Læknablaðið - 15.05.1985, Page 57

LÆKNABLAÐIÐ
151
nálgast hann er hann annaðhvort mannþekkj-
ari eða mannhatari og ber að gjalda varúð við
hvorutveggja. Sama gildir ef klárinn sýnir
tilburði til að nota fæturna til annars en að
ganga á þeim.
Styggð er bæði kostur og ókostur, styggum
hestum er síður stolið í haga og svo halda þeir
eigandanum í þjálfun.
Það rýrir hinsvegar notagildi hestsins, ef
mikill hluti af þeim tíma sem ætlaður er til
útreiða fer í að elta hann. Takist að ná
hestinum og beisla hann liggur næst fyrir að
prófa aðra eiginleika með því að stíga á bak.
Þarna gildir sama og um makaval að betra er
að prófa sjálfur en láta aðra gera það.
Vel taminn hestur stendur kyrr meðan
stigið er á bak og fer ekki af stað fyrr en
knapinn gefur merki. Best er að byrja í
gerðinu, en gerði er lítil girðing gerð til þess að
ekki þurfi að sækja knapann langt, þegar
hann dettur af baki. Með því að ríða nokkra
hringi réttsælis og rangsælis í gerðinu svo og
þversum og langsum má prófa hvort hestinum
hefur verið kennt að hlýða taumi, en slíkt er
mjög nauðsynlegt, ef knapinn á að ráða
ferðinni.
Að gerðisreiðinni lokinni er kominn tími til
að prófa hestinn á víðum vangi. Kargur eða
staður kallast hestur, sem stendur kyrr,
gengur afturábak eða á afturfótum, þegar
knapinn vill ríða frágerðinu. Langar leiðir eru
seinfarnar á slíkum hestum þó þeir geti verið
góðir á heimleið.
Andstæða karga hestsins er rokuhesturinn,
sem rýkur af stað með knapann áður eða um
leið og hann er kominn í hnakkinn.
Slíkur hestur getur komið knapanum fljótt
á áfangastað en það þarf ekki að vera réttur
áfangastaður og stundum verður knapinn
eftir á miðri leið.
Við hestakaup ber að gjalda varhug við
körgum hestum og rokuhestum, sömuleiðis
vitrum hestum, sem hafa vit á að losa sig við
knapann.
Fari nú hestur af stað með þeim hraða, sem
knapinn ákveður er rétt að prófa ganginn. Þó
íslenski hesturinn hafi eins og aðrir hestar
fjóra fætur hefur hann fimm gangtegundir.
Af þeim er töltið best fyrir knapann, en skeið
sérstaklega flugskeið fínast og hefur mikið
snobbgildi. Brokk er þægilegt fyrir hestinn en
oft óþægilegt fyrir knapann.
í hnotskurn má segja að fyrir venjulega
hestamenn eru klárhestar með tölti bestir, en
það eru hestar sem eru klárir að tölta.
Vilji er mikils metinn eiginleiki og hefur
mikið snobbgildi en hestamenn eru ekki á eitt
sáttir um hvað vilji sé. Fyrir flesta miðlungs-
hestamenn er besti viljinn, vilji til að gera það
sem knapinn vill. Miklir hestamenn snobba
þó mest fyrir viljanum til að vilja fara hraðar
og annað en knapinn vill.
Náist gott samkomulag milli hests og
væntanlegs kaupanda er næst að semja um
verð. Við þá samninga er gott að hafa
nærtæka whisky eða koníaksflösku en gæta
þess að seljandinn fái jafnan tvo sopa eða
staup á móti hverju einu sem kaupandi
drekkur. Þó skal tekið fram að dýr hestur
hefur meira snobbgildi en ódýr.
Að lokum nokkur orð um ættina. Það
eykur mjög gildi hests að hann sé vel ættaður
og hægt sé að rekja ættir hans til frægrar
hryssu eða hests t.d. Óðu-Rauðku eða Sörla.
Þó ber að hafa i huga að hryssum eins og fleiri
kvendýrum hættir til að leita fangs hjá hinum
yngri og ómerkari karldýrum ef þau eldri og
frægari eru farin að letjast.
Hér lýkur þessum kafla úr hinni óskrifuðu
bók, um næstu jól er væntanlegur annar kafli,
en höfundur hefur í hyggju að sækja um styrk
til útgáfunnar til vísindasjóðs L.H. sem með
sama áframhaldi gæti orðið um aldamótin.