Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.12.1940, Blaðsíða 6

100
b J Ó Ð I N
um. En auðvitað má öllum vei'a
Ijóst, að þar er um að ræða eilíft
deiluatriði í samsteypustjórn
manna, sem hafa gjörólíkar grund-
vallarskoðanir i þessum efnum.
Af þessu ætti að vera ljóst, að
grundvallarbreytingar á fjármála-
stjórninni er ekki liægt að vænta,
nema samliliða almennum grund-
vallarbreytingum á stjórnarháttum
og stjórnarfari.
Aðeins eilt atriði stvður augljós-
lega þessa niðurstöðu. Nú fer ann-
ar ráðherra en fjármálaráðherra
með viðskiptamálin. Allir vila,
að stefnan í verzlunarmálunum
liefir verið mjög umdeilt atriði
að undanförnu milli pólitísku
flokkanna og innan ríkisstjórnar-
innar. Það liggur í augum uppi, að
hér er um að ræða atriði, sem get-
ur haft víðtæk áhrif á fjármálaþró-
unina, án þess að fjármálaráðherr-
ann fái við ráðið, eins og málum
nú er skipað.
En hefir þá ekkert unnizt á?
Það er óhætt að fullyrða, að ])ó
að enn liafi ekki orðið þær gjör-
breytingar, sem þurfa að koma, hef-
ir þó tekizt að veita viðnám.
A undanförnum árum hafa rekstr-
arútgjöld ríkissjóðs hækkað jafnt
og þétt ár frá ári. Frá 1935 nem-
ur þessi hælckun alls 3.6 milljónum
krúna. Rekstrarútgjöldin nema sam-
kvæmt landsreikningunum:
Árið 1935 .... 15.4 millj. kr.
193(5 .... 1(5.1 — —
— 1937 .... 17.2 — —
— 1938 .... 17.8 — —
— 1939 .... 19.1 — —
(Tölurnar fyrir 1939 eru bráða-
birgðatölur).
Þegar núverandi fjármálaráð-
herra, Jakoh Möller, lagði fjárlaga-
frv. fvrir 1941 fyrir síðasta þing,
voru gjöldin áætluð aðeins 161)
milljónir króna.
Þessi áætlun á lækkun gjaldanna
er náttúrlega i rauninni miklu
meiri, þegar horið er saman við
fyrri tíma, vegna þess, hvað aðstæð-
ur hafa breytzt verulega. Einkum
eru það tvær orsakir, sem óhjá-
kvæmilega höfðu verkað til stór-
kostlegrar hækkunar á gjöldum rik-
issjóðs, svo að nema mun saman-
lagt luílt á aðra milljón króna. Þess-
ar orsakir eru gengislækkunin og
ófriðurinn.*)
Þingið hækkaði áætlun gjaldanna
verulega, eða upp í 18 milljónir
króna. Þó með þeim liætti, að ríkis-
stjórninni voru veittar víðtœkar
heimildir til þess að draga úr hin-
um áætluðu útgjöldum, ef það sýndi
*) Sem augljós dæmi má nefna:
Hækkanir vegna gengislækkunarinnar:
Vextir .................... kr. 315.8G0.00
Borðfé konungs ............. — 15.000.00
Utanríkismál ............... — 23.250.00
Burðargjald og simakostn. — 30.000.00
Sjúkrahúsin ................ — 217.500.00
Xámsstyrkur stúdenta .... — 7.300.00
Samtals kr. 608.910.00
Hækkanir vegna stríðsins:
Skömmtunarskrifstofan ... kr. 85.000.00
Rekstur vitanna ............ — 15.000.00
Viðskiftafulltrúi i Ameriku — 75.000.00
Verðlagsncfnd .............. — 20.000.00
Dýrtíðaruppbót samkv. fjár-
lagafrv. J. H.) .............— 500.000.00
Samtals kr. 695.000.00
Samanl. hækkanir vegna
gengislækkunar og stríðs kr. 1.303.910.00