Morgunblaðið - 28.12.2011, Page 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. DESEMBER 2011
ÍSLENSKT
KJÖT
www.noatun.is
FRÉTTASKÝRING
Skúli Hansen
skulih@mbl.is
Sjávarfallavirkjun í mynni Hvamms-
fjarðar gæti, að tilteknum forsend-
um uppfylltum, framleitt nóg raf-
magn fyrir öll heimili landsins ef
miðað er við meðalrafmagnsnotkun á
íslenskum heimilum. Þetta er niður-
staða rannsóknar sem Níels Sveins-
son framkvæmdi fyrr á þessu ári en
hann er með meistaragráðu í sjálf-
bærri orku og viðskiptum.
Rannsóknin var lokaverkefni
Níels við alþjóðlega orkuskólann
REYST, en skólinn er samstarfs-
verkefni Orkuveitu Reykjavíkur,
Háskóla Íslands og Háskólans í
Reykjavík. Rétt er að taka það fram
að Níels gerði lokaverkefni sitt í
samstarfi við fyrirtækið Sjávarorku
ehf. en það er með rannsóknarleyfi í
Hvammsfirði vegna sjávarfallavirkj-
unar.
Hvergi er til eins virkjun
„Virkjun sem þessi hefur aldrei
verið gerð í heiminum, þ.e. út frá
þeim tölum sem ég geng út frá,“ seg-
ir Níels og bætir við: „Ég nota túrb-
ínu frá Rússum sem er þróuð af Rus-
Hydro, þeirra Landsvirkjun.“ Hann
fékk upplýsingar um nýtnihlutfall
túrbínunnar, sem hann notaði, frá
þróunar- og tæknideild RusHydro.
Níels telur að nýtnihlutfallið fyrir
sjávarfallavirkjun á borð við þessa
gæti verið í kringum 25-30%, en það
er svipað nýtnihlutfall og í meðal-
vindorkuvirkjun. Til samanburðar
má nefna að í hefðbundinni vatns-
aflsvirkjun er nýtnihlutfallið um
90%.
Raforkuverð of lágt á Íslandi
Níels segir að sjávarfallavirkjun
lík þeirri sem hann byggði rannsókn
sína á, sé ekki hagkvæm framkvæmd
eins og er, ef miðað er við raforku-
verð hér á landi. „Vendipunkturinn
er raforkuverðið,“ segir Níels en að
hans sögn er raforkuverð á Íslandi of
lágt um þessar mundir. Níels tekur
jafnframt fram að hann hafi gert
næmipróf á ýmsum þáttum á borð
við nýtni í túrbínunni, stærð virkj-
anasvæðisins og raforkuverði. „Raf-
orkuverðið er náttúrlega afgerandi
stærsti þátturinn. Miðað við það verð
sem sambærileg virkjun fengi í Nor-
egi þá væri þetta blússandi flott
framkvæmd,“ segir Níels.
Aðspurður hvort sjávarfallavirkj-
anir séu raunhæfur framtíðarkostur
í raforkumálum segir Níels svo vera:
„Já klárlega, enda er ekki óeðlilegt
að gefa sér að þróunin í þessari
tækni verði eitthvað svipuð við að ná
niður kostnaði eins og t.d. í vindork-
unni.“
Að eigin sögn telur Níels að það
séu möguleikar fyrir sjávarfalla-
virkjanir annars staðar á landinu en í
Hvammsfirði en hann segist ekki
geta sagt um hvar né hversu miklir
þeir séu, enda vanti ítarlegri rann-
sóknir til að segja til um slíkt.
Hann segir að mikið magn ódýrrar
orku hér á landi sé lykilástæða þess
að hér á landi hafi menn takmark-
aðan áhuga á sjávarfallavirkjunum.
Umhverfisvænar virkjanir
„Helsti kostur sem sjávarfalla-
virkjanir hafa fram yfir aðrar virkj-
anir er að framleiðandinn veit ná-
kvæmlega hvað hann hefur mikla
orku og einnig hvenær hún er í boði.
Þannig geta menn gert nákvæma
orkuútreikninga hundruð ára fram í
tímann. Annar kostur er síðan um-
hverfisáhrifin en eins mál standa í
dag er hægt að slaka túrbínunum
alla leið niður á sjávarbotn og þá er
engin sjón- né hljóðmengun og lítil
sem engin röskun á dýralífi.“
Þá hvetur Níels stjórnvöld til að
kynna sér kosti sjávarfallavirkjana.
Sjávarfallavirkjanir eru
raunhæfur framtíðarkostur
 Virkjun í Hvammsfirði gæti framleitt nóg rafmagn fyrir öll heimili landsins
 Ekki arðbær kostur í augnablikinu sökum lágs raforkuverðs hér á landi
Teikning/Páll Heimir Pálsson
Sjávarfallavirkjun Virkjun sjávarfalla í mynni Hvammsfjarðar gæti, að vissum forsendum gefnum, framleitt nóg
rafmagn fyrir öll heimili landsins. Slík virkjun yrði þó ekki arðbær framkvæmd miðað við aðstæður í dag.
Kolkistustraumur Straumur mældur í Kolkistustraumi til þess að staðsetja
hugsanlega virkjun sem gæti skilað um 5,3 gígavöttum af orku á ári.
Salan í vínbúðum ÁTVR dagana 1.-
24. desember í ár var 1.509 þúsund
lítrar, en á sama tíma fyrir ári 1.525
þúsund lítrar. Sala áfengis dróst því
saman um 16.000 lítra miðað við sama
tímabil í fyrra, eða nálægt 1%. Sem
fyrr var bjórinn uppistaðan í sölu
ÁTVR fyrir jólin. Nærri 500 þúsund
lítrar seldust af jólabjór og var aukn-
ing frá fyrra ári nærri 50%.
Að sögn Sigrúnar Óskar Sigurðar-
dóttur, aðstoðarforstjóra ÁTVR, er
þetta aðeins minni samdráttur í
áfengissölu en gert er ráð fyrir yfir
árið í heild, frá síðasta ári. Í ár hafa
327 þúsund viðskiptavinir komið í
vínbúðirnar en sömu daga í fyrra
voru þeir 332 þúsund.
Síðustu dagana fyrir jól, 21.-24.
desember, seldust 431 þúsund lítrar,
en á sömu dögum fyrir ári seldust 438
þúsund lítrar.
Tveir af annasömustu dögum árs-
ins í vínbúðunum eru venjulega 30. og
31. desember. Gera má ráð fyrir að
milli 42 og 44 þúsund viðskiptavinir
leggi leið sína þangað 30. desember
og um 21 þúsund á gamlársdag.
Annasömustu klukkustundirnar
eru milli 16 og 18 hinn 30. desember
(það er opið í stærri búðum til klukk-
an 20) og milli 11 og 12 hinn 31. des-
ember (opið til klukkan 13).
Á gamlársdag er gert ráð fyrir að
um 7.500 viðskiptavinir verði af-
greiddir á hverri klukkustund, sem
er svipaður fjöldi og kemur allan dag-
inn í vínbúðirnar á hefðbundnum
miðvikudegi á öðrum árstíma.
Áfengi mun hækka í verði
um áramótin
Eins og fram hefur komið mun
áfengisgjald hækka um áramótin og
mun það endurspeglast í áfengisverð-
inu. Gjaldið á að hækka um 5,1% og
því hækkar innkaupsverðið sem
ÁTVR kaupir áfengið á, af innlendum
birgjum, sem því nemur.
Hækkun á áfengisgjaldi og tóbaks-
gjaldi um 5,1% á ein og sér að skila
ríkissjóði um 760 milljónum króna á
næsta ári í auknar tekjur. Að því
gefnu að eingöngu áfengisgjald
breytist, og aðföng birgja hækki ekki,
þá gæti rauðvínsflaska hækkað í
verði um 2,8% um áramót, vodkaf-
laska um allt að 4,3% og bjórdós um
2,7%, samkvæmt upplýsingum
ÁTVR.
Áfengissalan dregst saman
 1.509 þúsund lítrar seldust fyrir jólin  Tveir annasöm-
ustu dagar ársins eru framundan í vínbúðum ÁTVR
Morgunblaðið/Golli
Annríki Margar tegundir af jólabjór
seldust upp fyrir þessi jól.
„Við fengum út úr okkar rannsókn
að með því að fylla allt sundið af
túrbínum yrði þetta rétt rúmlega
eitt megavatt af raforku,“ segir
Gunnlaugur Steinar Guðmundsson
sem gerði, ásamt félaga sínum
Níels B. Jónssyni, straumlíkan af
Kolkistustraumi í Hvammsfirði í
lokaverkefni á vél- og orku-
tæknisviði við Háskólann í Reykja-
vík. Niðurstöður verkefnisins voru
kynntar í síðustu viku.
Í lokaverkefni sínu komust Gunn-
laugur og Níels að þeirri nið-
urstöðu að sjávarfallavirkjun á
straumþyngsta svæði Kolkistu-
straums gæti að meðaltali skilað
um 600 kílóvattstundum og um 5,3
gígavattstundum á ári. Að sögn
Gunnlaugs notuðu þeir Níels vel
þekkta tækni sem hefur áður verið
reynd.
Aðgengileg úr landi
Til samanburðar má nefna að
Kárahnúkavirkjun skilar um það
bil 690 megavöttum af orku og er
með framleiðslugetu sem nemur
um 4.600 gígavattstundum á ári.
„Kosturinn við þessa staðsetn-
ingu er sá að hún er aðgengileg úr
landi og það þarf ekki að brúa yfir
hálft landið eins og var miðað við í
rannsókn Níelsar Sveinssonar,“
segir Gunnlaugur.
Níels og Gunnlaugur gerðu ná-
kvæmar straummælingar en könn-
uðu ekki arðbærni virkjunar í Kol-
kistustraumi. „Við vorum bara í
tæknilegu hliðinni en við vorum
ekkert í peninga- eða fjármálahlið-
inni, þannig að við gerðum mæl-
ingar og vorum að vinna úr þeim
mæligögnum sem við fengum,“ seg-
ir Gunnlaugur. skulih@mbl.is
Rétt rúm-
lega eitt
megavatt
 Sjávarfallavirkjun
í Kolkistustraumi
Morgunblaðið/ÞÖK
Raflínur Víða eru menn að kanna
hagkvæmni sjávarfallavirkjana.