Læknablaðið - 01.06.1964, Blaðsíða 37
LÆKNABLAÐIÐ
65
leggja nokkrum lækni að nota
lyfin á þennan úrelta hátt,
nema þá að mjög vel athuguðu
máli og þá í samræmi við
tauga- eða geðlækni. Þetta segi
ég vegna hinnar miklu ávana-
hættu, sem fylgir þessum lvfj-
um, og þeirra kvilla, sem fylgja
í kjölfar ofnotkunar þeirra.
Amfetamin var mikið notað
í siðustu heimsstyrjöld, og var
hermönnum í fremstu víglínu
svo og fallhlífarhermönnum
gefið lvfið rétt fyrir árás. Lyf-
ið fékkst einnig í sumum lönd-
um án Ivfseðils, þar sem ekki
var óttazt um neina ávana-
liættu.
A seinni árum hafa læknar
orðið óþyrmilega varir við á-
vanahættuna af þessum Ivfj-
um, og einna mest hefur liorið
á þessu í Japan, en þar hafa
læknar séð áberandi geðtrufl-
anir eftir ofnotkun lyfjanna.
Þótt ekki heri á neinum eft-
irköstum, og því erfitt að kalla
þessi lvf ástríðulvf, þá er hér
um að ræða mjög varliugaverð
örvandi ávanalvf, sem eru þess
vegna oft hættulegri sjúkling-
um en sá kvilli, sem lyfið átti
að lækna. Hættulegustu fvlgi-
kvillar Ivfjanna eru geðtrufl-
anir, sem einkennast af rang-
og ofsóknarhugmyndum, svo
og hækkun á hlóðþrýstingi.
Eftir að lyfin eru tekin af
sjúklingnum, hverfa i flestum
tilfellum hin bráðu einkenni á
nokkrum sólarhringum.
Við rannsókn á högum all-
margra amfetaminista, svo og
sálarlegu ástandi þeirra, áður
en þeir fóru að neyta amfeta-
mins, hefur komið í ljós, að
margir þeirra hafa átt mjög
erfitt í uppvexti (fátækt eða
skilnaður foreldra), allmikið
hefur verið um drykkjuskap
hjá nánustu ættingjum svo og
töluvert um geðtrufluð skvld-
menni.
Mjög margir amfetaministar
eru greinilega geðveilir,(psyko-
patar), sumir eru mjög tauga-
veiklaðir og enn aðrir eru með
væg einkenni byrjandi geð-
sjúkdóms (pre-psvkotiskir).
Fyrra tilfellið, sem ég ætla
að greina frá, er um verzlun-
armann. Eitthvað mun vera
um skapgerðargalla hjá nán-
um ættingjum hans. Hann var
alinn upp í foreldrahúsum við
mjög góð efni og fékk yfirleitt
allt, sem hann langaði í, og má
segja, að hann hafi verið dek-
urharn. Hann hefur alla tíð
verið mjög frekur og aldrei
þótt neitt sérlega gefinn. Fvrsta
skiptið, sem hann hragðaði
vín, var, þegar hann var fermd-
ur, og drakk þá strax úr hófi.
Má segja, að framkoma hans
hafi alla líð verið með geð-
veilueinkennum. Hann lauk
prófi frá verzlunarskóla, en
um líkt leyti var áfengisneyzla
hans orðin mikið vandamál, og
var þá þegar húið að fara með
hann til ýmissa þekktra miðla