Dagblaðið Vísir - DV - 30.08.2007, Qupperneq 10

fimmtudagur 30. ágúst 200710 Fréttir DV
Orðaskak Bandaríkjamanna og
Írana hefur tekið á sig nýja mynd.
Afstaða leiðtoga þessara þjóða er
opinberlega orðin afdráttarlausari
og ögranir og hótanir fljúga á báða
bóga. Kjarnorkuáform Írana eru
Bandaríkjamönnum þyrnir í augum
sem og grunur um stuðning Írana
við uppreisnaröfl í Írak. Íranar hafa
verið tregir til samvinnu við Banda-
ríkjamenn og alþjóðlegar stofnan-
ir vegna eftirlits með þróun kjarn-
orku þar í landi og forseti landsins,
Mahmoud Ahmadinejad, hefur ver-
ið ómyrkur í máli um ýmis málefni
og hefur meðal annars sagt að hel-
för gyðinga sé skröksaga og að Ísrael
skyldi þurrkuð út af yfirborði jarðar.
Hafna ásökunum
Íranar hafa ávallt neitað að þeir
ynnu að þróun kjarnorkuvopna, en
engu að síður verið þungir í taumi
hvað varðar aðgengi alþjóðlegra eft-
irlitsmanna. Bandaríkin hafa því lit-
ið svo á að Íranar hafi óhreint mjöl
í pokahorninu. Og sagan hefur sýnt
að grunur hefur nægt þegar Banda-
ríkin ákveða hernaðaraðgerðir gegn
öðrum ríkjum. Ahmadinejad Írans-
forseti lætur ekki í ljósi minnstu
áhyggjur af slíkum aðgerðum af
hálfu Bandaríkjanna og sagði að
jafnvel þó Bandaríkjamenn ákvæðu
eitthvað í þá veru yrði þeim um
megn að framkvæma nokkuð í
þeim efnum.
Uppspretta vandræða
Í ræðu sem greinilega var ætl-
að að afla stuðnings bandarísks al-
mennings við aðgerðir Bandaríkja-
manna í Írak, viðhafði Bush stór orð
í garð stjórnar Ahmadinejad, for-
seta Írans. Í ræðunni sakaði Bush
Írana um opinberan stuðning við
ofbeldisöflin í Írak. Hann sagði að
þeir væru ábyrgir fyrir þjálfun upp-
reisnarhópa sjía og sæju þeim fyr-
ir vopnum, þar á meðal þróuðum
vegasprengjum sem yrðu banda-
rískum hermönnum að bana. „Íran
hefur löngum verið uppspretta
vandræða í þessum heimshluta.
Viðleitni þeirra við þróun tækni
sem nýst gæti til smíði kjarnorku-
vopna gæti varpað svæðinu, sem
nú þegar er þekkt fyrir óstöðugleika
og ofbeldi, í skugga kjarnorkuham-
fara.“ Íran hefur neitað öllum þess-
um ásökunum Bandaríkjamanna.
Vill koma á annarri stjórn
Í ræðu Bush kom einnig fram
vilji hans til að koma á nýrri stjórn
í Íran. „Íranskri stjórn sem ber
ábyrgð gagnvart þegnum sínum, í
stað leiðtoga sem standa fyrir ógn
og þróun tækni sem nýst gæti til
smíði kjarnorkuvopna.“ Bush, sem
ítrekað hefur lýst yfir vilja sínum
til að leysa kjarnorkudeiluna við
samningaborðið, sagði í ræðunni
að Sameinuðu þjóðirnar leituðu
nú stuðnings vina og bandamanna
í því markmiði að einangra ríkis-
stjórn Írans og koma á viðskipta-
banni. „Við munum taka á þessari
hættu áður en það er um seinan,“
sagði Bush. Einnig opinberaði for-
setinn að hann hefði heimilað her-
stjórnendum Bandaríkjanna í Írak
að takast á við aðgerðir stjórnarinn-
ar í Teheran.
Storkar Bandaríkjamönnum
Mahmoud Ahmadinejad, for-
seti Írans, lætur ekki sitt eftir liggja
í þessari deilu. Hann nýtur þess
að viðhafa ögrandi ummæli og er
þekktur fyrir að skafa ekki utan af
því sem hann segir. Ahmadinejad
hefur lýst yfir stuðningi við forystu
Nuri al-Maliki, forsætisráðherra
Íraks, og fagnað afskiptum Sádi-Ar-
abíu í málefnum landsins en örfá-
um klukkustundum áður en Bush
hélt ræðu sína sá hann ástæðu til
að bæta olíu á eldinn sem nú þegar
einkennir samskipti Bandaríkjanna
og Íraks. „Sífellt dregur úr pólitísk-
um völdum setuliðsins. Við mun-
um brátt horfa upp á stórt valda-
tómarúm á svæðinu. Að sjálfsögðu
erum við reiðubúnir að fylla það
tómarúm,“ sagði Ahmadinejad.
Alvarlegar afleiðingar
Ummæli Ahmadinejad Íraksfor-
seta eru litin alvarlegum augum í
Washington og munu án efa auka á
ótta ráðamanna þar og meðal hóf-
samra súnnía í Írak, sem hliðhollir
eru Bandaríkjamönnum, enda sú
hætta fyrir hendi að Írak undir yfir
áhrifum frá Íran gæti valdið stríði
milli súnnía og sjía á svæðinu. Bush
sagði að öfgaöflin myndu eflast ef
Bandaríkin yrðu hrakin frá Írak, og
Íran héldi áfram að þróa kjarnorku-
vopn og vopnakapphlaup myndi
hefjast. „Íran gæti dregið þá ályktun
að við værum magnvana og ófærir
um að koma í veg fyrir kjarnorku-
vopnaáform þeirra,“ sagði Bush.
Samkvæmt frétt í breska blað-
inu Guardian fyrr í mánuðinum
áformar Bandaríkjastjórn að lýsa
írakska Byltingarvörðinn sem
hryðjuverkasamtök. Byltingar-
„Við munum brátt
horfa upp á stórt
valdatómarúm á
svæðinu. Að sjálf-
sögðu erum við reiðu-
búnir að fylla það
tómarúm.“
Ögranir á báða
bóga milli Írans
og bandarÍkjanna
Í ræðu sem George W. Bush, forseti Bandaríkjanna, hélt í
Nevada var hann stóryrtur í garð Írana og sakaði þá um stuðn-
ing við uppreisnaröfl í Írak. Bush gaf einnig í skyn að áform
Írana um smíði atómsprengju gætu leitt til kjarnorkustríðs í
Mið-Austurlöndum.
KolBeinn þorSteinSSon
blaðamaður skrifar: kolbeinn@dv.is