Læknablaðið - 01.03.1964, Qupperneq 26

4
LÆKNABLAÐIÐ
uni, svo sem ull'. húðum, mjólk-
urafurðum og frá lús, er hefst
við á ýmsum fénaði.
í heimsstyrjöldinni síðari
varð sjúkdómsins vart víða um
heim, bæði meðal herja Banda-
manna og Möndulveldanna.
Var þetta kölluð Balkansóttin
eða „Tiie Balkan Grippe“, unz
sýnt hafði verið fram á, að
þelta var Q fever. Siðan hefur
hann komið upp víðar í álf-
unni (1).
Dr. Birni Sigurðssyni á Keld-
um mun ekki hafa verið grun-
laust, að þessi sjúkdómur gæti
leynzt hér á landi, og getur
liann þess í Læknablaðinu 1951
og 1957„ að sjálfsagt sé að
hafa gætur á þessum sjúlc-
dómi, yrði hér upp tekin rann-
sóknarstofugreining á veiru-
sóttum (2,3).
Smitunarleiðir geta verið
margar. Sennilega er algeng-
ast, að menn andi að sér rick-
ettsium í ryki, þar sem fengizt
er við búfé, aðallega sauðfé og
nautpening, og afurðir þeirra.
Bickettsia hurneti hefur fund-
izl í kúamjólk og öðrum mjólk-
urvörum, t. d. í smjöri. Hún
virðist stundum þola venju-
lega gerilsnevðingu. Gripir,
sem eru smitaðir, sýna engin
merki þess, að þeir séu veikir.
Meðgöngutími sjúkdómsins
er talinn 2—4 vikur. Klinisk
einkenni eru ckki sérkennandi
fyrir þennan sjúkdóm, en svip-
uð og við aðrar hilasóttir af
mismunandi uppruna. Sjúkl-
ingarnir veikjast venjulega
skyridilega með köhlu. Hiti fer
oft upp í 39° C eða hærra. Hit-
inn varir í nokkra daga, en
getur þó haldizt í nokkrar vik-
ur.
Sjúkdómnum fylgir almenn
vanlíðan, höfuðverkur, vöðva-
verkir og stundum ljósfælni.
Vöðvaverkirnir eru mjög áher-
andi, og sjúklingarnir eru
stundum hnakka- og iiakstíf-
ir, en engar hreytingar er þó
að finna i mænuvökva. Ein-
kenni frá öndunarfærum eru
ekki áberandi í byrjun sjúk-
dómsins, en i lok fyrstu vik-
unnar kemur stundum harður,
þurr hósti. Við hlustun er oft
ekkert að hevra i fyrstu, en um
það hil þriðjungur sjúklinga
fær klíniska lungnahólgu með
taki og jafnvel devfum. Öndun
er stundum veikluð, og slím-
hljóð heyrast. En allt að 60%
sjúklinganna hafa hreytingarí
lungum, sem sjást á röntgen-
myndum. Röntgenmyndir líkj-
ast því, er sést við veiru-
lungnahólgu, svo sem fugla-
veiki (psittacosis). Af öðrum
sjúkdómseinkennum má nefna
lystarleysi, velgju og uppköst.
Stöku sinnum finnst lifrar-
stækkun og jafnvel gula, en
það er fátítt. Hefur þá verið
talið, að um lifrarhólgu af
völduin rickettsiu væri að
ræða (4,5).