Læknablaðið - 01.10.1970, Qupperneq 59

LÆKNABLAÐIÐ
163
Orsakasaruhengið milli hiima ýmsu sjúkdóma annars vegar
og staspapiUa hins vegar er ekld að fullu ljóst. Uppi eru kenn-
ingar um „mekanisk“ áhrif (þrýstingur á vena centralis retinae),
aukið gegnflæði í æðaveggjum í papilluvefjunum, reflexáhrif o. fl.
Kemiingar þessar verða ekki raktar hér, en vanþekkingin á sam-
henginu hefur valdið ruglingi varðandi notkun orðanna staspa-
pillur og papilödem, en eins og fyrr segir, er aðalatriðið auðvitað
að komast fyrir hinar raunverulegu orsakir bjúgsins hverju sinni.
MEÐFERÐ OG HORFUR
Þegar verst gegnir, leiða staspapillur til rýimmar og sjón-
skerðingar eða jafnvel blmdu. Almenn regla er sú, að þeim mun
hraðar sem staspapillur myndast, þeini mun meiri hættu skapa
þær fyrir heilbrigði sjóntauganna. Staspapillur á mjög háu stigi
(6—8 D) eru einnig mjög hættulegar sjóninni. Þegar svo er kom-
ið, þarf stundum að grípa til aðgerða, sem miða að því beinlínis
að minnka þrotann, en til þess eru tiltæk bæði lyf og skurð-
aðgerðir. Útbreiddar sjónhimnublæðingar og útferð með stjörnu-
myndun í macula eru sömuleiðis hættumerki. Hættan á varan-
legum sjóntaugaskenmidum er séi’staldega áberandi, ef samhliða
þessum einkennum finnast þröngar æðar í sjónhinmunni. Séu
staspapillur teknar að litverpast, er það alvarlegt tákn um byrj-
andi rýrnun í taugavefnmn. Einnig er skert sjónsvið hættumerki.
Staspapillur hverfa á 3—5 vikum, eftir að orsökin hefur verið
burt numin. 1 því sambandi má geta þess fyrirbæris, að bjúgur-
inn getur aukizt um tíma eftir skurðaðgerðir í heilabúinu, þótt
leitt hafi til eðlilegs mænuvökvaþrýstings. Sennilega á þetta ræt-
ur að rekja til heilabjúgs, er aðgerðin veldur.
HEIMILDIR
Bynke, H. G.: Neuro-Oftalmologi. Útg. Studentlitteratur, Lund, 1969.
Huber, A.: Augensymptome bei Hirntumoren. Útg. Medizinischer Verlag,
Bern, 1956.
Loretzen, S. E.: Drusen of the optic disc. Útg. Acta Ophth. Suppl., Köben-
havn, 1966.
Velhagen, K.: Augenheilkunde. Útg. Thieme, Leipzig, 1964.
Walsh, F. B.: Neuro-Ophthalmology. Útg. Williams & Wilkins, Baltimore,
1957.