Morgunblaðið - 28.12.2011, Qupperneq 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 28. DESEMBER 2011
Konunglega leikhúsinu í Kaup-
mannahöfn hefur verið gert að
spara á næstu fjórum árum 100
milljónir danskra króna, um tvo
milljarða íslenskra. Til að bregðast
við fjárhagsvandanum mun leik-
húsið segja upp tíu prósentum
starfsmanna, alls um eitt hundrað
manns, og þar af um 35 listamönn-
um að sögn dagblaðsins Politiken.
Konunglega leikhúsið ræður nú
yfir þremur byggingum, gamla
leikhúsinu við Kongens Nytorv,
nýja leikhúsinu við Nýhöfnina og
loks Óperunni sem stendur gegnt
Nýhöfninni og A.P. Möller gaf þjóð-
inni árið 2005. Setur það upp leik-
rit, balletta og óperur.
Auk uppsagnanna neyðist leik-
húsið til að fækka uppsetningum á
komandi misserum. Talsmenn leik-
ara og dansara segja að uppsagnir
og niðurskurður hafi mikil áhrif á
gæði uppsetninganna. „Þetta þýðir
til dæmis að við í balletthópnum
getum ekki sett upp stórar sýn-
ingar eins og Hnotubrjótinn og
Svanavatnið. Það eru einfaldlega
ekki eftir nógu margir svanir til að
dansa í þessum stóru uppsetningum
sem við erum heimsfræg fyrir,“ er
haft eftir Byron Mildwater.
Stjórnarformaður leikhússins,
Lars Pallesen, segir uppsagnir
nauðsynlegar til að bregðast við
niðurskurði til húsanna og leik-
hússtjórinn, Erik Jacobsen, segir
þetta koma niður á listinni. „Það er
ekki hægt að skera svona mikið nið-
ur án þess að það komi niður á list-
rænum gæðum,“ segir hann.
Uppsagnir
framundan
í leikhúsinu
Konunglega leikhúsið Det Konge-
lige Teater við Kongens Nytorv.
Morgunblaðið/Ómar
Á sama tíma og
fjármálakrísan
dýpkar í löndum
Evrópusam-
bandsins und-
irbúa stjórn-
endur
sambandsins
viðamesta og
dýrasta menn-
ingarprógramm
þess til þessa.
Samkvæmt The Art Newspaper er
fyrirhugað að veita 1,8 milljarða
evra í myndlist, leiklist, kvikmynd-
ir, tónlist og bókmenntir á árunum
2014 til 2020. Ef áætlunin verður
samþykkt á nýju ári er gert ráð fyr-
ir að um 300.000 listamenn njóti
launa og styrkja samkvæmt henni.
Áætlunin hefur hlotið blendnar
viðtökur en sumir segja óvíst að
aukið fjármagn í menningar-
starfsemi nái að örva efnahagslífið í
heild. Stærsti hluti fjárins fer í
kvikmyndagerð í Evrópu, 910 millj-
ónir evra á sjö árum. Framlög til
menningarmála hækka um 35%, að
teknu tilliti til verðbólgu.
Viðamesta
menningar-
áætlun ESB
Höfuðstöðvar ESB
í Brussel.
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Þetta er frekar yfirlýsingaglaður
titill sem segir í raun alltof mikið,“
segir Margrét Bjarnadóttir dans-
höfundur um sýningu sína On Mis-
understanding eða Af misskilningi
sem frumsýnd verður í Kassanum
í Þjóðleikhúsinu í kvöld kl. 20.00.
Að sögn Margrétar vann hún
verkið þegar henni var úthlutað
styrk sem fól í sér átta mánaða
vinnuaðstöðu við K3 í Hamborg og
var það frumsýnt í Kampnagel
leikhúsinu í Hamborg í nóvember
2010. Núna gefst íslenskum leik-
húsgestum tækifæri á að sjá sýn-
inguna en það er Goethe Institut
sem styrkir Íslandsfrumsýn-
inguna.
„Verkið er eins konar rannsókn-
arstofa fyrir misskilning, en inn í
það tvinnast ólíkar sögur. Við beit-
um mismunandi rannsókn-
araðferðum til að kalla fram mis-
skilning og leikum okkur
jafnframt með leikhúsformið. Sem
dæmi um hinn sjónræna þátt þá
má nefna að speglar leika stórt
hlutverk í sýningunni. Þeir undir-
strika það að sjónarhorn fólks er
alltaf misjafnt, en misskilningur
byggist einmitt oft á mismunandi
sjónarhorni fólks. Speglarnir gera
það að verkum að engir tveir
áhorfendur sjá sýninguna með
sama hætti og því er hver og einn
áhorfandi með sína eigin útgáfu af
sýningunni.“
Nútímadansinn heillaði mest
Aðspurð segist Margrét skil-
greina sýninguna sem danssýn-
ingu, en tekur fram að hún sé
reyndar ekki upptekin af slíkum
skilgreiningum. „Ég hef tekið þá
ákvörðun að kalla allt sem ég geri
dans, en það helgast af því að dans
er minn bakgrunnur. Hins vegar
getur vel verið að áhorfendur
skynji sýninguna frekar sem
myndlist eða leikhús. Þetta er
þannig ekki hreinræktuð danssýn-
ing, því það er heilmikill texti í
henni auk þess sem hún er mjög
myndræn.“
Margrét hefur unnið sjálfstætt
sem danslistamaður bæði hér
heima og erlendis frá því að hún
lauk BA gráðu af danshöf-
undabraut ArtEZ listaháskólans í
Arnhem í Hollandi árið 2006. „Ég
stundaði nám í klassískum ballett
við Listdansskóla Íslands þar til
ég var 19 ára. Þá tók ég mér fjög-
urra ára hlé frá dansi og ætlaði
bara að hætta,“ segir Margrét og
rifjar upp að ferðalög hennar um
heiminn eftir að hún lagði dansinn
á hilluna hafi opnað augu hennar
fyrir því að hægt væri að nálgast
dansinn frá annarri hlið og sam-
eina hann myndlist og skrifuðum
texta. „Í framhaldinu fór ég í
danshöfundanám í listaháskóla í
Hollandi. Ég vildi frekar leggja
áherslu á að semja sjálf heldur en
að starfa sem dansari. Í nútíma-
dansinum gafst mér tækifæri á að
sameina áhugamál mín, þ.e. dans-
inn, myndlist og skrif. Þannig að
ég fór í svolítið aðra átt en bak-
grunnur minn gaf tilefni til,“ segir
Margrét og tekur fram að auðvitað
nýtist klassíska dansnámið henni.
Margrét er meðlimur í leikhópnum
Ég og vinir mínir sem sett hefur
upp sýningarnar Húmanímal og
Verði þér að góðu. Árið 2009 hlaut
Margrét Grímuverðlaunin sem
dansari ársins og danshöfundur
ársins, ásamt Sögu Sigurð-
ardóttur, fyrir Húmanímal.
Engir tveir áhorfendur sjá
sýninguna með sama hætti
Flytjendur Saga Sigurðardóttir, Dani Brown og Margrét Bjarnadóttir leika sér með fjölda spegla í sýningunni.
 Verkið On Misunderstanding verður frumsýnt í Kassanum í Þjóðleikhúsinu í kvöld kl. 20.00
 Margrét Bjarnadóttir höfundur lýsir verkinu sem blöndu af dansi, leikhúsi og myndlist
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
Litla skrímslið og stóra skrímslið í leikhúsinu
nefnist barnasýning sem frumsýnd verður í Kúl-
unni í Þjóðleikhúsinu í dag kl. 13.30. Höfundur
leiktextans og leikmyndahönnuður er bókverka-
konan Áslaug Jónsdóttir. „Þetta er þriðja leikritið
sem ég skrifa sérstaklega fyrir Kúluna,“ segir Ás-
laug, en hin tvö leikritin voru Gott kvöld sem hlaut
Grímuverðlaun sem barnasýning ársins 2008 og
Sindri silfurfiskur sem gert hefur það gott á
barnaleiklistarhátíðum erlendis, m.a. í Malmö í
vor og Moskvu nú í haust. Leikstjórn allra þriggja
ofangreindra leikrita hefur verið í höndum Þór-
halls Sigurðssonar.
Að sögn Áslaugar byggir hún leikritið sitt um
skrímslin tvö á bókunum Nei, sagði litla skrímslið,
Stór skrímsli gráta ekki og Skrímsli í myrkrinu
sem eru fyrstu þrjár bækurnar af sex sem út hafa
komið um skrímslin. „Eins og bækurnar snýst
leikritið aðallega um vináttuna og þau ýmsu
vandamál sem upp geta komið hjá skrímslum,
sem vill svo til að eru ótrúlega lík vandamálum
okkar mannfólksins,“ segir Áslaug.
Bækurnar um skrímslín hafa komið út víðs-
vegar um heiminn og virðast tala til barna í ólík-
um löndum. „Af því að þetta eru ímyndaðar verur
sem hugsa samt eins og við, þá eru þær tíma-
lausar og ekki njörvaðar við tiltekið land. Það eru
sömu tilfinningarnar sem bærast með öllum þegar
kemur að því að einhver er beittur órétti, er
hræddur eða leiður. Auk þess þekkir vináttan
engin landamæri,“ segir Áslaug.
„Leikmyndin, umhverfið allt og andinn er feng-
inn beint upp úr bókunum. Við þurfum auðvitað
að færa svolítið í stílinn, enda er líffræðilega
ómögulegt að halda í þann hæðarmun sem er á
skrímslunum þegar tveir fullorðnir karlmenn
leika skrímslin,“ segir Þórhallur, en með hlutverk
skrímslanna fara Baldur Trausti Hreinsson og
Friðrik Friðriksson. Aðspurður segir Þórhallur
sýninguna hafa fallið í góðan jarðveg hjá leik-
skólabörnum sem fengið hafi að kíkja á æfingar að
undanförnum, en sýningin er ætluð börnum frá
fjögurra ára aldri og upp úr.
„Á hverju hausti býður Þjóðleikhúsið 4-5 ára
leikskólabörnum í heimsókn til að skoða leikhúsið
og sjá litla sýningu sem nefnist Sögustund og unn-
in er upp úr íslenskum þjóðsögum. Með sýningum
okkar í Kúlunni erum við markvisst að kynna
börnunum leikhúsið og vonum að börn sem kynn-
ast galdri leikhússins frá unga aldrei komi aftur
og aftur í leikhúsið,“ segir Þórhallur og bendir á
að Þjóðleikhúsið hafi í yfir sextíu ár boðið upp á
barna- og fjölskyldusýningar á Stóra sviðinu.
„Það er hins vegar allt önnur upplifun að sjá sýn-
ingar í Kúlunni þar sem það svið býður upp á mun
meiri nálægð,“ segir Þórhallur.
Listrænir stjórnendur sem koma að sýningunni
eru auk Áslaugar og Þórhalls þau Ásdís Guðný
Guðmundsdóttir sem hannar búninga, Ágúst Stef-
ánsson sem hannar lýsinguna og Sigurvald Ívar
Helgason sem gerir hljóðmynd.
Vináttan þekkir engin landamæri
Músíkalskir Stóra skrímsli og litla skrímsli.
 Nýtt leikrit um Litla skrímslið og stóra skrímslið frumsýnt í dag kl. 13.30
 Þriðja leikritið sem Áslaug Jónsdóttir skrifar sérstaklega fyrir Kúluna
Worthington er einn
auðugasti bílasali
heims og þekktur fyrir
áhættusamar auglýsingar 31
»
Listrænn stjórnandi sýning-
arinnar On Misunderstanding er
Margrét Bjarnadóttir. Elín Hans-
dóttir hannar bæði leikmynd og
búninga. Alessio Castellacci
annast hljóð og Marcus Dross
er dramatúrg. Sýningin er fram-
leidd af K3 – Zentrum für Cho-
reographie – Tanzplan Hamburg
og Goethe-Institut.
Listrænir
stjórnendur
ON MISUNDERSTANDING