Læknablaðið - 15.02.1980, Blaðsíða 30

16
LÆKNABLAÐIÐ
árangri, sem þakka mátti próun svæfinga-
tækni, bættri tækni við brjóstholsaðgerðir og
betri fyrir- og eftirmeðferð sjúklinga. Af öðr-
um aðgerðum, sem tiltækar voru, má nefna
brjóstholsþrengingu, phrenicoexeresis og
plumbage, sem skertu starf lungna, en berklar
voru pó enn til staðar og gátu tekið sig upp að
nýju.
Hér á landi var byrjað að nema burt
lungnavef 1955 (Hjalti Pórarinsson) (16) og á
tímabilinu fram á mitt ár 1961 voru gerðar
hérlendis 163 aðgerðir á 142 sjúklingum.
Aðgerðirnar skiptust þannig, að brjósthols-
prenging var gerð hjá 25, brottnám lungnavefs-
hjá 130 og brjóstholsþrenging vegna berkla-
ígerðar í fleiðru hjá 8. Aðgerðadauði var 2.3 %
eftir brottnám lungnavefs og hjá þeim, sem
lifðu þá aðgerð, reyndist hráki án sýrufastra
stafa eftir aðgerð hjá öllum nema einum.
Árangur skurðaðgerða á tímabilinu 1961-1979
var áframhaldandi góður og dánarhlutfall
svipað og á fyrra tímabilinu, 1955- 1961.
Áður var að því vikið, að skurðaðgerðir
vegna berkla í lungum séu nú orðið yfirleitt
taldar ástæðulausar. Nýgengi sjúkdómsins er
mjög lágt (13), sjúkdómurinn finnst oftast á
byrjunarstigi og síðustu árin hafa ekki komið
sjúklingar til aðgerðar með langt genginn
sjúkdóm, svo sem stórar berklaholur.
Flestum höfundum kemur nú saman um (8,
12), að aðgerðir vegna berkla í lungum þurfi
aðeins að gera í eftirfarandi tilvikum:
1. Ef virkir berklar svara ekki lyfjameðferð (5,
6, 9, 16).
2. Ef grunur er uni illkynja sjúkdóm (2, 10).
3. Ef fyrir eru leifar berklasýkingar, sem talið
er að geti orðið virkar aftur.
4. Ýmsir aukakvillar lungnaberkla, t.d. berkla-
ígerðir í fleiðru, fistlar, mikil blæðing frá
berklaholu (1,4, 11).
5. Fylgikvillar eftir brottnám lungnavefs.
Áðalástæður aðgerða á því tímabili, sem um er
rætt, 1961 til 1979, hafa verið vegna gruns um
illkynja æxli, að svörun við lyfjameðferð hefir
verið ófullnægjandi og vegna ígerðar í fk iðru.
Aðgerðum hefir stórlega fækkað og eftir
öllum sólarmerkjum að dæma er ástæða til að
ætla, að þeim muni enn fækka á næstu árum.
SUMMARY
There were 163 surgical procedures performed for
pulmonary tuberculosis and its complications at the
University Hospital Landspítalinn, Reykjavík, lce-
land, during the period June 1955 - June 1961, but
only 47 procedures were performed during the
period June 1961 - june 1979. The main reason for
surgery in the later period was suspicion of malig-
nancy and large fibrocaseous cavities which did not
respond to antituberculous chemotherapy used at
that time. The results of surgery were good both
after resection for pulmonary tuberculosis and after
thoracoplastic for empyema. Complications were
minimal and only one death. Due to better antitu-
berculosis chemotherapy, resection for pulmonary
tuberculosis is now considered unnecessary and no
resection has been performed since 1974. Surgical
treatment is still necessary for treatment of compli-
cations after previous surgical treatment and com-
plications of the disease.
HEIMILDIR
1. Barker, W. L., Faber, L. P„ Ostermiller W. E.,
Langston, H. T.: Management of Persistent
Bronchopleural Fistulas. J. Thorac. Cardiovasc.
Surg., 62:393-400, 1971.
2. Campell, R. E., Huges, F. A.: The Development
of Bronchogenic Carcinoma in Patients with
Pulmonary Tuberculosis. J. Thorac. Cardiovasc.
Surg., 40: 98-100, 1960.
3. Corpe, R. F„ Blalock, F. A.: A continuing Study
of Patients with »Open Negative« Status at
Battery State Hospital. Am. Rev. Respir. Dis.,
98: 954, 1968.
4. Eerola, Seppo: Pedicle Thoracoplasty and Free
Skin Transplantations in the Treatment of open
Postpneumonectomy Cavity after Empyaema.
Scand. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 10: 175-178,
1976.
5. Elkadi, A„ Salas, R„ Almond, C. H.: Surgical
Treatment of Atypical Pulmonary Tuberculosis.
J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 72: 435-440, 1976.
6. Hattler, B. G., Young, W. G„ Sealy, W. C„
Gentry, W. H„ Cox, C. B.: Surgical Management
of Pulmonary Tuberculosis due to Atypical
Mycobacteria. J. Thorac. Cardiovasc. Surg., 59:
366- 371, 1970.
7. Helgason, Hrafnkell: Meðferð berklaveiki.
Læknablaðið, 64: 115-121, 1978.
8. McLaughlin, J. S„ Hankins, J. R. : Current
review: Current Aspects of Surgery for Pulmo-
nary Tuberculosis. Ann. Thorac. Surg. 17: 515-
524, 1974.
9. Polk, J. W„ Ponce, L„ Medina, M.: Surgical
Freatment in Pulmonary Infections due to
Atypical Mycobacterium. Am. J. Surg. 114: 739-
743, 1967.
10. Prytz, S„ Hansen, J. L.: Surgical Treatment of
»Tuberculoma«. Scand. J. Thorac. Cardiovasc.
Surg., 10: 179-182, 1976.
11. Shields, T. W„ Lees, Wm. M„ Fox, R. T„ Salazar,
G.: Persistent Pleural Air Space Following
Resection for Pulmonary Tuberculosis. J. Tho-
rac. Cardiovasc. Surg., 38: 523-534, 1959.