Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1978, Blaðsíða 36

34 - AF HAGLEIK LÆKNISHANDA
Á þessum ferðalögum finnur hann 175 nýja
glákusjúklinga. Eru þeir um sjö af hundraði allra
þeirra sjúklinga, sem til hans leituðu á ferða-
lögunum.
Eins og fram hefur komið gerir Björn augnskurði
á ferðalögunum, enda vanur að gera aðgerðir við
frumstæð skilyrði.
Almennar skurðlækningar stundaði Björn ekki,
en hann aðstoðaði Guðmund Magnússon, docent
við aðgerðir. Þó er þess getið, að sumarið 1898 skar
hann til sulls með Volkmannaðferð í Stykkishólmi.
Er hann þá staddur hjá Davíð SchevingThorsteins-
son, er þá var þar héraðslæknir [6]. Tókst aðgerðin
vel.
Augnlæknir á Landakoti
Er hillir undir nýja spítalabyggingu í Reykjavík
og þar með bætta aðstöðu til lækninga og þá einkum
skurðlækninga, fara þeir frændur Guðmundur
Magnússon og Björn Ólafsson saman í námsför til
útlanda haustið 1901. Voru þeir félagar þremenn-
ingar að frændsemi og mikil vinátta þeirra á milli.
Leggja þeir leið sína til Edinborgar, Glasgow,
Lundúna, Berlínar, Breslau og Kaupmannahafnar
og komu þeir heim í marz 1902 um svipað leyti og
hornsteinn er lagður að nýju sjúkrahúsi í túni
Landakots.
Er þetta sennilega fyrsta ferð starfandi lækna til
útlanda í því skyni að afla sérvíðtækari menntunar.
Er St. Jósefsspítalinn að Landakoti tekur til starfa
á morgni þessarar aldar verða þáttaskil í sögu
læknisfræðinnar hér á landi, en fullur skriður var þá
kominn á þá byltingu, er átti sér stað í
handlækningum nokkrum árum áður.
Nú fyrst er kleift að leggja í ýmsar þær
læknisaðgerðir, er áður var torvelt að framkvæma.
Verkleg kennsla læknanema flyzt að Landakoti og
þar taka til starfa þeir læknar, er gátu sér beztan
orðstír í byrjun aldarinnar vegna lærdóms og hæfni.
Björn Ólafsson er einn þessara lækna. Verður nú
greint frá nokkrum aðgerðum hans á Landakoti og
þó einkum fyrstu aðgerðum hverrar tegundar.
Fyrsta sjúkling á St. Jósefsspítala ber að garði 1.
september 1902, en Björn leggur inn fyrsta sjúkling
sinn 9. nóvember þetta sama haust.
I sjúkraskrám Landakotsspítala er ekki getið um
sjúkdómsgreiningu og meðferð fyrr en árið 1908.
Hefur höfundur borið saman nöfn þeirra sjúklinga,
sem Björn lagði inn á sjúkrahúsið við einkasjúkra-
skrá hans og þannig komizt að sjúkdómsgreiningu
þeirra og meðferð.
Fyrsti sjúklingur Björns er 59 ára kona úr
Höfnum nærri blind á báðum augum af völdum
ellidrers. Liggur hún á spítalanum í ellefu daga og er
kostnaðurinn kr. 16.50, þ.e. ein króna og fimmtíu
aurar á dag. Gerð er aðgerð á báðum augum. Fyrri
aðgerðin gengur vel, enda beitir Björn aðferð, sem
hann var vanastur að gera, en aðgerðin á hinu
auganu mistekst. Reynt er að draga augasteininn
út, án þess að gera lituhögg og ýtist hann aftur í
glervökvann og týnist. Er nú sjúklingurinn lagður á
grúfu, en ekki tekst heldur að ná honum. Nokkrum
dögum síðar sést augasteininn fram við lituna
ofantil. Er þá gert lituhögg og augasteinninn náðist
[01.09.02].
Annar sjúklingur Björns á Landakoti er 38 ára
maður frá Patreksfirði [14.11.02]. Hafði hann sár á
glæru vegna úthverfingar augnaloks á vinstra auga
og var það nærri bert. Er gerð aðgerð á augnaloki
með húðflutningi frá innanverðum upphandlegg.
Er þetta sennilega fyrsta skapnaðaraðgerðin, sem
gerð er á sjúkrahúsinu.
Fyrstu aðgerðirnar á hægfara gláku eru skráðar
02.09.93 og 09.09.93. Gert var lituhögg. Fyrri
aðgerðin er gerð á glákuspilltu auga, en vonlítið var
um árangur, enda þurfti að taka augað skömmu
síðar, en hin aðgerðin gekk vel.
Fyrsta aðgerð vegna bráðagláku var gerð 5.
september 1905. Sjúkdómsgreiningin er glaucoma
congestivium, en samkva-mt lýsingunni virðist vera
um bráðagláku að ræða.
Fyrsta skjálgaðgerðin var gerð 25. janúar 1904á 8
ára dreng í Reykjavík. Haföi hann skjálg inn á viðá
hægra auga og í klóróformsvælingu var gerður
sinaskurður á miðlæga réttilvöðvanum á skjálga
auganu.
Fyrst varauga tekið27. febrúar 1903 úrsextugum
manni vegna lítt þolandi verkja í blindu auga.
Hinn 23. marz 1909 er fyrsta raunhæfa aðgerðin
við hægfara gláku, litustag, gerð á Landakoti á 61
árs gömlum Reykvíking, en eina slíka aðgerð haföi
Björn gert áður eins og fyrr segir.
Síðasta missirið, sem Björn lifir, gerir hann 19
litustög á sjúkrahúsinu. Marka þessar aðgerðir
tímamót á sviði glákulækninga og blinduvarna hér
á landi. Samtíma heimild um þessa nýju aðferð, sem
Birni auðnast að notfæra sér, er að finna í blaðinu
Ingólfi [38].
Er það eftirmælagrein um Björn og segir þar m.a.:
,,Hann var sístarfandi við sína vísindagrein og hefur
aldrei verið eins glaður og ánagður með árangurinn af
starfi sínu og nú þetta síðasta ár. Hafði hann tekið uþp
aðgerð, sem nýlega er fundin, til að bœta mönnum