Læknablaðið - 01.09.1976, Blaðsíða 59

LÆKNABLAÐIÐ
157
TAFLA VI
Frábendingar þrekprófa20
I. Algjörar.
1) Klínisk hjartabilun.
2) Nýtt hjartadrep.
3) Vaxandi angina pectoris (? yfirvof-
andi hjartadrep).
4) Aneurysma dissecans aortae.
5) Hættulegar hjartsláttaróreglur, eink-
um ventricular tachycardia eða
margar ventricular extrasystólur.
6) Stenosis aortae á háu stigi (4. stig).
7) Thrombophlebitis.
8) Blóðrek (embolism) nýlega til lungna
eða annarra líkamshluta.
9) Bráðir smitsjúkdómar.
II. Hlutfallslegar.
1) Alvarleg supraventricular hjartslátt-
aróregla.
2) Tíðar ventricular extrasýstólur.
3) Háþrýstingur, ómeðhöndlaður eða á
alvarlegu stigi.
4) Aneurysma ventriculi.
5) Stenosis aortae (3. stig).
6) Mikið stækkað hjarta.
7) Efnaskiptasjúkdómar með alvarleg'-
um einkennum.
III. Sérstök aðgát skal höfð við:
1) Leiðslutruflanir.
2) Gangráða (pacemakers) með
ákveðnum hraða.
3) Fólk á vissum hjartalyfjum,
a) Digitalis,
b) P-blokkerandi lyfjum,
c) lyfjum við hjartsláttaróreglu.
4) Alvarlegar electrolytatruflanir.
5) Fólk með angina pectoris.
6) Mikið blóðleysi (anemia).
7) Mjög feitt fólk.
8) Bilun lungna, nýrna, lifrar o. fl. líf-
færa.
9) Bæklað fólk.
10) Geðtruflað og taugaóstyrkt fólk.
um. Breytingar á T-tökkum við áreynslu
eru mjög óáreiðanlegar og geta oft sést í
heilbrigðum við stöðubreytingar, hraðan
hjartslátt, ýmis lyf, örvandi drykki o. s.
frv. Ef þessi atriði eru útilokuð, skyldi þó
taka mark á greinilegum T-takka breyting-
um, t. d. takki, sem áður sneri upp, snýr
niður, og öfugt. Breyting á T-U bili er
alltaf marktæk, svo og meiri háttar leiðslu-
truflanir. Fyrir utan lækkun á ST bili
eru ventricular extrasýstólur algengasta
merki ischemiu. Við hvíld hverfa venju-
lega allar þessar breytingar.
Þótt þrekpróf geti þannig oft auðveld-
að greiningu á kransæðasjúkdómum, eru
þau þó enn meira notuð til að meta stig
sjúkdómsins og horfur, sem samsvara vel
áðurnefndum breytingum á hjartalínuriti,
og til að leggja á ráðin um skynsamlega
líkamsáreynslu.
Nauðsynlegt er að taka tillit til ýmissa
þátta, sem geta haft áhrif á niðurstöður
þrekprófa.0 Má helzt til nefna hitastig,
sem skyldi vera 18-22°C, máltíðir, tíma
dags (circadian rythm), þreytu, kvíða og
taugaóstyrk, sem hækkar hjartslátt og
blóðþrýsting, en minnkar þröskuld fyrir
brjóstverk, mæði og lækkun á ST bili
Digitalis veldur alkunnum breytingum á
ST bili og nítróglycerin hækkar þröskuld
fyrir ischæmiskum breytingum, örvandi
drykkir og tóbak hafa oft áhrif á þol
sjúklings og hjartastarfsemi. Ef þessir
skekkjuþættir eru hafðir i huga, má auð-
veldlega losna við þá, nema e. t. v. digitalis-
áhrif.
RÁÐLEGGINGAR UM LÍKAMS-
ÁREYNSLU
Enn í dag mun það algengast, að hjarta-
sjúklingar og fólk, sem komið er yfir mið.i-
an aldur, fái eingöngu þær ráðleggingar að
taka það rólega eða finna út sjálft, hve
mikil líkamsáreynsla hæfi þeim. Réttar
rannsóknaraðferðir leyfa þó, að miklu ná-
kvæmar sé að orði komizt, svo árangur
verði betri og meiri.
Þegar þrekpróf hefur verið framkvæmt,
er ljóst, hver orkunotkun sjúklings er við
70-85% af hámarkshjartslætti (submaximal
próf) eða hver mesta orkunotkun hans er,
án þess að pathologiskar breytingar komi
fram. Hvort heldur, sem kemur fyrst.
skyldi telja efri mörk ráðlegrar orku-