Morgunblaðið - 24.12.2011, Side 43

DAGBÓK 43
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. DESEMBER 2011
Grettir
Smáfólk
Hrólfur hræðilegi
Gæsamamma og Grímur
Úthverfið
Kóngulóarmaðurinn
Ferdinand
VISSI
ÞAÐ
ÆI
NEI
ÞAÐ ER
POSTULÍNS-
DÚKKUSÝNING
Í DAG
DRÍFUM
OKKUR!
ÉG
SÆKI KÁPUNA
MÍNA
ÞÚ VERÐUR AÐ STOPPA
MIG ÞEGAR ÉG GERI SVONA
ÉG BIÐ
AÐ HEILSA
DÚKKUNUM
HANN ER
AÐ BIÐJA MIG
AÐ „ADDA”
SÉR SEM
VINI
OJBARASTA
EF ÞÚ SENDIR MÉR AFSAL AF
GÓÐRI SUMARBÚSTAÐARLÓÐ ÞÁ
ER ÞAÐ ANNAÐ MÁL
*SNIFF* ÞÓ ÞÚ HAFIR SKEMMT BLÖÐINMÍN ÞÁ HEFÐI ÉG EKKI ÁTT AÐ
MISSA STJÓRN Á SKAPI MÍNU
GETUM VIÐ EKKI BARA
SEST NIÐUR OG SPJALLAÐ
SAMAN EINS OG
FULLORÐIÐ FÓLK?
TALAÐU
VIÐ
HURÐINA
ÞETTA
ER EKKI
GOTT
HANN SKAUT SUNDUR
VEFINN MINN, EN ÉG Á
MEIRA TIL!
HVAÐ KOM FYRIR HANN?
HANN ER AÐ REYNA AÐ DREPA MIG
TÍMI KOMINN TIL AÐ TAKA
HARÐAR Á HONUM
ÉG TRÚI ÞVÍ EKKI AÐ ÞÚ SKULIR
REYNA AÐ MÚTA RÍKISSTARFSMANNI
MEÐ PYNGJU AF GULLI!
Svarað í síma 5691100 frá 10–12
velvakandi@mbl.is
Þegar heimspekingar eru spurðir,hver sé tilgangur lífsins, svara
þeir flestir með skírskotun til full-
komnunarkenningar þeirra, sem
gríski spekingurinn Aristóteles setti
einna fyrstur fram. Menn eiga að full-
komna sjálfa sig, sækja á brattann,
þroska hæfileika sína, ekki leita að-
eins fullnægingar efnislegra þarfa.
Þeir vitna iðulega í John Stuart
Mill, sem skrifaði í Nytjastefnunni
(1861): „Betra er að vera vansæll
maður en sælt svín, og betra er að
vera óánægður Sókrates en ánægður
heimskingi.“
Sigurður Nordal, prófessor í nor-
rænum fræðum, talaði í svipuðum
anda í frægum fyrirlestrum um ein-
lyndi og marglyndi, sem hann flutti í
Reykjavík veturinn 1918-1919.
„Hamingjan er oft ekkert annað en
merki þess, að vér séum að vaxa, og
vér tökum sársauka, sem þroskar,
fram yfir gleði, sem ekkert skilur eft-
ir.“ Enn sagði Sigurður: „Persónu-
legur þroski er fyrsta og sjálfsagð-
asta skylda hvers einstaklings.
Tilveran stefnir öll í þessa átt, en þar
sem þroskinn er jurtum og dýrum
ósjálfráður, er hann manninum sjálf-
ráður að miklu leyti, og því sjálfráðari
sem um hærri tegundir hans er að
ræða.“
Páll Skúlason prófessor fylgdi sömu
leiðarstjörnu á ráðstefnu Bandalags
háskólamanna um menntun í októ-
berlok 1977: „Með þroska á ég einfald-
lega við vöxt eða fullkomnun þeirra
eiginleika, sem eru mönnum eðl-
islægir. Að menntast er þá að verða
meira maður – ekki meiri maður – í
þeim skilningi, að þær gáfur eða eig-
inleikar, sem gera manninn mennsk-
an, fái notið sín, vaxi og dafni eðlilega.“
Sjálfur er ég sammála þessum
ágætu spekingum. Vel er mælt. En
vandinn er jafnan að vita, hvað mað-
urinn á að rækta í eigin eðli, hvaða eig-
inleika honum ber að þroska betur
með sér. Á þetta benti danski heim-
spekingurinn Søren Kierkegaard á
gamansaman hátt í bókinni Enten-
Eller (1843): „Það að vera fullkomin
manneskja er æðra en allt annað. Nú
er ég kominn með líkþorn, það er þó
alltaf í áttina.“
Athugasemdir og leiðréttingar vel þegnar
Hannes H. Gissurarson
hannesgi@hi.is
Fróðleiksmolar úr sögu og samtíð
Fullkomnunarkenningin
og líkþornið
Áhverjum jólum rifja ég upp jóla-vísu Jóns Þorsteinssonar á Arn-
arvatni:
Nei, hér er þá dálítil hjörð á beit
og hjarðsveinn á aldri vænum. –
Í hverri einustu Íslands sveit
og afkima fram með sænum
nú stendur hún jólastundin há
með stjörnuna yfir bænum.
Eftir Jóhann Gunnar Sigurðsson
eru tvær ferhendur, sem hann kallar
„Jólin. (Brot).“:
Nú eru jólin að nálgast,
notar þau hver sem má,
barnið við gjöfunum brosir,
batnar og ellinni þá..
Helg eru jólin þar heima,
sem hreiður mitt áður ég bjó,
en eins og hver annar ungi
með aldrinum burtu ég fló.
Jólaósk Hannesar Blöndals var ort
árið 1886. Hún lýsir vel þeim hlýja hug
sem okkur er eiginlegt að bera hvert
til annars á jólum:
Gleðileg jól þér gefi drottins náð,
minn góði vinur, og í lengd og bráð
þér gleði öll og farsæld falli í skaut
og fylgi þér á ævi þinnar braut.
Stephan G. Stephansson sendi Jóni
frá Sleðbrjót þessa stöku 1922:
Jólaeldur innri þinn
út yfir kveld þitt logi!
Skuggaveldin aldrei inn
að þér heldur vogi.
Brynjólfur Jónsson frá Minna-Núpi
sendi þessa jólakveðju í bréfi:
Unaðsgeisli frá uppheima sól
í anda þér brosfagur glói,
svo veturinn lífsins, hann verði þér jól,
þótt veraldar haglélum snjói;
hún skíni æ hærra í hjartanu þér,
uns himneska vorið þú ljómandi sér.
Björg Jónsdóttir, lengi á Brúnum
undir Eyjafjöllum og síðar á Ásólfs-
skála, orti Jólavísu:
Í húsi mínu er hlýtt og rótt,
það húmar og líður á daginn.
Á kerti mínu ég kveiki hljótt,
því komin er heilög jólanótt,
og býð þér, Jesú, í bæinn.
Jólakvöldið 1918 hafði Jón S. Berg-
mann ekki annað gesta en kött einn:
Þótt mér bregðist hyllin hlý,
hæfir síst að kvarta,
meðan ég á ítök í
einu kattarhjarta.
Halldór Blöndal
halldorblondal@simnet.is
Vísnahorn
Nú stendur hún jólastundin há
Heimspeki
húsmæðra
Andlegu bækurnar og
guðfræðiritin í her-
bergi mínu skipta
hundruðum. Þetta eru
bækur, sem ég hef
viðað að mér í gegnum
árin til að hjálpa mér
að leysa lífsgátuna
miklu. Ég hef eytt hátt
í fjörutíu árum í þessa
leit, sem engan raun-
verulegan árangur hef-
ur borið þótt sum af
þessum heimspeki- og
trúarritningum hafi ég
lesið oftar enn einu
sinni og bætt við nýjum reglulega frá
hinum ýmsu heimshlutum. Móðir mín
er ekki eins mikið fyrir bókina. En
hún hefur sinnt húsmóðurhlutverk-
inu með mikilli prýði í gegnum ára-
tugi á meðan ég hef legið í bókum og
eytt tíma mínum, sem hefði verið
hægt að nota við praktískari iðju. En
loksins hefur mér skilist hver sönn
heimspeki og trúrækni er, þótt hún
móðir mín hafi öðlast
þær á annan hátt en
með lestri bóka. Ég sé
að sanna heimspeki og
trúrækni er að finna í
hjörtum ósérhlífinna
mæðra, sem hugsa vel
um heimili sitt og börn-
in sín og kunna að baka
góðar pönnukökur og
kleinur með kaffinu. Ef
til vill er móðurástin og
umhyggjan sú heim-
speki, sem kemur að
hve bestu gagni á lífs-
leiðinni og er það vega-
nesti, sem kennir okk-
ur að lifa í sátt og
samlyndi við aðra
menn. Það er nefnilega göfug heim-
speki og trúrækni að borða gómsætar
pönnukökur í ró og næði með vinum
sínum. Það gerir enginn neitt illt af
sér á meðan.
Einar Ingvi Magnússon.
Velvakandi
Ást er…
… að finnast þú elskuð
og metin að verðleikum.