Helgafell - 01.04.1943, Side 22

160
HELGAFELL
sonur Bálka, bjó í næsta nágrenni við Tannstaðabakka, áður en hann réðst
suður í Langavatnsdal. Sonarsonur hans var skáldið Björn Hítdælakappi,
sem af er mikil saga. Sömu ættar er skáldið Hólmgöngu-Bersi, er hefur
reynzt allrúmfrekur í Kormákssögu. Ogmundur á Mel, faðir Kormáks, er
sagður kynjaður úr Vík austan. Hann settist að í landnámi Bjarnar, föður
Miðfjarðar-Skeggja. Björn var Skinna-Björn kallaður, ,,því að hann var
Hólmgarðsfari". Frá bústöðum Miðfirðinganna, sem nú voru nefndir, er
harla skammt til Tannstaðabakka. í nágrenni við þá er fjórða Freysörnefnið,
sem varðveitzt hefur hér á landi, og víst hið eina utan Austfirðingafjórðungs,
en það er Freysivíkurbakki. Bær sá var á Vatnsnesi við mynni Miðfjarðar.
Af fornbréfum má sjá, að þar átti Melskirkja rekaland. Atriði þetta minnir
á heitið ,,Freysnesfjara“ í Öræfum og vekur grun um það, að Frey muni
stundum hafa verið gefnar rekastrendur. í Kormáks sögu getur þess, að þeir
Döllusynir á Mel hafi átt hvalreka á Vatnsnesi, og á sú sögn sennilega rót
að rekja til fornra rekaréttinda Melmanna við Freysivíkurbakka. I Mels-
landi, rétt hjá Steinsstöðum Þórveigar hinnar fjölkunnugu, sem Kormákur
skáld á að hafa flæmt á brott, hyggja menn, að hof Miðfirðinga hafi staðið.
Má þannig líklegt telja, að Freyr hafi átt hvorttveggja hofið og rekann í
Freysivíkinni, en þá er kirkja var reist á Mel í staðinn fyrir hofið hafi hún
erft Freysrekann á Vatnsnesi. Seiðkonan Þórveig mun hafa verið hofgyðja
þeirra Miðfirðinga svo sem Steinvör, frændkona Brodd-Helga, var hofgyðja
Fljótsdæla, Þuríður Sölmundardóttir, hofgyðja Vatnsdæla, og Friðgerður
Þórðardóttir í Hvammi, hofgyðja Dalamanna við Hvammsfjörðinn. Þá er
Kormákur rak Þórveigu gömlu frá Steinsstöðum, leitaði hún trausts og full-
tingis hjá Hólmgöngu-Bersa. Bendir þetta til, að þau hafi verið sömu ættar.
,,Bersi keypti henni land fyrir norðan Hrútafjörð, og bjó hún þar lengi síðan“.
Er það augljóst af frásögnum Kormáks sögu, að höfundurinn hyggur hinn
nýja bústað Þórveigar vera þar í grennd, sem nú stendur bærinn Tannstaða-
bakki. í kringum bústaði Þórveigar, beggja megin við Hrútafjarðarháls, óx
upp slíkur skáldafjöldi í fornöld, að þess finnast engin hliðstæð dæmi annars
staðar, á svo litlu og strjálbýlu landsvæði sem byggðir Miðfjarðar og Hrúta-
fjarðar eru.
Reiðtygjahringur fundinn hjá Hálshúsum í Vatnsfjarðarsveit. Hér var
landnámsmaður Snæbjörn, sonur hyvindar austmanns. Hann bjó í Vatns-
firði. Ur Djúpbyggðum er og kominn einn af döggskónum. Fundarstaðurinn
er ókunnur, en gripurinn var sendur til Þjóðminjasafnsins frá ísafjarðarkaup-
stað. Að öllum líkindum hefur hann fundizt í Skutulsfirði eða þar í nær-
sveitum. Skutulsfjörðinn nam írændi Snæbjarnar í Vatnsfirði, Helgi Hrólfs-
son Helgasonar hins magra. Annar döggskór, af líkri gerð, fannst á Kirkju-
bólsdal í Dýrafirði, skammt frá Hofi. Mun fundarstaðurinn vera í landnámi
Vésteins Végeirssonar. Vésteinn ,,nam land milli Hálsa í Dýrafirði og bjó