Búskapur hins opinbera 1995-1996 - 01.11.1997, Síða 23

um almannatrygginga. Velferðarþjónusta við böm og aldraða er hins vegar að mestu á
vegum sveitarfélaga og velferðarþjónusta við fatlaða á vegum ríkisins.
í töflu 5.7 er að finna yfirlit yfir útgjöld hins opinbera til almannatrygginga og vel-
ferðarmála á árunum 1993-1996. Þar má lesa að um 42 milljarðar króna fara til þessa
málaflokks á árinu 1996, eða rúmlega 22% af útgjöldum hins opinbera. Sé horft yfir
lengra tímabil8 sést að félagsmálaútgjöld hafa vaxið jafnt og þétt í gegnum árin og á
síðustu sex, sjö árum hafa þau vaxið um eitt prósentustig af landsframleiðslu.
Skýringanna er fyrst og fremst að leita í auknum bótagreiðslum vegna aukins
atvinnuleysis og auknum greiðslum vegna Qölgunar elli- og örorkulífeyrisþega. Tæp-
lega fjórir fimmtu hlutar þessara útgjalda eru tekjutilfærslur til heimilanna. Ríflega
19% eru samneysluútgjöld í ýmsu formi og afgangurinn er fjárfestingarútgjöld.
Tafla 5.7 Útgjöld hins opinbcra til almannatrygginga og velferðarmála 1993-1996.
1993 í milljónum króna 1994 1995 19% Hlutfall afVLF 1993 1994 1995 1996
1. Sjúkra-, iraeöra- og örorkubætur 1.901 1.784 1.843 1.789 0,46 0,41 0,41 0,37
2. Elli-, örorku- og ekkjulífeyrir 14.579 15.105 15.924 16.462 3,54 3,47 3,53 3,40
3. Atvinnuleysisbætur 2.872 3.143 3.544 3.218 0,70 0,72 0,78 0,66
4. Bama-, vaxta- og húsnæðisbætur 7.652 7.454 7.886 8.339 1,86 1,7! 1,75 1,72
5. Dagvistun, dvalarheimili o.þ.h. 4.528 4.374 4.501 4.726 1,10 1,01 1,00 0,98
6. Máletni fatlaöra 2.230 2.224 2.685 2.726 0,54 0,51 0,59 0,56
7. Önnur félagsmál 3.331 3.715 4.317 4.708 0,81 0,85 0,96 0,97
Félagsmálaútgjöld hins opinbera 37.093 37.799 40.700 41.968 9,01 8,69 9,01 8,66
Tekjutilfærslur hins opinbera til velferðarmála voru um 33 milljarðar króna á árinu
1996 eða 6,8% af landsframleiðslu. Þar af fóru um helmingur til elli-, örorku- og
ekkjulífeyrisþega eða 16,5 milljarðar króna. í bama-, vaxta- og húsnæðisbætur fóru
rúmlega 8,3 milljarðar króna eða íjórðungur tilfærslanna. Sjúkra-, mæðra- og
örorkubætur tóku til sín um 1,8 milljarða króna og atvinnuleysistryggingar 3,2
milljarða króna. Samneysla hins opinbera í velferðarmálum var ríflega 8 milljarðar
króna á árinu 1996. Þar af var samneysla sveitarfélaga um tveir þriðju hlutar, sem var
að mestu í formi umönnunar við böm og aldraða, meðal annars með rekstri barna- og
elliheimila. Samneysla ríkissjóðs á þessu sviði var að mestu þjónusta við fatlaða.
Afgangurinn var samneysla almannatrygginga. Ríflega tveir þriðju hlutar af
heildarsamneyslu hins opinbera í velferðarmálum er launakostnaður. Fjárfesting hins
opinbera í velferðarmálum varð um 114 milljarður króna á árinu 1996. Þar af er
fjárfesting sveitarfélaga í dagvistunarheimilum bama og heimilum aldraðra stór hluti.
Fjárfesting eða íjármagnstilfærslur ríkisins fara að mestu til stofnana fatlaðra, en
aðstaða aldraðra fær einnig sinn skerf.
í töflu 6.3 í töfluviðauka er að finna fleiri upplýsingar um útgjöld til almannatrygg-
inga og velferðarmála. Þar má meðal annars lesa að útgjöld hins opinbera til þessa
málaflokks voru rúmar 156 þúsund krónur (verðlag 1996) á mann árið 1996, og höfðu
aukist jafnt og þétt frá fýrri árum. Kostnaður vegna elli-, örorku- og ekkjulífeyris var
8 Sjá töflu 6.3 í töfluviðauka.
21