Bændablaðið - 18.07.2013, Blaðsíða 10

Bændablaðið | Fimmtudagur 18. júlí 201310
Fréttir
Héraðsdómur Vestfjarða kvað
upp þann 12. júlí sl. dóm í máli nr.
E-35/2012 sem lýtur að ágreiningi
um þátttöku í kostnaði við girðingar
til að verja skógrækt. Í dómnum
sýknaði Héraðsdómur Vestfjarða
eigendur Núps af öllum kröfum
eigenda Trjáa ehf. sem eru með
skógrækt á næstu jörðum.
Greint var frá þessu máli
í Bændablaðinu 24. apríl sl.
Málið snýst um deilur eigenda
eyðijarðanna Klukku lands og
Hólakots í Dýrafirði við eigendur
jarðarinnar Núps, sem á landamerki
að þessum jörðum. Núpur er í eigu
Margrétar Rakelar Hauksdóttur og
Áslaugar S. Jensdóttur. Klukkuland
og Hólakot eru aftur á móti í eigu
fyrirtækis sem heitir Tré ehf., en
eigendur þess eru Lúðvík Emil
Kaaber lögfræðingur, sem jafnframt
er framkvæmdastjóri, Brynjólfur
Jónsson, framkvæmdastjóri
Skógræktar félags Íslands,
Sæmundur Kristján Þorvaldsson,
framkvæmdastjóri og stofnandi
Skjólskóga á Vestfjörðum, og John
Francis Zalewski. Höfðu eigendur
Trjáa krafist þess að eigendur Núps
greiddu hluta girðingarkostnaðar
og vísuðu til ákvæða girðingarlaga.
Töldu eigendur Núps aftur á móti að
girðingarnar væru sér óviðkomandi.
Ekki náðist samkomulag um málið
og fóru forsvarsmenn Trjáa ehf. þess
á leit við sýslumanninn á Ísafirði og
Búnaðarsamband Vesturlands með
bréfi 7. desember 2010 að þeir aðilar
hlutuðust til um lausn ágreinings
varðandi reglur girðingarlaga, ef
ágreiningur um þær reglur væri fyrir
hendi. Sýslumaðurinn á Ísafirði
svaraði erindi Trjáa ehf. 13. janúar
2011 og vísaði beiðninni frá. Benti
sýslumaður á að ekki væri lagaheimild
fyrir því að hann ákvarðaði hvort
ágreiningur væri talinn vera fyrir
hendi. Benti hann málsaðilum á að
rétt væri að þeir óskuðu formlega eftir
tilskipun sýslumanns um fagaðila í
nefnd skv. ákvæði girðingarlaga og
legðu fram rökstuðning þess efnis að
ágreiningur væri fyrir hendi.
Ekki farið að tilmælum
sýslumanns um aðkomu fagaðila
Skemmst er frá að segja að ekki
var farið að tilmælum sýslumanns
heldur töldu stefnendur vorið 2011
að ekki yrði beðið lengur með að
girða. Fengu þeir verktaka til að reisa
girðinguna og tilkynntu eigendum
Núps bréflega um fyrirætlanir sínar.
Bréfinu var svarað af hálfu stefndu
með bréfi undirrituðu 23. og 24. maí
2011. Í bréfinu var kostnaðarþátttöku
eigenda Núps í girðingum vegna
skógræktar á landi Klukkulands
og Hólakots alfarið hafnað, þar
sem ekki væri lagagrundvöllur
fyrir kröfugerð á hendur eigendum
Núpsjarðarinnar. Þá var ítrekað að
girðingarframkvæmdirnar væru
eigendum Núps óviðkomandi
og bent að mögulega kynnu
girðingarframkvæmdir á bökkum
Núpsár að vera brot á lögum um
lax- og silungsveiði og lögum um
náttúruvernd.
Málið fyrir héraðsdóm
Þar sem hvorki gekk né rak varðandi
kröfur á hendur eigenda Núps fóru
eigendur Trjáa þá með málið fyrir
Héraðsdóm Vestfjarða, sem vísaði
málinu frá vegna formgalla fyrir á
þessu ári. Stefnendur kærðu málið
þá til Hæstaréttar, sem vísaði málinu
á ný þann 3. mars til Héraðsdóms
Vestfjarða þar sem dómur var
kveðinn upp þann 12. júlí.
Aðalkröfur stefnenda voru að
stefndu yrði in solidum dæmdar til
þess að greiða stefnendum 2.165.824
krónur með dráttarvöxtum af 683.865
krónum frá 24. ágúst 2011 til 18.
september 2011, af 724.069 krónum
frá þeim degi til 22. september 2011,
en af 2.164.824 krónum frá þeim degi
til greiðsludags. Til vara kröfðust
stefnendur að stefndu greiddu
in solidum stefnendum Brynjólfi
Jónssyni, John Francis Zalewski,
Lúðvík Emil Kaaber og Sæmundi
Kristjáni Þorvaldssyni 2.165.824
krónur með dráttarvöxtum af 683.865
krónum frá 24. ágúst 2011 til 18.
september 2011, af 724.069 krónum
frá þeim degi til 22. september 2011,
en af 2.164.824 krónum frá þeim degi
til greiðsludags. Í báðum tilvikum
kröfðust stefnendur málskostnaðar
úr hendi stefndu.
Dómkröfur stefndu voru aðallega
að þær yrðu sýknaðar af öllum
kröfum stefnenda, en til vara að
dómkröfur stefnenda yrðu lækkaðar
mjög verulega.
Margvíslegir ágallar í
málatilbúnaði stefnenda
Kristinn Halldórsson kvað upp
fyrrnefndan dóm í Héraðsdómi
Vestfjarða. Í dómsorðum rekur hann
margvíslega vankanta í mála tilbúnaði
stefnenda gagnvart eigendum Núps.
Afdrifaríkur hluti þess er að ekki hafi
verið farið að tilmælum sýslumanns
um aðkomu fagaðila eins og lög gera
ráð fyrir. Um þetta segir dómari:
„Ekki getur komið til álita hér
að dómurinn leggi efnislegt mat á
þau atriði sem úrskurðaraðilum skv.
5. gr., sbr. 7. gr., laga nr. 135/2001
er ætlað að meta þar sem umræddir
fagaðilar voru aldrei tilnefndir og því
liggur afstaða lögmælts úrskurðar-
aðila til ágreinings aðila ekki fyrir.
Þegar að þessu gættu og þar sem
stefnendur fóru ekki að fyrirmælum
5. gr. girðingarlaga, sbr. 7. gr. sömu
laga, samkvæmt áðursögðu er sú
niðurstaða ein tæk að sýkna stefndu
af öllum kröfum stefnenda í málinu.“
Þá er stefnendum gert að greiða
stefndu óskipt 800.000 krónur í
málskostnað. /HKr.
Héraðsdómur Vestfjarða úrskurðar um girðingardeilur í Dýrafirði:
Sýknaði eigendur Núps af öllum kröfum
um hlutdeild í girðingarkostnaði
Hluti girðingarinnar sem um var deilt.
Þetta kort sýnir áform Trjáa um skógrækt í landi Klukkulands og Hólakots.
Sumargleði í Heimilisiðnaðar-
safninu á Húnavöku
Í sumar hefur verið í gangi á
Heimilisiðnaðarsafninu á Blöndu-
ósi sýning Héléne Magnússon
„Lesið í prjón“. Hefur hún vakið
óskipta athygli safngesta og munu
Húnavökugestir geta notið hennar
dagana 18.-21. júlí næstkomandi.
Heimilisiðnaðarsafnið er eina
safn sinnar tegundar á Íslandi.
Fyrir utan fastar sýningar,
þ.e. útsaumssýningu, sýningu
á íslenskum þjóðbúningum,
ullarsýningu og Halldórustofu
er á hverju ári opnuð ný sýning
textíllistamanns.
Sýningin tengist útgáfu bókar
Héléne „Icelandic Handknits“ sem
nýlega kom út í Bandaríkjunum og
byggir efni bókarinnar á munum
í safninu að því er fram kemur
vefsíðunni huni.is.
Á Húnavöku verður opið í
Heimilisiðnaðarsafninu alla dagana
frá klukkan 10 til 17. Á lokadegi
Húnavöku, sunnudaginn 21. júlí,
verður Sumargleði í safninu frá
klukkan 14 til 17. Þá mun lifandi
tónlist hljóma og í boði hússins
verður ömmudjús og gamla góða
kremkexið. nú í Kvennaskólanum.
Völur, bein og rekaviður í gömlu
kirkjunni á Blönduósi
Listakonurnar Oddný Runólfs-dóttir
og Kolbrún Hjörleifsdóttir verða
með listsýningu í gömlu kirkjunni
á Blönduósi Húnavökudagana 19.-
21. júlí. Þær nýta völur, bein og
rekavið úr náttúrunni á nýstárlegan
og frumlegan hátt.
Þá verður einnig sýnd 30 mínútna
kvikmynd sem gengur allan daginn,
en hún er eftir Svein M. Sveinsson frá
forsetaheimsókn í Húnavatnssýslur
árið 2002. Gamla kirkjan á Blönduósi
hefur fengið nýtt hlutverk og er aftur
orðin bæjarprýði.
Horfur í kartöflurækt á Norðurlandi:
Lítil spretta síðustu tvær vikur
„Það er ómögulegt að segja fyrir á
þessari stundu hvernig uppskeran
verður í haust. Veðurfar og þar að
leiðandi spretta í ágúst og fyrrihluta
september skiptir mjög miklu
máli,“ segir Bergvin Jóhannsson,
bóndi í Áshóli í Grýtubakkahreppi
og formaður Félags kartöflubænda.
Hann segist hafa litið undir
nokkur grös um mánaðamót og
litist þá sérlega vel á og þótt horfur
góðar. Þegar hann lék sama leikinn
nú í byrjun vikunnar var annað uppi
á teningnum, „þá hafði bara ekkert
gerst, það var nákvæmlega sama
staða og var fyrir hálfum mánuði,“
segir hann. Sólarlítið og fremur svalt
hefur verið norðan heiða tvær síðustu
viku og þegar veðurfar er með þeim
hætti dregur verulega úr sprettu.
Vonum það besta
Bergvin segir að staðan sé svipuð á
sunnanverðu landinu, eftir því sem
hann fregnaði t.d. úr Þykkvabæ hafi
lítið gerst undir grösum á því svæði
undanfarinn hálfan mánuð. Langt
í frá sé að öll nótt sé úti enn, enda
skipti síðari hluti ræktunartímans
meginmáli, ágúst og fyrstu vikur
í september. Of snemmt sé því að
segja fyrir um hvernig uppskera
verði í haust, hún gæti verið ágæt og
allt niður í að verða líkt og í slöku
meðalári. „Það er því best að segja
sem minnst á þessari stundu, enn
getur allt gerst og við vonum það
besta,“ segir hann.
Nýjar íslenskar seinna á ferðinni
Bergvin segir að nýjar íslenskar
kartöflur muni að líkindum koma
seinna á markaðinn í sumar en
venja er til, því sama staða sé
uppi á sunnanverðu landinu.
Kartöflubændur í Hornafirði eru
þó aðeins byrjaðir að taka upp.
„Ég á ekki von á að nýjar íslenskar
kartöflur komi á markað fyrr en um
verslunarmannahelgi, veðurspá fyrir
þessa viku gefur ekki tilefni til að ætla
annað,“ segir hann. /MÞÞ
Mynd / MHH
Nýjar kartöflur úr Þykkvabæ
Ólafur Kristinsson í Dísukoti var
fyrstur kartöflubænda í Þykkvabæ
til að byrja að taka upp nýjar
íslenskar kartöflur í sumar, en
hann tók upp af einum hektara
mánudagskvöldið 15. júlí. Þær
kartöflur setti hann niður 10. maí en
þær voru undir plasti og akrýldúk.
Ólafur, sem er fæddur og
uppalinn í Þykkvabæ og hefur
verið í kartöflurækt síðan 1986, er
með 18 hektara undir. „Þetta eru
fínar og flottar kartöflur, sem fara
í verslanir í gegnum Sölufélag
garðyrkjumanna og þaðan í verslanir
á höfuðborgarsvæðinu. Mer sýnist að
kartöfluuppskera ætli að vera mjög
góð í sumar, nú fara allir að byrja að
taka upp á fullu“, sagði Ólafur. Hann
segist fá um 20 tonn af kartöflum af
hverjum hektara, sem þykir mjög gott.
/MHH