Helgafell - 01.04.1943, Page 119

LÉTTARA HJAL
255
þcss ckki kost, því fáir hafa vcrið eins langan
aldur jafn efnilegir byrjendur í málaralistinni.
En hverjum sem þetta er að kenna, þá má
hann ekki láta leiðast til þess að kveða upp
hatursfulla sleggjudóma yfir íslenzkum lista-
mönnum og félagsskap þeirra, heldur ber hon-
um sem gömlum starfsbróður og áhugamanni
um listrænt uppeldi þjóðarinnar, að látta þeim
baráttuna og leiðbcina þeim, eftir því sem
honum endist geta til. —
Þá ræðst Ásgeir Bjarnþórsson með talsverð-
um ofstopa að amerískum listfræðingi, hr. Hjör-
varÖi Arnasyni, en hann er af íslenzkum
ættum. Þessi ágæti menntamaður hefur gert
sig sekan í þeirri óhæfu að halda ókeypis
fyrirlestra í Háskólanum um listir og lista-
stefnur, sem auk þess voru afar vel sóttir og
hlutu einróma lof. Að vísu voru fyrirlestrarnir
fluttir á ensku, svo Ásgeir hefur ekki annað
við að styðjast en lauslegan blaðaútdrátt, en
engu að síður eru setningamar, sem hann tek-
ur upp úr honum, það greindarlegasta í grein-
inni, og verður ekki séð, að Ásgeiri takist að
hrekja neinar af niðurstöðum fyrirlesarans.
Að lokum áréttar þessi pýramíðafræðingur
Tímans fyrri staðhæfingar sínar um „rudda-
hátt, tilgerð og getuleysi“ íslenzkra myndlista-
manna. Ekki verður neitt fullyrt um, hvernig
greinarhöfundinum hafí orðið við, þegar kom
að „getuleysinu“, en það er þó eftirtektarvert,
að við það dregur svo mikið niðri í honum,
að hann skrifar tvær næstu setningarnar eins og
stakasta prúðmenni, — en þá hættir hann
líka. Að öllu samanlögðu má þó vænta þess,
að hann hafi lagt nógu mikið inn hjá blaðinu
með þessari fræðslustarfsemi, til þess að hann
fái nú loks birta greinina, sem Jónas Jónsson
hafnaði fyrir einu ári, af því að honum þótti
hún of ósæmileg til að birtast, jafnvel í Tím-
anum.
Annars hlýtur Ásgeir Bjarnþórsson að vita
það, að íslenzkir listamenn hafa aldrci verið
samhentari en nú í seinni tíð, aldrei vcrið sér
jafn meðvitandi um hið menningarlega hlut-
vcrk, sem þeim ber að gegna, og aldrei haft
einlægari vilja á að verða því vaxnir. Þess
vegna munu þeir vissulega geta tckið hverri
heiðarlegri gagnrýni og munu engu síður cn
aðrir viðurkenna, að hennar sé mikil þörf. En
hins vegar má öllum vera það ljóst, að hið
sífellda nart Tímans og úlfúð gagnvart hvers
konar andlegri starfsemi í landinu, kemur eng-
um að gagni og er raunar allri þjóðinni til
vansæmdar og óþurftar. Menn mega ekki
gleyma því, að sá tími kann að nálgast, er vér
þurfum, meira en nokkru sinni áður, á öllum
okkar menningarlegu „innstæðum" að halda,
til sönnunar og tryggingar rétti vorum til hlut-
gengis meðal annara frjálsra þjóða. Sjálfstæði
vort mun í framtíðinni krefjast alls þess af oss,
sem góðir menn á hverju sviði fá bezt afrek-
að, og hver tilraun til þess að leggja stein í
götu þeirra manna, sem leitast við að auka
þann skerf til heimsmenningarinnar, sem af
oss mun verða vænzt, er tilræði við frelsi vort
og sjálfstæði. — En ef til vill er til of mikils
mælzt, að heilir flokkar breyti stefnu sinni allt
í einu fyrir aðra eins smámuni og framtíð
þjóðarinnar?