Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1978, Qupperneq 15

r 9 i •
Bjom (Jlalsson brai utryojandi
á sviði augnlæl minga
Ætt, uppruni og nám
Björn Ólafsson var Skagfirðingur í báðar ættir.
Hann fæddist að Ási í Hegranesi 11. apríl 1862.
Faðir hans, Ólafur Sigurðsson var merkisbóndi,
búsýslumaður mikill og tók mikinn þátt 1
félagsmálum. Varhann lengisýslunefndarmaðurog
hreppstjóri Rípurhrepps. Alþingismaður Skag-
firðinga var hann um tíma.
Kona Ólafs í Asi og móðir Björns, augnlæknis var
Sigurlaug Gunnarsdóttir frá Skíðastöðum í Laxár-
dal. Var hún hin mesta atgerfts- og fyrirmyndar-
kona. Stundaði hún nokkuð ljósmóðurstörf og var
hjálpfús við bágstadda og sjúka. Börn Ólafs og
Sigurlaugar voru tíu, en upp komust fjórir synir, er
allir urðu merkismenn og ein dóttir, er dó aðeins 24
ára gömul [1,2,3,].
Björn ólst upp í foreldrahúsum og stundaði
algeng sveitastörf í æsku og með námi. I Lærðaskól-
anum var hann íimm veturog útskrifaðist utanskóla
5. júlí 1884 með fyrstu einkunn.
Næsta haust hóf hann nám í Læknaskólanum í
Reykjavík, sem var stofnaður átta árum áður. Þetta
sama haust fluttist Sjúkrahús Reykjavíkur í ný húsa-
kynni við Þingholtsstræti en þar varskólinn til húsa.
Prófi í forspjallsvísindum lauk Björn vorið 1885
við Prestaskólann. Mátti enginn ljúka fullnaðar-
prófi frá Læknaskólanum, nema hann helði lokið
slíku prófi áður. Gerði Læknaskólinn sömu almennu
kröfur til nemenda sinna sem háskólar, enda var
stúdentspróf inntökuskilyrði við skólann. Kennari
Björns í heimspeki var síra Eiríkur Briem. Eru
varðveitt handrit Björns affyrirlestrum um rökfræði
og sögu heimspekinnar, er lesnir voru fyrir al'
kennaranum veturinn 1884-85 [4].
Er Björn stundaði nám í Læknaskólanum veitti
dr. Schierbeck, landlæknir skólanum forstöðu og
samkennarar hans voru dr. Jónas Jónassen og
Tómas Hallgrímsson.
Dr. Schierbeck kenndi á þessu tímabili hand-
læknisfræði, lífeðlisfræði og heilbrigðisfræði. Dr.
Jónassen kenndi líífærafræði og yfirsetufræði og
Tómas Hallgrímsson kenndi sjúkdómafræði, réttar-
læknisfræði, grasafræði, lyflæknisfræði oglyfjafræði.
Dr. Schierbeck mun hafa sýnt viðleitni að kenna
læknanemum eitthvað í augnlækningum. I kennslu-
skrá Læknaskólans er ,,optik“ meðal námsefnis árið
1888, en ekkert er vitað um nánari tilhögun
kennslunnar, ef hún hefur þá einhver verið [5].
Ytri aðbúnaður Læknaskólans mun hafa verið í
mesta máta frumstæður og var skurðstofan í
Sjúkrahúsi Reykjavíkur eina kennslustofa skólans
og var þar hvorki vatns-né skolpleiðsla [6]. En þrátt
fyrir frumstæðan og fátæklegan búnað, sem að
sjálfsögðu leiddi til lítillar verklegrar kennslu, mun
bóklega fræðslan hafa verið nokkuð sambærileg við
aðra læknaskóla á Norðurlöndum.
Kennslubækur úreigu Björns, sem kenndar voru í
Læknaskólanum eru í varðveizlu Landsbókasafns.
Björn Olafsson lauk kandidatsprófi frá Lækna-
skólanum 30. júní 1888 með hárri fyrstu einkunn
(105 stig).
Samtímis honum útskrifuðust þrír kandidatar:
Halldór Torfason (d.1939), sem lluttist til
Bandaríkjanna og var starfandi læknir í Boston um
nokkurra ára skeið. Hann var einnig vélaverk-
fræðingur og starfaði síðustu ár ævi sinnar við
vélfræðistörf.
Kristján Jónsson (d. 1910) fluttist sömuleiðis
vestur um haf og starfaði lengst í Clinton, Iowa.
Sá þriðji var Tómas Helgason (d. 1904) og lagði
hann stund á háls-nef og eyrnalækningar í Berlín.
Vann hann lítið að sérgrein sinni, nema sumarið
1892 og 1893-94 í Reykjavík. Var hann lengst af
héraðslæknir. Hann var eins og kunnugt er faðirdr.
Helga yfirlæknis [7].
Að embættisprófi loknu sigldi Björn til Hafnarog
starfaði um tíma á fæðingastofnun, enda var krafizt
af læknaskólamönnum að minnsta kosti missiris
framhaldsnáms í sjúkrahúsum og var gert að
embættisskilyrði [6].
Er Björn hafði verði tilskilinn tíma á læðinga-
stofnun, var hann við nám í augnlækningum í Höfn
til ársloka 1889 eða nokkuð fram yfir áramótin.
L