Morgunblaðið - 24.12.2011, Side 45

Halldór Blöndal
Fyrir nokkru kom út snotur bók, Nú kveð ég þig
Slétta, vísur og viðtalsþættir við Sigurð Árnason,
sem fæddur var og uppalinn á Melrakkasléttu. Síðast
var hann á Oddsstöðum fram yfir þrítugt þegar hann
fluttist til Raufarhafnar og vann þar lengst af hjá
Kaupfélagi Norður-Þingeyinga. Tengdasonur hans,
Einar Sigurðsson fyrrverandi landsbókavörður, hafði
umsjón með útgáfu bókarinnar, og er hún vel úr
garði gerð eins og vænta mátti. Margvíslegar upplýs-
ingar og fróðleik er að finna í neðanmálsgreinum,
sem valda því að lesandinn gerir sér gleggri mynd af
mannlífi á Sléttu en ella myndi.
Bókin skiptist í þrjá kafla. Fyrst er inngangur um
lífshlaup og uppruna Sigurðar og konu hans Arn-
þrúðar Stefánsdóttur frá Skinnalóni. Síðan kemur
kveðskapur Sigurðar, lausavísur, sem kastað fram
við hin ýmsu tækifæri. Þær bera með sér, að Sigurði
hefur verið létt um að yrkja og það er góður tónn í
vísum hans. Þess vegna er gaman að fletta bókinni.
Menn og málefni rifjast upp, kveðist er á á síld-
arplönum á Siglufirði og á Raufarhöfn og pólitíkin og
viðreisnin fær sinn skammt. Svo eru líka vísur af
öðrum toga. 78 ára yrkir hann:
Illa heyri eg og sé,
andans slitna flíkur;
öllum kemur elli á kné,
áður en degi lýkur.
Bókinni lýkur með viðtali sem tengdasonur hans
Grímur M. Helgason átti við hann 82ja ára gamlan
og hefur ekki áður birst. Það fjallar um uppvaxtarár
hans og lífið á Oddsstöðum á Sléttu. Þar koma fyrir
skemmtileg atvik og margt skrýtilegt. T.d. skaut
hann þrívegis tvo seli í skoti og segir líflega frá því.
Það var ekki mikið af bókum á Oddsstöðum, helst
guðsorðabækur, en á sumum bæjum var töluvert
mikið af rímum. Sjálfur keypti hann dálítið af bókum
eftir að hann komst á legg, Oliver Twist og Óttaleg-
an leyndardóm. Borghildur fóstra hans átti Danska
orðabók eftir Konráð Gíslason, útg. í Kaupmanna-
höfn árið 1851. Hún er með íslenskum skýringum og
á svo góðu máli að margir líta í hana reglulega þess
vegna.
Nú kveð ég þig Slétta
Ljósmynd/Elías Hannesson
Heiðurshjón Sigurður Árnason og Arnþrúður Sigurð-
ardóttir eiginkona hans í desember 1965 er Sigurður
var 75 ára og Arnþrúður 73 ára.
Á Sléttu Sandgerði á Raufarhöfn, hús Sigurðar Árna-
sonar og fjölskyldu. Dúkrista eftir Harald Ólafsson.
Höfundur er fyrrverandi forseti Alþingis og ráðherra.
Nú kveð ég þig Slétta er kærkomin bók þeim, sem
kunnugir eru þar fyrir norðan og þykir gaman að
fræðast og rifja upp eitt og annað á þeim slóðum.
MENNING 45
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. DESEMBER 2011
Saga Öryrkjabandalags Ís-lands er vitnisburður umbreytingar. Hvernig þjóð-félagið hefur breyst á und-
angengnum áratugum með þeim
hætti að leikurinn er jafnari. Eitt
samfélag fyrir alla er samandregið
inntak breyting-
anna en sá er titill
sögu ÖBÍ sem nú
er komin út. Í bók-
inni rekur Friðrik
G. Olgeirsson
hálfrar aldar sögu
bandalagsins og
þess víðtæka
starfs sem hefur
verið rekið á þess vegum í áranna
rás.
Í bókinni má í raun lesa sig í
gegnum lygnan straum þróunar
samfélagsins. Hér vitnast að oft
tekur langan tíma að skapa stemn-
ingu fyrir hugmyndum, þó góðar
séu og enn lengri tíma að raungera
þær. Þannig segir frá því í bókinni
að oft hafi öryrkjar lokað sig sjálfir
af frá þjóðfélaginu og einangrað,
sakir fötlunar sinnar. Hvergi hafi
verið gert ráð fyrir þeim, enda yfir
þröskulda yfir að fara, í tvöfaldri
merkingu þess orðs. Nú sé þetta
breytt.
Eins og fram kemur í bókinni fór
ÖBÍ um 1990 að leggja meiri
áherslu á kjaramál umbjóðenda
sinna; enda taldi forysta bandalags-
ins á þá hallað í ráðstöfunum stjórn-
valda. Þessi barátta var löng og
ströng, reis líklega hæst í kringum
aldamótin og voru átökin harkaleg.
Þá eru rifjaðar upp væringar sem
fylgdu því þegar setja átti á fót
heimili fyrir fatlaða á Seltjarnarnesi
og í Breiðholti. Íbúar mótmæltu og
báru því m.a. við að fatlaðir ná-
grannar gengisfelldu virði eigna
þeirra. En sambýlin fengu að vera
og í dag þykir flestum afstaða mót-
mælenda illskiljanleg.
Saga ÖBÍ er fyrst og fremst – og
um of – saga bandalagsins sjálfs.
Upptalning á nöfnum fólks og hvun-
dagslegum viðfangsefnum líðandi
stundar skipta ekki öllu í heild-
armyndinni. Höfundur hefði í ríkari
mæli mátt fara út fyrir rammann;
tilgreina mál sem mörkuðu skörp
skil og segja okkur söguna frá sjón-
arhóli fatlaðra; fólksins sem ÖBÍ
starfar fyrir. Slíkar bækur sem út
hafa komið á síðustu árum hafa
margar hverjar komið miklu góðu
til leiðar. Má í því sambandi t.d.
nefna Engla alheimsins eftir Einar
Má Guðmundsson og Barn að eilífu
eftir Sigmund Erni. Og það mun
Eitt samfélag fyrir alla vissulega
gera en sögur af fólkinu sjálfu hefðu
þó gert bókina meira lifandi og gild-
ismeiri.
Eitt samfélag fyrir alla bbbmn
Saga Öryrkjabandalags Íslands 1961-
2011 eftir Friðrik G. Olgeirsson
Öryrkjabandalag Íslands gefur út.
Reykjavík 2011.
SIGURÐUR BOGI
SÆVARSSON
BÆKUR
Eitt og breytt samfélag
Gjafakort á
hátíðarverði
Heimsljós (Stóra sviðið)
Mán 26/12 kl. 19:30
Frums.
Lau 21/1 kl. 19:30 8.sýn Sun 12/2 kl. 19:30 2.auka
Mið 28/12 kl. 19:30 2.sýn Sun 22/1 kl. 19:30 9.sýn Lau 18/2 kl. 19:30 14.sýn
Fim 29/12 kl. 19:30 3.sýn Lau 28/1 kl. 19:30 10.sýn Sun 19/2 kl. 19:30 15.sýn
Lau 7/1 kl. 19:30 4.sýn Sun 29/1 kl. 19:30 11.sýn Lau 25/2 kl. 19:30 16.sýn
Sun 8/1 kl. 19:30 5.sýn Lau 4/2 kl. 19:30 12.sýn Sun 26/2 kl. 19:30 17.sýn
Lau 14/1 kl. 19:30 6.sýn Sun 5/2 kl. 19:30 13.sýn
Sun 15/1 kl. 19:30 7.sýn Lau 11/2 kl. 19:30 1.auka
Frumsýnt annan í jólum 2011
Svartur hundur prestsins (Kassinn)
Sun 8/1 kl. 19:30 33.s Fös 20/1 kl. 19:30 37.s
Fim 12/1 kl. 19:30 34.s Lau 21/1 kl. 19:30 síð.sýn.
Sýningum lýkur í janúar!
Hreinsun (Stóra sviðið)
Fös 30/12 kl. 19:30 15.sýn Fim 5/1 kl. 19:30 16.sýn Fös 13/1 kl. 19:30 síð.sýn
Sýningum lýkur í janúar!
Litla skrímslið og stóra skrímslið í leikhúsinu (Kúlan)
Mið 28/12 kl. 13:30 Frums. Fös 30/12 kl. 13:30 4.sýn Sun 8/1 kl. 15:00 7.sýn
Fim 29/12 kl. 13:30 2.sýn Fös 30/12 kl. 15:00 5.sýn
Fim 29/12 kl. 15:00 3.sýn Sun 8/1 kl. 13:30 6.sýn
Hjartnæm og fjörmikil sýning
Judy Garland (Þjóðleikhúskjallarinn)
Sun 8/1 kl. 16:00
On Misunderstanding (Kassinn)
Mið 28/12 kl. 19:30 Frums. Fim 29/12 kl. 19:30 2.sýn Fös 30/12 kl. 19:30 3.sýn
Frumsýnt 28.desember
Miðasala sími: 571 5900
ALVÖRUMENN
GLEÐILEG JÓL
“Hér er valinn maður í hverju rúmi...
Leikurinn er upp á fimm stjörnur.”
-Elísabet Brekkan, Fréttablaðið.
- harpa alþýðunnar
FÖS 30/12
FÖS 20/01
L AU 21 /01
FÖS 27/01
KL . 20:00
KL . 20:00 NÝ SÝNING
KL . 22:00 NÝ SÝNING
KL . 20:00 NÝ SÝNING
Fanný og Alexander (Stóra sviðið)
Fim 5/1 kl. 20:00 fors Mið 25/1 kl. 20:00 4.k Fim 23/2 kl. 20:00 aukas
Fös 6/1 kl. 19:00 frums Fim 26/1 kl. 20:00 aukas Fös 24/2 kl. 20:00 10.k
Mið 11/1 kl. 20:00 2.k Sun 5/2 kl. 20:00 5.k Fim 1/3 kl. 20:00 11.k
Lau 14/1 kl. 20:00 aukas Fim 9/2 kl. 20:00 6.k Fös 2/3 kl. 20:00 12.k
Sun 15/1 kl. 20:00 3.k Mið 15/2 kl. 20:00 7.k Fim 8/3 kl. 20:00
Mið 18/1 kl. 20:00 aukas Fim 16/2 kl. 20:00 8.k
Sun 22/1 kl. 20:00 aukas Fös 17/2 kl. 20:00 9.k
Hin stórbrotna fjölskyldusaga loks á svið
Galdrakarlinn í Oz (Stóra sviðið)
Mán 26/12 kl. 14:00 28.k Lau 21/1 kl. 14:00 Lau 11/2 kl. 14:00
Mán 26/12 kl. 17:00 29.k Sun 22/1 kl. 14:00 Sun 12/2 kl. 14:00
Lau 7/1 kl. 14:00 30.k Lau 28/1 kl. 14:00 Lau 18/2 kl. 14:00
Sun 8/1 kl. 14:00 31.k Sun 29/1 kl. 14:00 Sun 19/2 kl. 14:00
Lau 14/1 kl. 14:00 Lau 4/2 kl. 14:00 Lau 25/2 kl. 14:00
Sun 15/1 kl. 14:00 Sun 5/2 kl. 14:00 Sun 26/2 kl. 14:00
Einn vinsælasti fjölskyldusöngleikur allra tíma
Kirsuberjagarðurinn (Stóra sviðið)
Sun 8/1 kl. 20:00 Fim 19/1 kl. 20:00 Fös 27/1 kl. 19:00
Fim 12/1 kl. 20:00 Fös 20/1 kl. 19:00
Sannkölluð leikhúsperla um ástir, drauma og vonir.
NEI, RÁÐHERRA! (Stóra sviðið)
Fös 30/12 kl. 20:00 Fös 13/1 kl. 19:00
Lau 7/1 kl. 19:00 Lau 21/1 kl. 19:00
Gríman: Áhorfendasýning ársins 2011
Nýdönsk í nánd (Litla sviðið)
Fös 6/1 kl. 22:00 1.k Fös 13/1 kl. 22:00 3.k Fös 20/1 kl. 22:00 5.k
Lau 7/1 kl. 22:00 2.k Lau 14/1 kl. 22:00 4.k
Aftur á svið - aðeins þessar sýningar
Hjónabandssæla
Fös 06 jan. kl 20
Lau 07 jan. kl 20
Fös 13 jan. kl 20
Lau 14 jan. kl 20
Fös 20 jan. kl 20
Lau 21 jan. kl 20
Steini, Pési og Gaur á Trommu - Uppistand
Lau 07 jan kl 22.30 Fös 13 jan kl 22.30
Uppselt Örfá sæti laus FarandsýningU Ö F
Leikhúsin í landinu
www.mbl.is/leikhus
Landnámssetrið í Borgarnesi
437 1600 | landnamssetur@landnam.is
Blótgoðar - uppistand um heiðingja (Söguloftið)
Fös 13/1 kl. 20:00
Lau 21/1 kl. 16:00
Fös 27/1 kl. 20:00
LÍFSDAGBÓKÁSTARSKÁLDS (Söguloftið)
Lau 14/1 kl. 20:00 Lau 21/1 kl. 20:00
Tjarnarbíó
5272100 | tjarnarbio@leikhopar.is
Póker
Sun 8/1 kl. 20:00
Fös 13/1 kl. 20:00
Lau 14/1 kl. 20:00
Fim 19/1 kl. 20:00
Fös 20/1 kl. 20:00
Leikhópurinn Fullt Hús kynnir Póker eftir Patrick Marber