Árbók Reykjavíkurbæjar - Dec 1941, Page 100

86
Fangar settir í Hegningarhúsið í Reykjavík 1924—1940.
c Marz _ •5 £3 1 "H* > Des. Samtals
Ár: 1924 ca -3 0> tt. Qh < ‘3 —5 bc *< a> cn O 2 Árið pr. 1000 íbúa
11 8 8 6 10 14 9 8 18 12 17 23 ! 144 7,0
1925 18 5 9 8 12 10 — 3 2 15 9 7 98 4,5
1926 16 25 18 4 15 3 5 9 14 13 12 19 153 6,6
1927 15 12 11 7 9 4 4 3 16 16 9 13 119 4,9
1928 8 5 14 12 8 9 10 6 7 7 10 4 100 4,0
1929 8 5 5 10 8 5 24 20 34 38 28 46 231 8,7
1930 26 21 53 56 62 71 77 47 64 40 48 37 602 21,5
1931 32 31 54 48 63 40 22 26 36 47 45 37 481 16,7
1932 36 36 46 29 69 60 61 49 69 78 60 46 639 20,9
1933 69 46 54 56 70 49 44 35 53 64 78 62 680 21,5
1934 47 41 46 49 67 65 53 24 73 78 76 90 709 21,5
1935 80 102 90 85 124 61 56 36 71 54 74 45 878 25,6
1936 61 74 87 52 87 94 45 54 75 124 98 69 920 26,1
1937 67 73 67 77 80 61 49 62 93 118 79 143 969 26,8
1938 81 71 63 85 114 71 83 58 90 117 74 75 982 26,3
1939 66 79 65 84 117 86 64 63 115 112 97 96 1044 27,3
1940 79 73 63 107 171 137 111 224 220 119 117 90 1511 38,8
mánuðina og einn aukamaður að næturvörzlu yfir vetrarmánuðina. Frá 1906 er lögregluliðið
skipað föstum mönnum, sem starfa allt árið. — Við töfluna er ekki mikið að athuga. Þó þarf
að gera nokkrar athugasemdir, aðallega við árið 1934. — Árið 1933 voru sett lög um Lögreglu-
menn (nr. 92, 19. júní), þar sem ríkisstjórn er heimilað að fyrirskipa, að í bæjum með 1000
íbúum og fleiri skuli vera allt að tveimur lögregl uþjónum á hverja 1000 íbúa. Þar sem ríkisstjórn-
in gerir slíka ráðstöfun, skal ríkissjóður greiða y« kostnaðar við löggæzlu bæjarins, þó eigi fyrr
en að minnsta kosti einn lögregluþjónn kemur á hverja 700 ibúa. Þegar sérstaklega stendur á og
ráðherra telur nauðsynlegt öryggi bæjar, að lögreglan sé aukin meir en að framan greinir, getur
hann, að fengnum tillögum bæjarstjórnar, bætt við varalögreglumönnum, og greiðir þá ríkissjóð-
ur allt að helmingi þess kostnaðar, en þó ekki hærri upphæð en nemi % kostnaðar við hina reglu-
legu lögreglu. — Með bréfi dags. 15. sept. 1933, bauð dómsmálaráðuneytið, að fengnum tillögum
bæjarstjómar, að hið fasta lögreglulið í Hvík skyldi fyrst um sinn, samkv. heimild í ofannefnd-
um lögum, skipað 48 mönnum. Með öðru bréfi, dags. 19. des. s. á., ákvað ráðuneytið að við þá
tölu lögregluþjóna skyldi bætt allt að 40 varalögreglumönnum frá áramótum. — Fasta lögreglan
var þá skipuð 27 mönnum og þurfti því að bæta við 21. Á fundi sínum 28. okt. setti bæjarstjóm
21 lögregluþjón í stöðurnar frá 1. nóv. að telja. Með bréfi dags. 3. nóv. neitaði lögreglustjóri
að táka gilda setningu 7 þessara manna, þar sem hann hefði ekki tilnefnt þá til starfsins. XJt
af þessum ágreiningi spunnust málaferli, sem lyktaði með því, að setning hinna umræddu 7 lög-
regluþjóna var dæmd ólögmæt. — Með bréfi dags. 10. ágúst 1934 tilkynnti dómsmálaráðuneytið,
að það teldi ríkislögregluna í Reykjavík ekki löglega, og skyldi hún lögð niður, og greiðslum til
hennar úr ríkissjóði hætt frá þeim degi að telja. Þá taldi ráðuneytið varalögregluna, er stofnuð
hafði verið að fyrirlagi fyrirfarandi stjórnar, og skipuð af bæjarráði í umboði bæjarstjórnar frá
25. apríl 1933, einnig ólögmæta. Var hún lögð niður á sama hátt og ríkislögreglan. — Þeim hluta
lögreglunnar, sem talizt hafði ríkislögregla, voru greidd laun úr bæjarsjóði fram um næstu ára-
mót, þar sem bæjarstjórn taldi ekki sæma, að svifta mennina launum fyrirvaralaust. Þeim 7 lög-
régluþjónum, sem ágreiningur hafði verið um, var sagt upp starfinu frá V,. 1935. 1 töflunni er
þeim sleppt úr tölu lögregluþjóna 1934. Hins vegar eru þeir taldir með, þegar kostnaðurinn pr.
lögregluþjón er reiknaður út, en þá hafa útgjöldin við varalögregluna, sem námu rúmlega 28 þús.
kr., verið dregin frá heildarkostnaðinum. Við útreikning kostnaðarins pr. ibúa er sá hluti hans
aftur á móti talinn með. — 1 bæjarreikn. fyrir árið 1934 er */, kostnaðar við fastalögreglu og
% kostnaðar við varalögreglu fram til ágústloka þ. á., eða samt. 37,4 þús. kr., færðar ríkis-
sjóði til skuldar. Sú upphæð hefir hér (rekstursgj. bæjarsj.) verið talin framlag ríkisins til lög-
reglu bæjarins á því ári, en lán til ríkissjóðs í veittum lánum. Skuldin var fyrst greidd í ágúst
1941. — Árið 1937 var skipun komið á fastalögregluna í bænum, samkv. lögum frá 1933, og lög-
regluþjónum fjölgað að fyrirlagi ráðuneytisins (bréf frá 16. des. 1936) upp í 60 alls, frá'l. marz
þ. á. Greiddi ríkissjóður y(i kostnaðar við lögregluna 1937 frá þeim tíma, og hefir árlega greitt
V. kostnaðarins siðan, eins og lögin mæla fyrir. — Frá því á árinu 1934 hefir hafnarsjóður tekið
þátt í lögreglukostnaðinum með ákveðinni upphæð árlega — 33 þús. kr. — Er sú fjárhæð upp-
haflega miðuð við kostnað af ca. 6 lögregluþjónum, enda var tilætlun hafnarstjórnar með fjár-
veitingunni, að höfninni yrði séð fyrir nauðsynlegri löggæzlu á hafnarsvæðinu. Árið 1940 greiddi
hafnarsjóður 20,6% ofanálag á hina ákveðnu upphæð (33 þús. kr.) eða kr. 6798, sem samsvar-
aði því, er honum bar að greiða að sínum hluta af þeirri upphæð, er lögreglukostnaðurinn fór
fram úr áætlun á árinu, vegna verðlagshækkunar. — Með lögum nr. 65 frá 31. des. 1939 var sú
breyting gerð á lögunum um lögreglumenn frá 1933, varðandi ákvæðin um varalögreglu, að ríkis-
sjóður ber nú allan kostnað af varalögreglu, sem stofnuð kann að verða samkv. lögunum, en þó
ekki hærri fjárhæð en nemi y3 kostnaðar af hinu reglulega lögregluliði. Ákvæðin um þátttöku
ríkissjóðs í kostnaði við fasta liðið héldust óbreytt. — Hin mikla aukning á lögregluliði bæjarins
1930, 1933 og 1937 fór fram sem hér segir: 1930 þ. */,., 1933 þ. yu. og 1937 þ. y3.