Læknablaðið - 15.08.1986, Síða 29

LÆKNABLAÐIÐ 1986; 72: 167-9
167
Jakob Kristinsson'), Þorkell Jóhannesson'), Hörður Þormar2)
ÁKVÖRÐUN Á FLÚORÍÐI í PLASMA
Flúor er eitt af algengustu frumefnum í
jarðskorpunni. Það kemur ætíð fyrir í efna-
samböndum, en aldrei eitt sér. Öll fæða og
drykkjarvatn inniheldur flúor að einhverju
marki. Vitað er, að í mönnum er samhengi
milli flúortekju úr fæðu og drykkjarvatni og
þéttni flúoríðs í blóði. Okkur er þó ekki
kunnugt um, að nokkuð hafi verið birt um
þéttni flúoríðs í blóði íslendinga. Natríum-
flúoríð er enn fremur notað í töfluformi til
þess að varna tannátu og eru slíkar töflur hér
á markaði. Ekkert virðist hafa verið birt um
frásog flúoríðs úr þessum töflum.
Hér verður greint frá ákvörðunum á
flúoríði í blóðplasma og frumathugun á
frásogi flúoríðs úr natríumflúoríðtöflum.
Rannsóknir þessar voru gerðar árin 1984 og
1985 og voru að hluta unnar í samráði við
Ólaf Höskuldsson, lektor við tannlækna-
deild Háskóla fslands.
AÐFERÐIR OG EFNIVIÐUR
Taka blóðsyna. Blóðsýni (5 ml) voru dregin
úr bláæð í olnbogabót. Var þeim safnað í
plastglös, sem innihéldu einn dropa af he-
paríni (25000 IE/ml Leo). Sýnin voru því
næst skilin, plasmað dregið ofan af og sett
í sýnaglös úr plasti. Plasma var geymt í frysti
(-20°) þar til mæling fór fram. Öll plastglös,
sem notuð voru undir blóð eða plasma, voru
skoluð fyrir notkun, fyrst einu sinni úr 35%
perklórsýru og síðan nokkrum sinnum úr
tvíeimuðu vatni.
Tilraun I:
Athugun á flúoríðþéttni í blóði hjá 12 ein-
stak/ingum.
í tilrauninni tóku þátt 11 karlar og 1 kona á
aldrinum 22 til 28 ára (tannlæknastúdentar
við Háskóla íslands, búsettir í Reykjavik og
Frá 1) Rannsóknastofu í lyfjafræði og 2) Iðntæknistofnun
íslands.
Barst ritstjórn 21/03/1986. Samþykkt 22/04/1986. Sent í
prentsmiðju 30/04/1986.
nágrenni). Tekin voru þrjú blóðsýni úr
hverjum. Fyrsta sýnið var tekið að morgni,
klukkan 8-8:30. Höfðu tilraunaþolar þá ekki
neytt matar frá því kvöldið áður. Næsta
blóðsýni var tekið á hádegi. Höfðu þá allir
nema einn borðað einhvern morgunverð frá
því fyrsta blóðsýnið var tekið. Allir neyttu
einhvers hádegisverðar skömmu eftir aðra
blóðtökuna. Þriðja blóðsýnið var tekið
síðdegis milli klukkan 15 og 16. Höfðu til-
raunaþolar þá einskis neytt frá hádegisverði.
Úr sýnunum þremur var reiknuð meðalþéttni
flúors í plasma hvers einstaklings fyrir sig.
Tilraun II:
Frásog flúoríðs úr natríumflúoríðstöflum.
í tilrauninni tóku þátt sex karlar á aldrinum
22 til 28 ára (tannlæknastúdentar, eins og
áður). Tilrauninni var skipt á tvo daga.
Fyrri dagur: Tekin voru þrjú blóðsýni úr
hverjum þátttakanda. Fyrsta blóðsýnið var
dregið klukkan átta að morgni og höfðu
þátttakendurnir þá ekki borðað frá því
kvöldið áður. Annað blóðsýnið var dregið á
hádegi og að því loknu neyttu allir sams-
konar hádegisverðar. Þriðja sýnið var tek-
ið klukkan 16 og höfðu menn þá ekki bragð-
að mat frá því þeir snæddu hádegisverð.
Síðari dagur: Þátttakendur höfðu, eins og
daginn áður, fastað frá fyrra kvöldi. Úr
þremur voru tekin blóðsýni, á sama tíma og
daginn áður þ.e. klukkan 8, 12 og 16, og
voru þau notuð til samanburðar við frásogs-
tilraunina. Úr hinum þremur var tekið
blóðsýni klukkan átta um morguninn. Strax
að því loknu, tóku þeir sex natríum-
flúoríðtöflur (Flúor 0,25 mg, tabl. Stefán
Thorarensen h.f.), sem samsvarar 1,5 mg af
flúor (F-). Blóðsýni voru síðan dregin klukk-
an 8:30, 9, 9:30, 10, 11, 12, 14, 16 og 18.
Allir þátttakendur, sex að tölu, borðuðu
samskonar hádegisverð milli 12 og 13 og
borðuðu síðan ekkert fyrr en eftir klukkan
16.