Læknablaðið

Ukioqatigiit

Læknablaðið - 15.11.1988, Qupperneq 31

Læknablaðið - 15.11.1988, Qupperneq 31
LÆKNABLAÐIÐ 1988; 74: 371-7. 371 Jón Hrafnkelsson, Helgi Sigvaldason, G. Snorri Ingimarsson, Hrafn Tulinius SPÁ UM FJÖLDA KRABBAMEINA Á ÍSLANDI ÁRIÐ 2000 BYGGÐ Á UPPLÝSINGUM ÚR KRABBAMEINS- SKRÁ FRÁ 1957 TIL 1986 ÚTDRÁTTUR Á árunum 1982 til 1986 greindust á áttunda hundrað krabbameinstilfella árlega. Á sama tímabili dóu á fimmta hundrað einstaklingar árlega úr krabbameini. Hlutfall krabbameina af dánarorsökum var á þessu tímabili um tuttugu og fimm af hundraði (1). Fjöldi nýrra krabbameinstilfella hefur aukist að meðaltali um 3,1% á ári, siðustu 30 árin. Þessa aukningu má skýra út frá ákveðnum staðreyndum (mynd 1); a) Vegna almennrar fólksfjölgunar 1,3% (jafnt hjá báðum kynjurn) b) vegna hækkaðs meðalaldurs 0,7% hjá körlum en 0,9% hjá konum og c) vegna annarra orsaka (aukinnar áhættu) 1,2% hjá körlum og 0,7% hjá konum. Breytingar á nýgengi einstakra krabbameina hafa verið miklar. Mest aukning hefur orðið á nýgengi lungnakrabbameina fyrir bæði kynin, sortumeina hjá konum og þvagblöðru- og blöðruhálskirtilskrabbameina hjá körlum. Mest lækkun hefur orðið á nýgengi krabbameina í maga og vélinda hjá báðum kynjum og leghálsi hjá konum. Viðfangsefni þessarar greinar er spá um földa krabbameina á íslandi árið 2000. Við spána er notað líkan sem byggir á upplýsingum úr krabbameinsskrá ásamt mannfjöldatölum og mannfjöldaspám. Hugmyndin er að nota megi slíkar upplýsingar við skipulagningu aðgerða gegn krabbameinum. EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR í greininni er notað aldursbundið nýgengi krabbameina á árunum 1957 til 1986 sem grundvöllur fyrir spá um fjölda krabbameina árið 2000. Aldursbundið nýgengi krabbameina er hlutfall nýgreindra krabbameinstilfella á ákveðnu aldursskeiði og tilteknu tímabili af fólksfjöldanum. Nýgengið er reiknað fyrir hvort Frá Krabbameinsskrá Krabbameinsfélags íslands. Barst 29/03/1988. Samþykkt til birtingar 06/09/1988. kyn fyrir sig. Samandregnar nýgengistölur yfir öll aldursskeið eru staðlaðar að heimsstaðli, sem gerir mögulegt að bera þær saman við tölur frá öðrum löndum. Tölur um fjölda krabbameinstilfella eru úr krabbameinsskrá Krabbameinsfélags íslands, en mannfjöldatölur frá Hagstofu íslands. Spár um fólksfjölda með aldurs- og kynskiptingu hans fram til ársins 2020 hafa verið birtar (2). Nálægt tveim þriðju hlutum af aukningu krabbameina á síðustu 30 árum má rekja til fólksfjölgunar og breytinga á aldursdreifingu. Ætla má að mannfjöldaspá fram til ársins 2000 sé tiltölulega örugg í þeim aldursflokkum sem skipta máli fyrir spá um fjölda krabbameina. Óvissa í spá um fjölda krabbameina er því að mestu bundin hugsanlegum og óvæntum sveiflum í nýgengi krabbameina og nákvæmni þeirra nýgengistalna sem spáin byggist á. Á síðustu 30 árum hefur nákvæmni greiningar aukist. Sem dæmi má nefna að á árunum 1957-1961 voru 75% krabbameina hjá körlum og 84% krabbameina hjá konum greind með vefjagreiningu en nú er þetta hlutfall yfir 98% fyrir hvort kyn. Æxli greind við krufningu án undangenginna einkenna (incidental Per cent 1957-62/1982-86 Time periods 1982-86/2000 Fig. 1. Cancer in Iceland. Yearly increase in no of cases in per cents.

x

Læknablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.