Læknablaðið - 01.06.1970, Blaðsíða 31

LÆKNABLAÐIÐ
81
Ekkert eitt af þessiun einkennum, nema æðamynd, er nóg til
þess að greina blæðingu utan á heila, en því fleiri sem fara saman,
því sennilegri verður greiningin.
1 fimni skipti var æðamynd ekki tekin fyrir aðgerð. Kom það
í'yrir, að sjúklingur var svo laugt leiddur, að ekki var hætt á að
bíða eftir þeirri rannsókn, en hitt var líka til, að einkenni voru
svo glögg, að ekki þótti þörf æðamyndar. Sex af þessum sjúkling-
lun voru í dái (coma), en tíu voru sljóir og sofandi (somnolent);
svöruðu þeir að vísu ávarpi og einföldum spurningum, sögðu rétt
nafn og heimili og þ. u. 1., en sofnuðu jafnharðan aftur.
Árangurinn við aðgerð af þessum slysum var góður. Sjúkling-
ar lifðu allir og enginn hafði varanlegt mein af slysinu. Einn
sjúklingur hafði að vísu augnvöðvalömun (paresis nervi abdus-
centis) og tvísýni, en það lagaðist eftir aðgerð Bergsveins augn-
læknis Ólafssonar.
Árangur í næsta flokki var lakari. Þar var um að x-æða heila-
mar auk blæðingar utan á heila.
Indicationes til aðgei’ða við lieilaslys eru í raun aðeins tvær.
önnur sú að tæma út blæðingu í heilabúi og létta þann veg þrýst-
ingi af heila og hin að gei-a að tættum heila (laceratio), hreinsa
burtu dauðan vef og stöðva blæðingai'.
Heilamar er að jafnaði alvai’legasta slysið, sem heilinn verður
fyrir, þar er dánartala hæst. Af þeim sökum hef ég skipt að-
gerðum við blæðingum í tvo flokka, annan, þar sem einkenni
voi-u frá blæðingunni einni saman og þeim þrýstingi, sem hún
olli, og hinn, þar senx heilanxai’ið bar hæst. Ég vil og geta þess, að
ég hef ætíð x-áðizt í aðgerð, ef blæðing hefur vei’ið gi-eind utan á
heila; eins þó að líkur fyrir árangi*i sýndust harla litlar. Hefur það
i’áðið afstöðu minni, að væi’i ekkert gei’t, gætu endalokin aðeins
orðið á einn veg, en væri létt af þeim brvstingi, sem blæðing-
in olli, væri vonarglæta, að það gæti í-iðið bagganxuninn. Ræð-
ur að líkum, að dánartalan vei’ður hærri en hjá lxeim, senx leika
vai’legra tafl, leggja ekki í aðgei’ð, nema sæmileg von sé um
árangur.
I þessum flolcki eru 23 siúklingar (V. tafla). Þessir siúklingar
komu miklum mun fyrr til aðgerðar. Meðaltími frá slysi til að-
gei-ðar var eitt dægur, en þrjár vikur í fvrri flokknunx. Lengsti
tíminn voru tveir sólarhringar í þessunx flokki, en þrír mánuðir
í hinum. Einkennin eru og alvai’legi’i, 21 af 23 voru í dái, en tveir
í svefnmóki (somnolent). VI. tafla gefur yfirlit vfir einkenni hjá
þessuni sjúklingum.