Læknablaðið - 15.02.1980, Qupperneq 53

LÆKNABLADID
31
læknisdeildarinnar séu vel hæfir og leggi stund á
mismunandi svið handlæknisfræðinnar. Einum peirra
er ætlað að hafa eftirlit og umsjón með að
kennsluáætluninni sé framfylgt.
Rík áherzla er lögð á að máttarstólparnir í
læknaliðinu hafi mikinn áhuga á kennslu og séu fúsir
að fórna nægilegum tíma og fyrirhöfn i hana. Engin
skýr ákvæði eru um pað, hve sjúklingaefniviðurinn á
að vera mikill, aðeins fram tekið, að hann eigi að
vera nægilegur að fjölda og fjölbreytni.
Ákvæðin um pjálfun í bæklunarlækningum eru
mjög almenns eðlis. Tekið er par fram, að menn
skuli fá pjálfun í grundvallargreinunum og fá reynslu
af greiningu og meðferð sjúkdóma og áverka
stoðkerfisins. Æskilegt er talið, að menn hafi fengið
I árs pjálfun í alm. skurðlækningum, áður en peir
hefja nám í bæklunarlækningum.
Skýlausar formlegar kröfur eru ekki settar frant
um pað, að læknir, sem ætlar sér að stunda
skurðlækningar, hafi lokið sérfræðiprófi (board cer-
tified). Þess er getið, að slíkt próf, sé ein af
aðferðunum til pess að meta hæfni skurðlæknis.
Framkvæmdin er pó sú, að nær allir, sem lokið hafa
pjálfun í handlæknisfræðum og ætla að starfa í
Bandaríkjunum, munu taka pessi próf, enda geta
peir ekki keppt um eftirsóttar stöður, án pess að
hafa lokið sérfræðiprófi. Hvert og eitt sérgreina-
samband annast framkvæmd prófsins og gildir pað
fyrir Bandaríkin öll.
SPJALL
Þegar borin eru saman lög og reglugerðir um
sérfræðipjálfun á Norðurlöndunum og pá einkum
Svípjóð. Noregi og Danmörku, sést að grundvallarat-
riði eru par eins.
Sænska kerfið er pó nánast alveg lokað kerfi,
par sem yfirvöld ákvarða fjölda pjálfunarstaða með
hliðsjón, af sennilegri pörf samfélagsins. Það tryggir
jafnframt samfellda pjálfun par til pjálfunartíma
lýkur, pannig að enginn tími fer til spillis.
í Noregi og Danmörku purfa menn sjálfir að afla
sér stöðu sem aðstoðarlæknar og er námskerfið að
pessu leyti hálfopið.
Þjálfunartíminn í skandinavisku löndunum er
mjög svipaður og í flestu er pjálfunin hliðstæð, p.e.
byrjað er á alm. tveggja ára pjálfun (1 '/2 ár í
Noregi), par eftir fer 4'/2-5>/2 árs pjálfun í sérgrein-
inni.
í Danmörku er ekkert prófað eftir upphaflegt
læknapróf, ekki heldur í Noregi. í Svípjóð er próf
haldið í lok tveggja ára alm. pjálfunarinnar og eins í
lok einstakra fræðilegra námskeiða í sérgreininni,
en ekkert heildarsérfræðipróf. í Finnlandi hefur um
langt skeið verið skilyrði sérfræðiviðurkenningar,
að læknirinn gengist undir sérfræðipróf, par sem
prófað hefur verið fræðilega í allmiklu námsefni.
í sænska pjálfunarprógramminu er gert ráð fyrir
upprifjun á prekliniskum greinum, sérstaklega í
sambandi við fræðilegu námskeiðin, en að öðru leyti
eru ekki gerðar sérstakar kröfur um petta í skandi-
navisku löndunum.
I engu skandinavisku landanna fer skipulega
fram mat á raunverulegri hæfni manna til pess að
stunda handlækningar, áður en peim eru veitt
sérfræðiréttindi.
f engilsaxnesku löndunum, bæði Bretlandi og
Bandaríkjunum, er lögð veruleg áherzla á upprifjun
og tengingu grundvallargreinanna við clinisku grein-
arnar, pannig að grundvallargreinarnar myndi í
rauninni grunninn, sem meðferðarákvörðunin stend-
ur á.
Telja verður, að pessi fræðsla í klinik-tengdum
grunngreinum sé veigamikil og til eftirbreytni og
jafnframt er petta eitt af helztu atriðunum, sem
ábótavant hefur verið og er i skandinaviskri sérfræði-
menntun.
í Bandaríkjunum er hæfnin að nokkru leyti
tryggð með sérfræðiprófi, en auk pess er eftirlit á
hinum ýmsu stigum pjálfunarinnar.
í Bretlandi fer að vísu ekki hæfnispróf fram, eftir
»fellowship«-próf, en persónuleg ábyrgð pjálfunar-
aðila (consultant’s) virðist vera par nokkru ríkari en í
Skandinaviu. Mætti pví ætla, að umsagnir peirra,
sem krafizt er, fyrir veitingu sérfræðiréttinda, svo og
við stöðuveitingar, sé dágóð trygging fyrir raunveru-
legri hæfni.
Lágmarkstíminn er einna styztur í bandarískri
sérmenntun, á móti kemur par, að hvert ár er nýtt
mjög vel, t.d. er yfirleitt aðeins veitt '/2 mán.
sumarfri á ári. Daglegur starfstími er langur.
Bretar gera kröfur um lengstan pjálfunartíma,
par sem krafizt er fleiri ára en annars staðar og
vinnuálag á pjálfunartímanum er auk pess mikið.
-------O--------
Tvær megin forsendur til árangurs í sérfræðipjálfun
hljóta að vera annars vegar námsefnið, p.e. sjúk-
linga-efniviðurinn og hins vegar nýting efnisins, sent
ræðst að mestu af peim áhuga, er kennarar sýna og
peirri vinnu, sem peir eru fúsir að leggja fram.
Það er ekki einber tilviljun, að skýrt er tekið
fram í reglugerðum engilsaxneskra pjóða, að eitt
grundvallarskilyrði Þess að deild fái rétt til sérfræði-
pjálfunar er pað, að læknar deildarinnar og stoð-
deilda hafi mikinn áhuga á kennslu og séu fúsir til
að láta hana í té.
-------O--------
Nefndin telur ekki í sínum verkahring að meta
kennsluhæfni íslenzkra handlæknisdeilda. Á pessu
stigi er pað varla hægt heldur. Ástæðan til pessa
er sú, að nefndinni er ekki kunnugt um að nein deild
hafi sýnt sérstaka kennsluhæfni eða áhuga hingað
til. Sjúklingaflæðið á peim öllum er svo lítið og
fábreytt, að ekki stenzt samanburð við velflestar
erlendar deildir. Loks er göngudeildarstarfsemi á
öllum almennum handlæknisdeildum óveruleg, sé
borið saman við kennsludeildir erlendis, en pjálfun á
göngudeildum er grundvallaratriði.