Morgunblaðið - 24.07.2012, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚLÍ 2012
Opið 9-18 alla daga nema sunnudaga • Sími 553 1099
● Sir Michael Rake, varaformaður
stjórnar Barclays, útilokar að hann
muni taka við sem stjórnarformaður
bankans. Breska ríkisútvarpið BBC
greindi frá þessu á vefsíðu sinni í gær.
Rake var talinn líklegur arftaki Mar-
cus Agius sem lét nýverið af störfum í
kjölfar Liborvaxtahneykslisins þar sem
stjórnendur bankans eru grunaðir um
að hafa haft ólögmæt áhrif á stýrivexti.
Þess er beðið með eftirvæntingu hverjir
verða stjórnarformaður og forstjóri
Barclays en gagnrýni á stjórnendur
bankans hefur verið mjög mikil í Bret-
landi undanfarið.
Rake ætlar ekki að taka
við Barclays banka
FRÉTTASKÝRING
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Spánn er á bjargbrúninni. Ávöxtun-
arkrafan á tíu ára spænsk ríkis-
skuldabréf hefur hækkað skarpt síð-
ustu daga vegna ótta um að
stjórnvöld muni brátt ekki lengur
hafa aðgang að erlendum lánamörk-
uðum. Vaxandi líkur eru taldar á því
að Spánn eigi ekki annarra kosta völ
en að óska eftir neyðaraðstoð frá
Evrópska seðlabankanum og Al-
þjóðagjaldeyrissjóðnum til að forða
ríkinu frá mögulegu greiðsluþroti.
Við lokun markaða í gær nam ávöxt-
unarkrafan á tíu ára ríkisskuldabréf
Spánar 7,5% og hafði aldrei mælst
hærri. Að öðru óbreyttu er staða rík-
isfjármála á Spáni ósjálfbær.
Grísk úlfakreppa
Kastljós fjárfesta beinist einnig
enn sem fyrr að Grikklandi í kjölfar
frétta um að Alþjóðagjaldeyrissjóð-
urinn ætli ekki reiða af hendi frekari
fjármuni til grískra stjórnvalda. Frá
því var greint í þýska dagblaðinu
Spiegel að sjóðurinn hefði misst þol-
inmæðina gagnvart ráðamönnum í
Aþenu þar sem þeim hefur ekki tek-
ist að uppfylla þau skilyrði sem sett
voru fyrir veitingu annars neyðar-
lánsins til Grikklands. Þar að auki
hefur Evrópski seðlabankinn hætt
að taka við grískum ríkisskuldabréf-
um sem tryggingu fyrir útgreiðslu
lána. Líkur á greiðsluþroti og brott-
hvarfi Grikklands af evrusvæðinu –
jafnvel strax í haust – eru nú taldar
hafa aukist umtalsvert.
Á þessum tímapunkti er sagan af
skuldavandræðum Grikklands flest-
um kunn. Síðustu tvö ár hafa Grikkir
ítrekað þurft að leita til aðildarríkja
evrusvæðisins og AGS í því augna-
miði að fá aðgang að lánsfjármagni.
Þau neyðarlán hafa verið veitt gegn
skilyrðum um að Grikkir myndu
skera niður í ríkisrekstri til að draga
úr næstum 10% fjárlagahalla ríkis-
ins. Ráðamenn í Aþenu verða að
minnka hallann í 3% fyrir árslok
2014 – en þau áform þýða 12 millj-
arða evra í frekari niðurskurð í rík-
isútgjöldum og skattahækkanir.
Slíkur niðurskurður, þó nauðsynleg-
ur sé, mun að öllum líkindum aðeins
dýpka enn frekar samdráttinn í
efnahagslífinu. Landsframleiðsla
mun dragast saman fimmta árið í röð
á þessu ári og skuldir ríkisins hafa
aukist úr 113% sem hlutfall af lands-
framleiðslu 2008 í 165% árið 2011.
Þegar hafður er í huga sá mikli
skuldavandi sem við er að etja kem-
ur ekki á óvart að grískir stjórna-
málamenn reyni eftir fremsta megni
að ná fram samkomulagi við lánveit-
endur sína – Evrópska seðlabank-
ann, AGS og ESB – um að slakað
verði á skilyrðum um harkalegar að-
haldsaðgerðir samfara frekari lán-
veitingum. Ólíklegt verður hins veg-
ar að teljast að evrópskir
stefnusmiðir muni láta eftir kröfum
Grikkja. Ef áform um 3% halla á
fjárlögum frestuðust um tvö ár
myndi það þýða að grísk stjórnvöld
þyrftu 40 milljarða evra lán til við-
bótar. Sú upphæð þyrfti aftur á móti
að koma úr aðþrengdum björgunar-
sjóði ESB, sem í kjölfarið væri verr í
stakk búinn til að bregðast við mögu-
legum áföllum á Spáni og Ítalíu.
Er Spánn Grikkland?
Þeim fjölgar í hópi þeirra sem
telja hætt við því að örlög Spánar
verði þau hin sömu og Grikklands.
Ljóst þykir að markmið spænskra
stjórnvalda um að ná fjárlagahallan-
um í 6,3% af vergri landsframleiðslu
á þessu ári mun ekki nást. Hagkerfið
dróst saman um 0,3% á fyrsta fjórð-
ungi þessa árs sem var meiri sam-
dráttur en spáð hafði verið. Hag-
fræðingar telja ósennilegt að
samdráttarskeiðinu linni fyrr en í
fyrsta lagi árið 2014.
Það verður því hægara sagt en
gert fyrir stjórnvöld á Spáni að end-
urheimta tiltrú fjármálamarkaða.
Spænska ríkið stendur frammi fyrir
gríðarlegri fjármögnunarþörf á
næsta ári. Stjórnvöld þurfa að end-
urfjármagna ríflega 230 milljarða,
eða sem nemur um 21% af vergri
landsframleiðslu. Fjórðungur þess-
arar upphæðar kemur til vegna halla
á rekstri ríkisins á meðan afgang-
urinn er vegna skulda ríkisins sem
falla á gjalddaga. Spænska ríkið get-
ur enn sótt sér fjármagn á lánamörk-
uðum en vaxtakjörin eru engu að síð-
ur með þeim hætti að skuldastaða
Spánar er ekki sjálfbær til lengdar.
Svipað er uppi á teningnum á Ítalíu,
sem þarf að sækja sér 380 milljarða
evra á lánamörkuðum á næsta ári, en
93% af þeirri upphæð eru vegna
skulda sem eru á gjalddaga.
Vandinn vex að umfangi
Orrustan á evrusvæðinu er að tap-
ast. Góðum peningum hefur trekk í
trekk verið kastað á eftir slæmum –
án þess að í raun hafi margt áunnist.
Þrátt fyrir að fjárfestar dragi ekki í
efa að evrópskir stefnusmiðir geti
forðað evrusvæðinu frá uppbroti og
mögulegu greiðsluþroti aðildarríkja
myntbandalagsins þá er spurningin
hins vegar fremur hvort pólitískur
vilji sé fyrir hendi til að grípa til
þeirra úrræða sem nauðsynleg eru.
Efnahagsvandræði Spánar og
Ítalíu munu að öllum líkindum kalla
á frekari neyðarlán af hálfu ESB.
Slíkar smáskammtalækningar duga
skammt. Á meðan stefnusmiðir
evrusvæðisins standa gegn þeim að-
gerðum sem í raun og veru gætu
skipt sköpum fyrir skulda- og banka-
kreppuna á evrusvæðinu – útgáfu
sameiginlegra evruskuldabréfa,
bankabandalags og aukinni verð-
bólgu í Þýskalandi – þá á vandinn að-
eins eftir vaxa að umfangi. Fjár-
magnsflótti úr jaðarríkjunum mun
halda áfram samhliða viðvarandi
samdrætti í efnahagslífinu. Og einn
daginn munu flóðgáttirnar bresta
með ófyrirséðum pólitískum og efna-
hagslegum afleiðingum.
Spánn sekkur enn dýpra
AFP
Blóðugur niðurskurður Hagkerfið dróst saman um 0,3% á fyrsta fjórðungi.
 Vaxtakostnaðurinn aldrei verið hærri  Fjárfestar óttast að spænska ríkið þurfi að fá neyðarlán
 Óvíst um frekari lán til Grikklands  Spánn og Ítalía þurfa að fjármagna 612 milljarða árið 2013
Tifandi tímasprengja
Fjármögnunarþörf spænska og ítalska ríkisins
Heimild: IMF Fiscal Monitor, apríl 2012
Hlutfall vergrar landsframleiðslu Fjármögnun
2012 2013 2014 2013
(júlí-des.) (í ma. evra)
Spánn
Fjárlagahalli 6% 5,7% 5,2% 62
Skuldir á gjalddaga 14,8% 15,8% 14,7% 171
Samtals 20,8% 21,5% 20% 232
Ítalía
Fjárlagahalli 2,4% 1,5% 1,6% 24
Skuldir á gjalddaga 26,4% 22,4% 22,6% 356
Samtals 28,8% 23,9% 24,2% 380
612
● Þeir sem reka Eurotunnel, göngin
undir Ermarsund, hugsa gott til glóð-
arinnar hvað varðar aukna notkun
ganganna, nú þegar Ólympíuleikarnir
hefjast eftir nokkra daga.
Á vef BBC í gær kom fram að umferð
hefur þegar aukist fyrri hluta þessa árs,
miðað við fyrstu sex mánuðina í fyrra.
Mest varð aukningin í umferð flutn-
ingabíla um göngin, eða 20% og far-
þegum Eurostar fjölgaði um 3%.
Aukning hjá Eurotunnel
● Raforkuverð á Elspot markaði
Nord Pool í norðanverðri Evrópu hef-
ur lækkað mikið síðustu misseri og er
nú töluvert lægra en Landsvirkjun
býður sínum viðskiptavinum.
Í markaðspunktum greiningar-
deildar Arion banka í gær er því velt
upp hvort Landsvirkjun hafi byggt
raforkuverðsspár sínar á raunhæfum
forsendum og hvort samningsstaða
Landsvirkjunar fari mikið versnandi
með verði síðustu mánaða.
Elspot markaðurinn er uppboðs-
markaður á raforku þar sem 370 að-
ilar frá 20 löndum eiga heildsölu-
viðskipti með rafmagn.
Lækkað raforkuverð
STUTTAR FRÉTTIR
 


   
  
   
  

 




 
  
  

 
  
!"# $% " &'( )* '$*
+,-.,/
+0/.12
+,,.+0
,1.,/3
,1.-/
+2.3+4
+,5./0
+.533-
+34.,4
+51.53
+,-.5/
+0/.5-
+,,.55
,1.,02
,1.-0
+2.343
+,5.2-
+.50/
+34.3,
+5+
,+,.1/+2
+,-.3/
+0-.1+
+,,.0+
,1./54
,1.55
+2.0,
+,4.10
+.5024
+32./3
+5+.-,
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á