Helgafell - 01.04.1943, Page 75

,,HEIM TIL FRÚ THEÓDÓRU"
211
við hönd sér um einstigi dularfullra skynjana, fáránlegan myrkviS, sem
glitrar af harmsögulegum töfrum. Þá skildist mér, aS þessi fjölhæfa kona,
sem annars átti svo mikiS viS veruleikann aS sælda, var engu síSur heima-
gangur í furSuheimum þjóSsagna og ævintýra. A5 öSru leyti mun frú Theo-
dóra hafa átt lítt heimangengt um þær mundir. ÞaS var um langan aldur
hlutskipti hennar aS stjórna einu stærsta heimili á landinu, sem var um leiS
glæsilegt menntasetur eins og slík hafa gerzt bezt á íslandi. Á BessastöSum
var eigi aSeins rekinn stór búskapur, heldur einnig prentsmiSja meS blaSa-
útgáfu og bóka, og síSast en ekki sízt var á heimilinu eins konar latínuskóli,
þar sem margir ungir námsmenn nutu reglulegrar kennslu sem í hverjum
öSrum skóla, og lásu þar allan sinn skólalestur til stúdentsprófs. Hefur
Gtí&mundur prófessor Thoroddsen lýst aS nokkru heimilisháttum aS Bessa-
stöSum á þessu tímabili í ágætu útvarpserindi. En einnig eftir aS þau hjónin
fluttu til Reykjavíkur, dró heimili þeirra aS sér eins og segull margar skóla-
kynslóSir þeirra æskumanna, sem öSrum fremur létu sig varSa skáldskap,
listir eSa stjórnmál, og flestir þeirra munu telja sig eiga minningar þaSan,
sem þeir kæra sig ekki um aS glata. Einn þessara manna var Andrés heitinn
Björnsson, og hefur Árni prófessor Pálsson lýst kynnum hans af Thorodd-
sensheimilinu í æviágripi Andrésar framan viS rit hans, Ljó5 og laust mál.
Hygg ég, aS lýsing hans gefi nokkra bendingu um aSbúS þá, sem margir
aSrir nutu á heimili frú Theodóru, en hann segir m. a. á þessa leiS:
,,Ég get ekki lokiS þessum fáu línum án þess aS minnast eins heimilis
í Reykjavík, sem varS honum aS miklu athvarfi á síSustu æviárum hans.
En þaS var heimili Skúla Thoroddsens og frú Theodóru. ÞangaS var hann
alltaf boSinn og velkominn og þar var hans saknaS, ef hann hvarf um stund
úr bænum eSa kom ekki nógu oft. Öll börnin, sem þá voru mörg fullorSin,
voru miklir vinir hans. En sérstaklega hafSi frú Theodóra næman skilning
á andlegum högum hans. Hún kunni aS meta til fulls hæfileika Andrésar
og mannkosti, og hún fann af móSurlegri samúS og skilningi, aS þaS var
eitthvaS, sem amaSi aS honum. Hún sá, aS oft var eigi öSru líkara, en aS
hann væri í sjálfheldu, sem hann þurfti aS losna úr. Ég hygg, aS Andrés
niyndi aldrei hafa gleymt þeirri góSvild og samúS, sem honum var sýnd
á heimili þeirra Thoroddsenshjóna, þó hann hefSi orSiS fjörgamall maSur.
Þegar ég kynntist frú Theodóru fyrst var hún búin aS missa mann sinn
°g bjó meS yngstu börnum sínum í Vonarstræti 12, og þangaS kom ég í
fyrsta sinn meS syni hennar, Jóni heitnum Thoroddsen. Ég leit mjög upp til
hans og dáSist mikiS aS honum, eins og raunar allir þeir, er höfSu nokkur
kynni af honum, og ennþá hygg ég vini hans á einu máli um þaS, aS hann