Morgunblaðið - 29.10.2012, Blaðsíða 16

Miklir möguleikar
í Suður-Ameríku
FRÉTTASKÝRING
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Í
slandsstofa undirbýr nú
tvær ferðir íslenskra fyr-
irtækja til Suður-Ameríku í
lok nóvember nk. og byrjun
næsta árs. Þar verða kann-
aðir möguleikar á viðskiptum við
Brasilíu og Argentínu með fundum í
báðum löndunum. Fyrri ferðina fara
fulltrúar ferðaþjónustufyrirtækja en
þá seinni fyrst og fremst innflytjendur
sjávarafurða.
Þorleifur Þór Jónsson hjá Ís-
landsstofu segir ferðaþjónustufyr-
irtæki hafa sýnt mikinn áhuga á að
komast í sambönd við ferðaskrifstofur
í S-Ameríku, sérstaklega í Brasilíu,
þar sem nokkur eftirspurn hefur verið
eftir ferðum til Íslands. Þorleifur segir
mikinn uppgang vera í Brasilíu og
kaupmáttur fólks að aukast til muna.
Brasilía er orðin sjöunda mesta
efnahagsveldi heims, skammt á eftir
Rússum. Þýskaland er í fimmta sæti
en því hefur verið spáð að Bras-
ilíumenn muni slá Þjóðverjum við fyrir
árið 2020. Mikil uppbygging er í
stærstu borgum Brasilíu og sprenging
í ferðaþjónustu. Er það m.a. tengt við
Ólympíuleikana sem fara þar fram ár-
ið 2016 og næsta HM í knattspyrnu
karla, 2014, fer einnig fram í Brasilíu.
Mest flutt inn frá Brasilíu
Af ríkjum S-Ameríku er lang-
mest flutt þaðan inn til Íslands frá
Brasilíu, eða fyrir rúma 24 milljarða
króna frá áramótum til loka ágúst-
mánaðar. Það er svipaður innflutn-
ingur og á sama tíma í fyrra. Eru þetta
um 80% alls innflutnings frá ríkjum S-
Ameríku.
Eins og tölurnar hér til hliðar
sýna þá er ekki mikill útflutningur frá
Íslandi til S-Ameríku, eða fyrir um 1,5
milljarða á fyrstu átta mánuðum þessa
árs, borið saman við tæpar 900 millj-
ónir á sama tíma í fyrra. Eru Mexíkó
og önnur ríki Mið-Ameríku þá ekki
talin með.
Viðskipti Íslands og S-Ameríku
hafa til þessa að langmestu leyti verið
tengd sjávarútvegi og skipasmíði. Sem
kunnugt er voru varðskipið Þór og
fiskiskipið Heimaey VE-1 smíðuð í
Síle, sem og hafrannsóknaskipið Árni
Friðriksson. Nokkur íslensk útgerð-
arfyrirtæki hafa verið með starfsemi
gegnum tengd félög í þessum löndum,
eins og HB Grandi og Samherji. Þá
hefur fyrirtækið Stofnfiskur, dótt-
urfélag HB Granda, staðið í umfangs-
miklum útflutningi á laxahrognum til
Síle. Einnig hafa verkfræðistofur og
orkufyrirtæki verið í ráðgjöf og virkj-
unarframkvæmdum í álfunni.
Víða góð fiskimið
Svavar Svavarsson, markaðs-
stjóri HB Granda, segir mikla mögu-
leika til staðar fyrir íslensk fyrirtæki í
S-Ameríku, sérstaklega á sviði sjávar-
útvegs. Víða séu góð fiskimið sem ekki
hafi reynt svo mikið á. Einnig hafi fé-
lög eins og Hampiðjan og Marel verið í
viðskiptum við þarlend fyrirtæki með
útgerðarvörur.
Grandi og síðar HB Grandi hafa
átt hlut í útgerðarfyrirtækinu Friosur
í Síle og segir Svavar þann rekstur
hafa gengið mjög vel, bæði tog-
araútgerð, fiskvinnslu og fiskeldi. Þá
hafa HB Grandi og fleiri fyrirtæki selt
frystan fisk til Brasilíu og annarra
landa í S-Ameríku.
„Tækifærin eru þarna til staðar.
Land eins og Síle er sjálfbært í sínum
fiskveiðum og flytur ekki mikið inn.
En í stórum löndum eins og Brasilíu
og Argentínu er mikil fisk- og kjöt-
neysla. Íslensk fyrirtæki eiga klárlega
erindi inn á þessa markaði. Það er hins
vegar ekki borðleggjandi að þarna
verði mikil aukning á viðskiptum á
skömmum tíma, þetta gerist meira yf-
ir lengri tíma. Þarna er ágætur mark-
aður fyrir ákveðnar vörur en fjarlægð
milli S-Ameríku og Íslands er töluverð
og flutningskostnaður því mikill,“ seg-
ir Svavar.
AFP
Brasilía Mestur uppgangur hefur verið í Brasilíu á undanförnum árum
en ennþá er stórt bil á milli ríkra og fátækra í landinu.
16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. OKTÓBER 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Ísunnudags-blaðinu var íReykjavík-
urbréfi rætt um að
það ætti „að gefa
Ríkisútvarpinu
nýtt tækifæri“.
Ýmis þekkt efnis-
atriði voru rædd um fram-
göngu Ríkisútvarpsins og
varpað fram hugmyndum sem
gætu tryggt að sjónarmið
„þjóðarinnar“, sem „RÚV“
þykist iðulega tala í umboði
fyrir, mættu sín einhvers
varðandi stofnunina. Þar var
einnig bent á að forráðamenn
Ríkisútvarpsins svara helst
ekki gagnrýni úr átt eigenda
sinna. Um það sagði: „Ef þeir
sýna daufasta lit til þess, þá er
það gert með ódýrustu út-
úrsnúningum sem finnast eða
með hreinum skætingi.“
Viðbrögðin við umfjöllun
Reykjavíkurbréfs um þessa
„stofnun þjóðarinnar“ voru
með ólíkindum, eins og Björn
Bjarnason, fyrrverandi
menntamálaráðherra, bendir
á í pistli sínum: „Hér hefur oft-
ar en einu sinni verið vikið að
augljósri hlutdrægni Egils
Helgasonar sem stjórnar
tveimur umræðuþáttum á rík-
isútvarpinu annars vegar um
stjórnmál og hins vegar bók-
menntir. Hvorugur þátturinn
kemst á blað þegar greint er
frá 10 þáttum sem vekja mest-
an áhuga áhorfenda. Hefur
verið bent á að í því felist virð-
ingarleysi við lög ríkisútvarps-
ins að láta jafnhlutdrægan
mann annast þætti af þessum
toga.
Í Reykjavíkurbréfi Morg-
unblaðsins í dag er vakið máls
á hlutdrægni ríkisútvarpsins
og varpað fram hugmynd um
að fólk fái að ákveða með því
að haka í box (í skattskýrslu,
innsk.) hvort það vilji kaupa
þjónustu þessarar opinberu
stofnunar sem kostuð er með
nefskatti eða beina skattinum
annað.
Egill Helgason bregst illa
við þessu og ræðst að Davíð
Oddssyni, ritstjóra Morg-
unblaðsins. Viðbrögð Egils
sýnast þó mildileg þegar leitað
er álits Páls Magnússonar út-
varpsstjóra og hann segir á
Eyjunni:
„Það er ekki lengur hægt að
svara því sem frussast út um
samanbitna kjálkana á Davíð
þegar hann fjallar um RÚV.
Þetta er eins og það skrýtn-
asta í kveðskap Æra-Tobba –
eitthvað illskiljanlegt og sam-
hengislítið garg út í loftið. En
Tobbi verður að njóta sann-
mælis. Flest það
sem hann samdi er
auðvitað miklu
gáfulegra en heift-
arþruglið í
Reykjavík-
urbréfum Davíðs.“
Heilbrigð dóm-
greind er mikill kostur við öll
störf og ætti að vera skilyrði
við ráðningu ríkisútvarps-
stjóra. Dómgreindarskort-
urinn í toppnum á Efstaleitinu
skýrir þaulsetu Egils við
þáttastjórn og að vinsælasta
efni sjónvarpsins er það sem
er endursýnt frá fyrri áratug-
um. Hvað skyldi gert við nef-
skattinn?
Þess skal getið að
stjórnlagaráðsliðinn Illugi
Jökulsson kemur Agli og Páli
til hjálpar á hinn mannúðlega
hátt að heimta að fyrrverandi
forystumenn Sjálfstæð-
isflokksins verði sviptir mál-
frelsi og bannað að segja álit
sitt á málefnum líðandi stund-
ar. Skyldi hann að nýju fá
frjálsar hendur í Efstaleiti?
Þaðan hvarf hann á sínum
tíma til starfa hjá Baugs-
mönnum þegar þeir unnu gegn
Sjálfstæðisflokknum með
Samfylkingunni.“
Og það eru fleiri undrandi á
sérkennilegum viðbrögðum
embættismannsins sem í hlut
á. Í grein sinni „Forstjóri
missir stjórn á sér“ birtir Sig-
urður Sigurðsson kafla úr
nefndu Reykjavíkurbréfi og
viðbrögð forstjórans svo „les-
endur geti borið saman tal
Páls og „fruss“ Davíðs og met-
ið það á eigin spýtur hvor til-
vitnunin sé málefnalegri og
hvor höfundurinn hafi meiri
sjálfstillingu í rökræðu sinni.“
Sigurður segir svo:
„Persónulega finnst mér al-
varlegt mál ef forstöðumaður
ríkisstofnunar skuli ekki geta
haft stjórn á sér og mætt mál-
efnalegri gagnrýni með rök-
um. Er til of mikils mælst að
Páll Magnússon fari að lögum
um opinbera starfsmenn. Í 14.
grein þeirra segir:
„Starfsmanni er skylt að
rækja starf sitt með alúð og
samviskusemi í hvívetna.
Hann skal gæta kurteisi, lip-
urðar og réttsýni í starfi sínu.
Hann skal forðast að hafast
nokkuð það að í starfi sínu eða
utan þess sem er honum til
vanvirðu eða álitshnekkis eða
varpað getur rýrð á það starf
eða starfsgrein er hann vinnur
við.“
Sigurður segist halda að rík-
isforstjórinn hafi brotið þessa
grein með ummælum sínum.
Hvað segja
viðbrögð forráða-
manna „RÚV“ við
gagnrýni um stöðu
stofnunarinnar}
Af hverju hrökkva
þeir af hjörum?
Í
slendingar eru íhaldssöm þjóð. Það
hefur mótað menninguna í gegnum
aldirnar. Eflaust má rekja það að
einhverju leyti til fámennisins og
einangrunarinnar. Og einmitt þess
vegna er frásagnarhefðin svo sterk í sögum
og ljóðum.
Jafnan þegar tilraun var gerð til að brjóta
upp hefðbundna bragformið olli það skjálfta í
bókmenntaheiminum. Einkum var það áber-
andi á síðari hluta tuttugustu aldar. Hannes
Pétursson sagði þó í viðtali sem ég átti við
hann í Sköpunarsögum að svokölluð „form-
bylting“ hefði ekki rist djúpt, heldur ein-
skorðast við stuðlasetningu, endarím og fast-
mótaða erindaskipan. „Væri því sleppt, var
orðin ljóðbylting!“ sagði Hannes og var
skemmt.
En í þá daga var talin sprengihætta af atóm-
kveðskapnum. Leifur Haraldsson var einn þeirra sem
gáfu lítið fyrir atómskáldin, eins og merkja má af
kunnri vísu sem hann orti á Ingólfskaffi:
Atómskáldin yrkja kvæði
án þess að geta það.
Á Ingólfskaffi eg er í fæði
án þess að éta það.
Leifur taldi eins og fleiri atómkveðskap hættulegan
ljóðahefðinni sem þjóðin hefði búið svo lengi við. Jó-
hannes úr Kötlum snerist til varnar fyrir atómskáldin
og orti ljóðið Rímþjóð, þar sem finna má
erindið:
Í sléttubönd vatnsfelld og stöguð
hún þrautpíndan metnað sinn lagði
í stuðla hún klauf sína þrá
við höfuðstaf gekk hún til sauða.
En skáldskapargyðjan lætur engan
skorða sig af, hvorki Leifa né Jóhannesa.
Enn ríma skáldin. Og nú tilheyrir atóm-
kveðskapur hefðinni.
Mér til gamans fann ég þó leifar af íhalds-
semi í bragamálum er ég leitaði til skálda og
hagyrðinga til að sækja efni í Limrubókina,
sem hefur að geyma úrval íslenskra limra.
Þá sagði mér ágætur hagyrðingur að hann
vildi sem minnst af limrunni vita af því hún
græfi undan ferskeytlunni. Það er kunnug-
legt þema frá því Þórarinn Eldjárn skrifaði í Tvíhleyp-
um í Alþýðublaðinu að sumir segðu hættu á að limran
myndi ryðja burt ferskeytlunni „eins og lúpína sem
kæfir íslenskar blómjurtir“.
En hann henti gaman að slíkum viðhorfum: „Alveg
eins mætti þá leggjast gegn sonnettum eins og Eg bið
að heilsa. Limran er löngu búin að vinna sér þegnrétt í
íslenskum kveðskap. Hún kemur aldrei í staðinn fyrir
ferskeytluna þó hún geti ýmislegt sem ferskeytlunni er
ekki hent. Ef til vill liggur munurinn aðallega í fimmtu
línunni sem líkja má við fimmta gírinn í góðum bíl.“
pebl@mbl.is
Pétur
Blöndal
Pistill
Íhaldssemi og skáldskapur
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
30.672
milljóna kr. verðmæti innflutnings
frá S-Ameríku í janúar-ágúst 2012.
24.110
milljóna króna innflutningur þar af
frá Brasilíu á sama tímabili í ár.
1.472
milljóna kr. verðmæti útflutnings til
S-Ameríku í janúar-ágúst 2012.
886
milljóna kr. verðmæti útflutnings til
S-Ameríku í janúar-ágúst 2011.
124%
aukning á útflutningi til Brasilíu í
janúar-ágúst 2012 miðað við 2011.
‹ VIÐSKIPTI VIÐ S-AMERÍKU ›
»