Læknablaðið - 15.04.1992, Blaðsíða 46

160
LÆKNABLAÐIÐ
og dánar- (<l-2%) og hliðarverkanatíðni
(<4%) sé lág. Dánartíðni allt að 9-11%, eins
og birst hefur frá vissum stöðum (5,27,28),
væri að sjálfsögðu óverjandi og dregur úr
fyrirbyggjandi ávinningi meðferðarinnar.
Reikna má með að um 20% þeirra sem fá
TIA eða minniháttar heilablóðfall vegna
hálsæðaþrengsla haír þétt þrengsli (13). í
Svíþjóð er talið að 1500 sjúklingar falli árlega
í þennan hóp (29). Ef notaðar eru sömu
forsendur fyrir ísland má búst við að um 50
sjúklingar geti árlega haft not af skurðaðgerð
vegna sjúkdómsins. Þannig væri hægt að forða
um níu sjúklingum frá heilablóðfalli árlega og
þar af þremur til fjórum frá dauða eða mjög
alvarlegu heilablóðfalli.
LOKAORÐ
Ofangreindar rannsóknir (NASCET og
ESCT) eru byltingarkenndar hvað varðar
fyrirbyggjandi meðferð á sjúklingum
nteð einkenni frá vægum og þéttum
hálsæðaþrengslum. Við stöndum frammi fyrir
breyttu meðferðarformi á sjúkdónti, þar sem
skurðaðgerð skal beitt í vaxandi mæli. Þegar
til skamms tíma er litið krefst þetta meiri
tilkostnaðar fyrir heilbrigðiskeríið. En hafa
ber í huga að kostnaður við endurhæíingu
sjúklinga eftir heilablóðfall er mikill og að
auki kemur vinnutap. Mannslíf sem hægt
er að bjarga með viðeigandi meðferð er að
sjálfsögðu ómetanlegt.
HEIMILDIR
1. Eastcott HHG, Pickering GW, Rob CG.
Reconsruction of intemal carotid artery in patient
with intermittent attacks of hemiplegia. Lancet 1954;
II: 994-6.
2. Murie JA, Morris PJ. Carotid endarterectomy in Great
Britain and Ireland. Br J Surg 1986; 73: 867-70.
3. Bergqvist D. Enkat om svensk karlkimrgi 1983:
Antalet operationer har ökat markant men annu ar
behovet troligen inte tackt. Lakartidningen 1985; 82:
3490-1.
4. Dyken ML. Carotid endarterectomy studies: A
glimmering of science. Stroke 1986; 17: 355-8.
5. Takolander R, Bergqvist D. Carotid endarterectomy as
stroke prophylaxis. Eur J Vasc Surg 1987; 6: 371-80.
6. L’Hermitte F, Gautier JC, Derouesne C. Nature of
occlusions of the middle cerebral artery. Neurology
1970; 20: 82-8.
7. Whisnant JP, Matsumoto N, Elveback LR. Transient
cerebral ischemic attacks in a community, Rochester,
Minnesota, 1955-1969. Mayo Clin Proc 1973; 48:
194-8.
8. NASCET investigators. Benefit of carotid
endarterectomy for patients with high-grade stenosis 26.
of the intemal carotid artery. Bethesda: National
Institute of Neurological Disorders and Stroke, 1991.
Newsletter.
9. NASCET Collaborators. Benefit of carotid
endarterectomy for patients with high-grade stenosis.
N Eng J Med 1991; 325 (7): 445-53.
10. The European Carotid Surgery Trialists’ Collaborative
Group. MCR European Carotid Surgery Trial: interim
results for symptomatic patients with severe (70-99%)
or with mild (0-29%) carotid stenosis. Lancet 1991;
337: 1235-42.
11. Hobson RW II. Clinical alert! Symposium at the
39th Scientific Meeting of the Intemational Society
for Cardiovascular Surgery. Boston, USA: June 4th,
1991.
12. Greenhalgh RM, Ellis M, Franks P, Cuming R,
Powell J. Prevalence, progression and natural history
of asymptomatic carotid stenosis. Is there a place for
carotid endarterectomy? Abstract. Warsawa: European
Society for Vascular Surgery, September 26, 1991.
13. Hankey GJ, Warlow CP. Safest and most cost-
effective way of selecting patients for angiography,
before carotid endarterectomy. Br Med J 1990; 300:
1485-91.
14. Hankey GJ, Warlow CP, Sellar RJ. Cerebral
angiographic risk in mild cerebrovascular disease.
Stroke 1991; 21. 209-2.
15. Reilly LM, Lusby RJ, Hughes L, Ferrell LD, Stoney
RJ, Ehrenfeld WK. Carotid plaque histology using
real-time ultrasonography - clinical and therapeutic
implications. Am J Surg 1983; 146: 188-93.
16. Langsfeld M, Gray-Weale A, Lusby R. The role of
plaque morphology and diameter reduction in the
development of new symptoms in asymptomatic
carotid arteries. J Vasc Surg 1989; 9: 548-7.
17. Carson SN, Demling RH, Esquivel CO. Aspirin
failure in symptomatic atherosclerotic carotid artery
disease. Surgery 1981; 90: 1084-92.
18. O’Holleran LW, Kennelly NM, McClurken M,
Johnson JM. Natural history of asymptomatic carotid
plaque. Five year follow-up study. Am J Surg 1987;
154: 659-62.
19. Walsh J, Markowitz J, Keerstein M. Carotid
endarterectomy for amaurosis fugax without
angiography. Am J Surg 1986; 152: 172-4.
20. Crew J, Dean M, Johnson J, et al. Carotid surgery
without angiography. Am J Surg; 1984; 148: 217-20.
21. Bornstein N, Beloev Z, Norris J. The Iimitations of
diagnosis of carotid occlusion by Doppler ultrasound.
Ann Surg 1988; 207: 315-7.
22. McNamara JO, Heyman A, Silver D, Mandell
ME. The value of carotid endarterectomy in
treating transient cerebral ischemia of the posterior
circulation. Neurology 1977; 27: 682-4.
23. Rosenthal D, Cossman D, Ledig B, Callow AD.
Results of carotid endarterectomy for vertebrobasilar
insufficiency. Arch Surg 1978; 113: 1361-4.
24. Forssell C, Takolander R, Bergqvist D, Johansson A,
Persson N. Local versus general anaesthesia in carotid
surgery. A prospective randomised study. Eur J Surg
1989; 3: 503-9.
25. Holler JB, Ackerstaff RGA, Schwartzenberg GW,
Eikelboom BC, Van den Berg EC. The impact of
vein patch angioplasty on long-term surgical outcome
after carotid endarterectomy. A prospective follow-up
study with serial duplex scanning. J Cardiovasc Surg
1990 (Torino); 31 (1): 58-65.
Takolander R, Bergentz SE, Bergqvist D, Persson
N. Management of early neurological deficits after