Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1978, Blaðsíða 27

AF HAGLEIK LÆKNISHANDA - 25
Reykjavík um aldamótin. Myndin er tekin á þeim stað er Björn Ólafsson reisti íbúðarhús sitt að
Tjamargötu 18. (Ljósmyndir Sigfúsar Eymundssonar)
Augnspegillinn var fundinn upp af Helmholtz
árið 1850. Er sú uppgötvun ein sú merkasta á sviði
augnsjúkdómafræðinnar og markar tímamót. Varð
þá margt ljóst er áður var hulið, er hægt var að sjá
sjúklegt ástand innan augans. Verður augnlæknis-
fræðin upp úr þessu að sérstakri fræðigrein.
Arið 1862 lýsti Snellen9 sjónprófunartöflum
þeim, sem við hann eru kenndar og eru enn notaðar.
Arið 1856 lýsti von Graefe gagnsemi sjónsviðs-
prófana, en árið 1868 fann Förster í Breslau
sjónsviðsboga, sem síðar var endurbættur.
Samræmdur styrkleiki á sjónglerjum og gler-
augum (metrakerfið) var almennt tekinn upp árið
1890, fyrir tilstilli Monoyer 1872.
Þegar Björn tekur til starfa höíðu glákulyf aðeins
verið þekkt í hálfan annan áratug.
Árið 1884 kom Carl Koller í Vínarborg fram með
kókain deyfingardropa, sem gerðu það að verkum
að hægt var að deyfa við augnaðgerðir, sem margar
hverjar höfðu verið gerðar án deyfingar t.d.
drerskurðir eða í kloroformsvæfingu, sem reyndist
illa við slíkar aðgerðir.
Árið 1884 byrjaði Credé að dreypa silfurnitrat-
dropum í augu ungbarna, til að forðast lekanda-
bólgu í augum [34,35].
I sjúkrasögum úr fæðingabók Þórunnar Á. Bjöms-
dóttur, ljósmóður segir frá augnbólgu nýfæddra. I
XI kafla bókarinnar um börnin segir hún [57]:
„Augnbólgu í nýfaðingum sá égfyrst í Kbh. 1890. Fyrst
eftir að eg kom heim varð eg hemxar ekki vör hér, enda hélt
Tjarnargata 18 í dag, fyrrum bústaður
Bjöms Olafssonar.
eg og vonaði að btessað landið mitt vœri ogyrði laust við
þann ófögnuð. En rétt fyrir aldamótin komsl eg að raun
um, að búið var að Jlytja hingað líka þennan skceða
sjúkdóm. Þá varð eg sár og hrœdd um litlu augun. Egfór
því strax til Björns Olafssonar augnlœknis og sþurði
hann, hvorl ekki myndi réttast að dreyþa lapis í augu
nýfœðinga, fyrst þessi andstygð vœri komin hingað.
Hann sagði það vera, því þó það vœri ekki óyggjandi,
vœri alltaf hœgara að komasl fyrir veikina, ef strax vasri
dreypl í augun. Ennfremur sagði lceknirinn: „Eg er
einmitt að skrifa um þennan sjúkdóm núna, til þess að
láta það kom í „Eir“. Hann lceknaði augu þessa barns
Jljótt og vel, og annara, sem höfðu fengið snert af þessum