlar
ær í skýrsluhaldinu voru 74.099
(77.615) og vetrarfóðraðar ær á
skýrslum því 414.447 (417.963),
sem er lítilsháttar fækkun milli ára.
Afurðir árið 2012
Afurðir eftir fullorðnar ær voru
27,3 kíló eftir hverja kind árið 2012
(26,5 kg) og eru meiri en árið 2011
í flestum héruðum landsins líkt og
meðfylgjandi stöplarit sýnir. Þær
eru litlu minni eða sambærilegar á
Norður- og Norðausturlandi, þ.e. frá
Skagafirði til Norður-Þingeyjarsýslu,
en á því svæði gætti áhrifa óveðursins
í byrjun september hvað mest.
Jafnframt eru heldur minni afurðir
í Ísafjarðarsýslum. Í öllum öðrum
héruðum eru afurðir meiri en árið
2011 og er munurinn mestur í
Suður-Múlasýslu, eða aukning upp
á 2,2 kíló eftir hverja kind. Víða
á Austurlandi var tíðarfarið mun
hagstæðara fyrir sauðfé og munar
mestu að ekki gerði vorhret í líkingu
við það sem gerði vorið 2011. Á
Suðurlandi eru einnig víða auknar
afurðir og þar gætir kannski jákvæðra
áhrifa öskufalls á beitiland vegna
eldgosa í Eyjafjallajökli 2010 og
Grímsvötum 2011.
Veturgömlu ærnar skila einnig
heldur meiri afurðum en árið áður,
10,5 kg hver ær (10,4). Líkt og áður
eru það veturgömlu ærnar í fjár-
ræktarfélagi Kirkjubólshrepps sem
skila mestum afurðum árið 2012.
Frjósemi var heldur minni á
landsvísu eða 1,80 lömb fædd á
hverja kind og munar þar mestu um
að þrílembdum ám fækkar um 0,4
prósent frá fyrra ári. Lambahöld eru
mjög sambærileg milli ára. Frjósemi
áa er best í Suður-Þingeyjarsýslu
og Vestur-Húnavatnssýslu eins og
mörg undanfarin ár, eða 1,87 lömb
fædd eftir hverja kind, en á þessum
svæðum er líka að finna mörg bú
þar sem miklir yfirburðir eru í
frjósemi og hátt hlutfall fleirlembna.
Í fjárræktarfélagi Vatnsnesinga með
hátt í 7000 skýrslufærðar ær eru
rúm 11% ánna fleirlembdar sem
er glæsilegur árangur og minnt er
á fyrirsögn sambærilegrar greinar
fyrir ári síðan, „Aukin frjósemi er
lykill að bættum afurðum“.
Íslandsmet í afurðum
Eins og árið 2011 eru það sömu
þrjú búin sem standa efst á lista yfir
afurðahæstu bú með fleiri en 100 ær
á skýrslum, en það eru Gýgjarhólskot
í Biskupstungum, Sauðadalsá
á Vatnsnesi og Skjaldfönn við
Ísafjarðardjúp.
Á Gýgjarhólskoti var slegið
Íslandsmet í afurðum, en þar
voru reiknuð 41,3 kíló kjöts eftir
hverja kind og er það í fyrsta
skipti sem afurðir fara yfir 40
kíló á búi með fleiri en 100 ær.
Eins og kom fram í blaðaviðtali í
Morgunblaðinu við Eirík Jónsson í
Gýgjarhólskoti í febrúar sl. er lömb
bötuð í Gýgjarhólskoti og slátrað
seint í október en það er hluti af
framleiðslukerfi búsins.
Jafnframt er rétt að benda að
meðal þessara þriggja efstu búa er
talsverður breytileiki í burðar- og
sláturtíma lamba ásamt því að beit
í sumarhögum er breytileg. Það er
því ánægjuefni að menn nái sam-
bærilegum afurðum á öllum þessum
búum og ætti að vera öðrum sauð-
fjárbændum hvatning til að setja
upp framleiðslukerfi sem hámarkar
afurðir m.v. þær ytri aðstæður sem
þeirra búum eru sett.
Gæðamat
Meðalþungi þeirra lamba sem hafa
skráð kjötmat árið 2012 var 16,31 kg,
samanborið við 15,82 kg árið 2011.
Munurinn er talsvert breytilegur eftir
landssvæðum og eflaust hefði hann
verið mun hærri víða norðanlands
en hann raunin varp vegna óveðurs-
ins sem gerði í byrjun september.
Samhliða því að lömbin eru þyngri
var gerð þeirra talsvert betri en árið
áður eða 8,62 stig móti 8,54, 2011.
Fita var einnig meiri líkt þekkt er
með auknum vænleika, var 6,59 stig
móti 6,43 en í raun mun hagstæðara
fitumat að teknu tilliti til fallþunga.
Að lokum
Listar með upplýsingum um
efstu bú ásamt fleiri upplýsingum
er hægt að finna á heimasíðu
Ráðgjafarmiðstöðvar landbúnaðar-
ins (www.rml.is), þangað inn eru
jafnframt komnar uppgjörsupplýs-
ingar frá fyrri árum sem áður voru
á heimasíðu Bændasamtakanna, að
hluta upplýsingar sem hafa verið
óaðgengilegar um tíma. Heimasíða
RML hefur því tekið við því hlut-
verki að varðveita ýmsar upplýsingar
úr hinu sameiginlega ræktunarstarfi
sauðfjárræktarinnar.
Afurðirnar á landsvísu árið 2012
eru sönnun þess að árangur ræktunar-
starfs í sauðfjárrækt er að skila sér
og þar er öflugt og gott skýrsluhald
grunnur allrar upplýsingaöflunar.
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
Nokkrar helstu niðurstöðutölur sauðfjárskýrsluhaldsins árið 2012:
Afurðir aldrei verið meiri í sögu
skýrsluhaldsins
– þrátt fyrir mikla sumarþurrka og leiðinlegt haust víða um land
Eyjólfur Ingvi Bjarnason
Ráðunautur í sauðfjárrækt
hjá búfjárræktarsviði
Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins
– í héraði hjá þér –
FB Selfossi 570 9840
FB Hvolsvelli 570 9850
FB Egilsstöðum 570 9860
Fóðurblandan Korngörðum 12 104 Reykjavík 570 9800 Fax 570 9801 fodur@fodur.is
Sendum um allt land
www.fodur.is
DeLaval
rekstrarvörur
Ráðgjöf vegna ótíðar á
Norður- og Austurlandi
Ráðunautar RML munu verða bændum til ráðgjafar á Norður- og Austurlandi
vegna yfirvofandi kaltjóns og heyskorts í vor.
Við hvetjum bændur til að leita til okkar og við munum heimsækja og meta
aðstæður hjá þeim sem þess óska.
Síminn okkar er 516-5000
Með von um betri tíð
Ráðunautar RML