Fréttatíminn - 31.01.2014, Qupperneq 16

J ón Páll Garðarsson og Helga Geirsdóttir skiptu algerlega um lífsstíl þegar þau ákváðu
að selja húsið sitt í Hveragerði og
f lytjast búferlum til Oslóar þar
sem þau keyptu sér bát til að búa
í. Þar hafa þau búið og starfað í 11
ár en síðan í júlí hafa þau legið við
bryggju í Reykjavík. Þau vilja jafn-
vel flytjast hingað aftur en þó ekki
viss enda ekkert sem bindur þau við
landið, nema eitt reipi eins og er.
Nýr lífsstíll
„Okkur langaði bara að skipta al-
gjörlega um lífsstíl. Vinir okkar
voru auðvitað steinhissa á okkur
að vera að flytja út og kaupa bát,
en á þessum tíma var mikill upp-
gangur á landinu og allir voru að
kaupa sér raðhús eða einbýlishús
á lánum. Í dag eru margir þessara
vina í leiguhúsnæði en ég er svo
heppinn að eiga minn bát, sem er
mitt heimili. Við sigldum hingað í
sumar og höfum búið í skútuhöfn-
inni við Hörpu síðan í júlí. Planið er
að sigla til Grænlands næsta sumar
og taka svo Hornstrandir í bakaleið-
inni. Annað hvort verðum við svo
annan vetur hér í höfninni eða för-
um aftur til Noregs, við höfum ekki
alveg gert það upp við okkur enn.
Þetta er auðvitað kosturinn við að
búa í bát, frelsið.“ Hann segir þeim
hjónum líða ósköp vel í skútunni og
þrengslin ekki hafa áhrif á sambúð-
ina. Það geti orðið kalt á veturna í
Osló en það sé alltaf hlýtt og nota-
legt inni í bátnum. „Báturinn liggur
við höfn í miðbæ Oslóar þar sem
er mjög kyrrt vatn og mjög sjald-
an öldur. Á veturna leggur ís og þá
bara frís maður inni. Þá getur verið
kalt úti en bara notalegt inni en við
kyndum með rafmagni og dísilolíu.
Þetta er 15 feta skúta sem kostar
eins og gott einbýlishús en fólk
getur að sjálfsögðu byrjað smærra.
Þetta var hálfgert mikilmennsku-
brjálæði að byrja svona stórt en
við höfum búið í bátnum síðan,
breytt honum eftir okkar höfði
og einangrað hann til vetursetu.“
Berst fyrir málefnum
búbátafólks
Það er óhætt að segja að
Jón Páll lifi og hrærist
í bátalífinu því hann
starfar sem bátavið-
gerðamaður auk
þess að búa á bát
og svo er hann
virkur með-
l imur í
búbáta-
félagi
Nor-
egs
Opið til
kl. 21
alla daga
í Faxafeni
Skiptu um lífsstíl og fluttu í bát
Jón Páll Garðarsson hefur búið í bát í 11 ár. Hann segir
ófriðarástand, hátt verðlag og sjóræningja valda því að fólk
velur í vaxandi mæli að sigla um öruggari höf norðursins. Ís-
lendingar eigi að nýta sér þessa ferðamennsku og gera búbáta-
bryggju við Mýrargötu.
Jón Páll
Garðars-
son vill fá
búbáta-
bryggju
við gömlu
höfnina.
sem berst fyrir málefnum fólks
með búsetu í bátum. „Baráttan hef-
ur gengið misvel. Einn meðlimur
félagsins er í borgarstjórn Oslóar
og hún berst fyrir okkar málefnum
og fyrir því að fá almennilega bú-
bátahöfn. Það hefur því miður ekki
gengið nógu vel þar sem fólki þyk-
ir þetta hreinlega ekki nógu fínt.
Borgarstjórnin í Osló er því miður
á villigötum þegar kemur að skipu-
lagi miðbæjarins og hafnarsvæðis-
ins, er með stórar hugmyndir um
að gera Osló að Dubaí norðursins.
Í þessari höfn voru þegar mest var
um 100 manns með vetursetu en í
dag hafa margir farið annað því kap-
ítalisminn hefur eyðilagt svæðið.
Höfnin var öll uppgerð og nú hefur
þeim sem bjuggu þar verið boðið
að koma aftur en leigan hefur verið
hækkuð svo mikið að fæstir koma
aftur. Áður var leigan 6000 krónur
á fetið en núna er hún 20.000 krónur
fetið. Minn bátur er 50 fet svo það
er orðið ansi dýrt að leggja þarna.
Svo við gerum líkt og hinir, förum í
næstu hafnir umhverfis Osló.“
Jón Páll segir búbátabryggjur
vera skemmtilegt umhverfi sem
vekji athygli ferðamanna í öllum
borgum sem þær hafi. En auð vitað
þurfi maður að vera pínu spes til
að búa á bát. „Þetta er lífsstíll. Það
breytist auðvitað margt þegar börn
koma til sögunnar en ég þekki fólk
sem býr í bát með 3 börn og þau
una sér vel. Börnin þurfa að venj-
ast litlu plássi og því að eiga ekki
margt. Krakkar sem venjast svona
litlu plássi hugsa allt öðruvísi en
önnur börn, þau bera að sjálfsögðu
miklu meiri virðingu fyrir hlutum.“
Aðspurður að því hvað maður þurfi
að hafa til að búa í bát segir Jón Páll
það vera einfalt mál. „Ekkert nema
ævintýramennsku. Þetta er ekkert
flókið og það geta allir búið í bát.“
Skemmtibátamenningin ung á
Íslandi
Jón Páll segir ekkert því til fyrir-
stöðu að búa í bát í Reykjavík, en
það gæti þó verið enn betra. Aðal-
vandamálið eins og er sé að í nú-
verandi aðstöðu skútufólks, sem
er við Ingólfsgarð við Hörpu, sé allt
of vindasamt til vetursetu. Betra
væri að hafa aðstöðu í Norðurbugt-
inni við Grandakaffi eða í Vestur-
bugtinni við Mýrargötu, því þar sé
mesta lognið. Þar að auki vanti alla
aðstöðu fyrir skútufólk. „Kjölbáta-
félagið Brokey sér um öll málefni
skútufólks hér og heldur úti gámum
með aðstöðu fyrir skútufólk og nú
eru uppi plön um að byggja hús-
næði við Ingólfsgarð með salern-
isaðstöðu og fundarsal. Bátamenn-
ingin hér er auðvitað enn mjög ung.
Hér tengja flestir sjóinn við brælu,
sjómennsku og eitthvað hættulegt
en í Noregi er til dæmis mikil báta-
menning og fimmti hver maður þar
á skemmtibát.“
Svæðið sem Jón Páll telur hent-
ugast fyrir fólk með vetursetu á Ís-
landi er samkvæmt nýlegu skipu-
lagi borgarinnar hugsað fyrir
atvinnubáta tengda ferðamennsku.
Jón Páll telur þennan atvinnurekst-
ur vel geta farið fram við Hörpu og
þannig geti myndast skemmtileg
búbátahöfn í besta skjólinu. „Það
væri hægt að byggja upp mjög góða
aðstöðu hér. Hér er lítið frost yfir
veturinn og svo er raforkan svo
ódýr hér miðað við annars staðar.
Ef við byðum upp á meira skjól væru
hér kjöraðstæður til vetursetu. Ing-
ólfsgarður er bara ekki hentugasti
staðurinn, þó ég viti reyndar af ís-
lensku pari sem býr í bát þar allt
árið.“
Vaxandi skútuferðamennska á
norðurhveli jarðar
Jón Þór segir æ fleiri skútuferða-
menn sækja á norðurslóðir og fyrir
því séu ýmsar ástæður. „Það er mik-
il óvissa fyrir botni Miðjarðarhafs
og því alls ekki tryggt að sigla þar.
Að fara Suezskurðinn til að koma
sér til Indlandshafs og Kyrrahafs
er ekki heldur öruggt því þar er
svo mikið af sjóræningjum. Vestur-
strönd Afríku er líka orðin hættu-
leg. Fólk er bara ótryggt víða. Allt
er orðið dýrt við Miðjarðarhafið og
hafnargjöldin rjúka þar upp úr öllu
valdi. Svo er það fólkið sem er búið
með þetta allt og vill prófa eitthvað
nýtt.“ Íslendingar þurfa að mati Jóns
Páls að fara að taka þennan hóp
ferðamanna til greina því hann sé
sístækkandi. „Þetta eru ekki sömu
kúnnar og í skemmtiferðaskipun-
um sem koma með engan gjaldeyri
í landið. Þetta fólk er almennt með
mikla peninga og þegar það kemur
í land eftir að hafa velkst úti á hafi í
marga daga þá veitir það sér lúxus,
fer á veitingastaði, leigir sér bíla-
leigubíla og keyrir út á land þar sem
það býr og borðar á hótelum. Svo
kaupir það miklar vistir í landi. Ég
reikna það út að skútuferðamaður-
inn sé sá ferðamaður sem leggur
hvað mestan pening að baki sér af
öllum. Það eru gefin út ferðatímarit
sem gefa höfnum einkunn og ef Ís-
land fær ekki betri aðstöðu þá kem-
ur enginn hingað. Ég veit um fólk
sem hefur leitað eftir því að hafa hér
vetursetu en endað svo með því að
sigla frekar til Færeyja því þar er
skjólgóð höfn og þar fær fólk pláss.
Það verður að búa til aðstöðu fyrir
þetta fólk því ef Ísland fær það orð
á sig að það sé ekki hægt að leggja
hér þá fer fólk bara eitthvert annað.“
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
Arctic Explorer, 15 feta skúta Jóns Páls, við bryggju í Færeyjum.
16 viðtal Helgin 31. janúar–2. febrúar 2014