Nýjar kvöldvökur - 01.12.1929, Blaðsíða 39

NÝJAR KVÖLDVÖKUR
181
um of bera vott um lítilmensku og aum-
ingjahátt. Vegna hins slæma uppeldis
barnanna frá því fyrsta, hafi svo æsku-
lýðurinn yfirleitt verið mjög spiltur og
lagt mjög stund á allan ólifnað. Trúarlíf
og kristindómur æskulýðsins var ekkert
nema nafnið tómt, og sá þótti mestur sem
gat sýnst ennþá verri en hann í rauninni
var.
Lýsingum þessum má vitanlega ekki
treysta að öllu, munu þær vera mjög orð-
um auknar. Þó má gjöra ráð fyrir, að sið-
ferðisástand æskumanna hafi ekki verið
sem best- á æskuárum Frans, því trúar-
og kirkjulíf var yfirleitt í hrörnun, víð-
ast hvar, um það skeið.
Á ítalíu er það siður, að elstu syriir
taka snemma að vinna með feðrum sín-
um. Svo var einnig þá, að barnungur fór
Frans að hjálpa föður sínum við búðar-
störfin. Sýndi hann snemma góða versl-
unarhæfileika, og er af einum æfisögu-
ritara talinn að hafa jafnvel verið brelln-
ari í viðskiftum, heldur en faðir hans.
Hann varð séður og duglegur verzlunar-
maður, og hafði flesta þá kosti sem þá
stétt eiga að prýða, nema sþarsemi. Hann
var þvert á móti hreinasta eyðslukló, og
varð ekkert við hendur fast.
Verður það fyrst skiljanlegt, ef við
setjum okkur fyrir sjónir þá tíma og
venjur sem þessi ungi auðugi kaup-
mannssonur ólst upp við.
Undir lok 12. aldar og fram eftir 13.
bldinni var aðal blómaöld riddaramensk-
unnar í suðurlöndum álfunnar. Fyrir-
^oynd allra ungmenna voru þá riddararn-
b’ og hið glæsilega 'líf sem þeir lifðu við
hirðir konunga og keisara, umvafðir æf-
mtýralj óma ásta og hreystiverka. Smá-
Hkin á ítalíu kepptust við stærri lýðveld-
ln, Florens og Milano, áð hafa sem glæsi-
Hgastar burtreiðar og riddaraleiki. Hinir
fi’œgustu riddarar og söngvarar frá hirð
Frakkakonungs ferðuðust milli borganna
á ítalíu og sýndu listir sínar og kváðu
hetjukvæði og ástaljóð. Riddarasögur og
æfintýr lifðu á vörum fólksins, og hvort
sem var í höll eða hreysi, hlustuðu menn
hugfangnir. Jafnvel í smábæjunum voru
stofnuð félög, Corti, þar sem lögð var
stund á ástasöngva, riddarasögur og í-
þróttir.
Ekkert var eðlilegra en að hinn ríki og
glæsilegi kaupmannssonur yrði snortinn
af tíðarandanum. Honum gat ekki verið
nóg að afla fjár. ítalska sparsemin og
nægjusemin stóð ekki að honum nema í
aðra ættina, hann var franskur í hina,
fullur af ástarþrá og æfintýralöngun og
gullið var honum til einkis annars nýtt,
en að eyða því og afla með því glæsi-
mensku og glaðværðar.
Frans var ríkastur ungur maður í bæn-
um, og varð svo innan skamms alþektasti
spjátrungur og sælkeri bæjarins. Hann
var sniðugur á að græða fé, en eyddi á
báðar hendur og barst afar mikið á. Hann
safnaði um sig fjölda vina, og varð vel
til þeirra eins og oftast verður um þá,
sem ekki eru fésínkir, og vinavandur var
hann ekki altaf.
Munkur einn, Tómas frá Celano, lýsir
lifnaði þeirra félaga í æfisögu Frans.
Honum finst sýnilega spilling og synd
hafi haft á þeim öll tök. Hann segir þá
hafa haft samsæti á kvöldum, etið mikið
og drukkið því meira og að síðustu geng-
ið syngjandi um götur bæjarins, með óp-
um og óhljóðum og raskað næturfriði
skikkanlegra borgara. Helstu syndir
þeirra segir hann að hafi verið gálaust og
alvörulaust tal, andríki og heimska, söng-
ur, og að ganga í mjúkum, voðfeldum föt-
um.
Foringi sjálfkjörinn í þessum glaða
hóp var auðvitað Frans. Hefir hann um
skeið sýnilega gefið sig æskufjörinu allan
á vald, og lét jafnvel einu sinni sauma sér
tvílitan loddarabúning, til þess að bera í