Morgunblaðið - 04.03.2013, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. MARS 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Nú segjasumirstjórn-
arliðar „off the re-
cord“, þ.e. án þess
að þeir þurfi að kannast við
orð sín opinberlega, að aldrei
hafi staðið til að eyðileggja ís-
lensku stjórnarskrána með
hinum sérkennilega samsetn-
ingi stjórnlagafræðinganna
Illuga Jökulssonar, Þorvaldar
Gylfasonar og Eiríks Berg-
manns, svo nokkrir snillingar
úrvalsins séu nefndir og alls
ekki öðrum „founding fathers“
til minnkunar.
Það er að vísu ekki útilokað
að eitthvað hafi dregið úr vægi
framantalinna og annarra
þegar þeir létu gott heita að
dómur Hæstaréttar, sem
beindist að málinu, væri að
engu hafður. Eitthvað kynni
líka að hafa sneiðst af álitinu á
þeim þegar þeir og flestir
hinna létu minnihluta Alþingis
staðfesta að ógilding Hæsta-
réttar hefði farið fram hjá
honum.
Minnihluti Alþingis bjó til
með fordæmalausri „kosn-
ingu“ nýtt stjórnlagaráð og
gleymdi því, að þegar Alþingi
„kýs“ slíkan hóp, þá er það
undantekningarlaust gert
með hlutfallskosningu.
Þegar í ljós kom að hið nýja
uppkast að „stjórnarskrá“
hafði verið sett saman eftir
lögmálum sem gilt hafa fyrir
val á óskalögum sjómanna og
sjúklinga, eitt lag (lög) fyrir
hvern, skýrðist samhengis-
leysi textans og hið ruglings-
lega yfirbragð nokkuð.
Stjórnlagaráðið afhenti
þinginu afurðina og lét fylgja í
yfirlýsingum að þingið hefði í
raun ekki leyfi til að breyta
neinu efnislegu í hinum ódauð-
lega texta ráðsins. Varð ekki
annað skilið en efnisbreyt-
ingar Alþingis væru ígildi
þess, ef Gísli Tryggvason léti
eftir sér að bæta úr göllum
Gettysborgarávarpsins til að
fella það betur að þörfum
neytenda og eins þeirra sem
þurfa að flytja ávörp í hvert
sinn sem þeir bjóða sig fram í
eitthvað tilfallandi. Sumir
gera slíkt næstum vikulega.
Og það má þingið eiga og sú
nefnd sem fékk helgidóminn
afhentan frá „stjórnlaga-
ráðinu“ að hvorugt leit á af-
urðina efnislega næstu tvö ár-
in tæp. Svokallaðir „stjórn-
lagaráðsmenn,“ sem voru að
vísu ekki lengur til, gerðu ekki
eina einustu athugasemd við
það að stjórnarskráin þeirra
virtist þannig sett í sjöfalda
kassa svo helst minnti á kist-
urnar 7 utan um Napoleon
Bonaparte. Og hafa þeir sjálf-
sagt talið að sama gilti um
hvort tveggja að
hvorugt stæði til
að opna upp frá
því. Engin raun-
veruleg efnis-
umræða fór fram og öllum var
sama. Á meðan á þessari þrúg-
andi þögn um „stærsta mál“
ríkisstjórnarinnar stóð heyrð-
ist ekki múkk í Þór Saari og
því síður að hann flytti van-
trauststillögu á nokkurn, nær
eða fjær, af þessu tilefni. Á
meðan málið var efnislega al-
gjörlega hreyfingarlaust lá
þessi þingmaður Hreyfing-
arinnar eins lágt og hann gat.
Þegar aðeins voru svo sem
10 vinnudagar eftir af þinginu,
vegna kosninga sem í hönd
fara, viðraði Þór loks van-
traust, en þó vart þannig að
hönd á festi. Þrátt fyrir hrað-
ann náðu menn þó að deila um
það hvort tillaga hans væri
röng, bæði að efni og formi til
eða ekki. En niðurstaða um
það náðist ekki á þeirri ör-
skotsstund sem gafst áður en
hún gufaði upp. En á það má
þó benda, að það fer í raun
mun betur á því en hitt að van-
trauststillaga sem á rót í
„hinni nýju stjórnarskrá“ sé
illskiljanlegt sullumbull og
þess gætt að hún sé bæði röng
að formi og efni til. Þá er með
engu móti hægt að halda því
fram að tillagan falli ekki vel
að því sem við er að fást.
Nú hefur Árni Páll Árnason,
sem menn voru næstum búnir
að gleyma að hefði verið kjör-
inn formaður Samfylkingar-
innar, lagt til að ákveðið verði
með þingsályktunartillögu að
næsta þing, sem kemur saman
eftir kosningar, skuli halda
áfram málsmeðferð stjórnar-
skrármálsins. Þetta er mjög
frumleg tillaga, ef ekki algjör-
lega einstök í sinni röð. En
hún þarf ekki að vera verri
fyrir það. Og það dregur ekki
úr gildi hennar þótt það hafi
nákvæmlega sömu þýðingu
hvort hún verður samþykkt
eða felld, vísað frá, vísað heim
til Árna Páls eða vísað til sætis
í Sambíói.
Á hinn bóginn opnar hún
auðvitað nýjar leiðir með sínu
frumlega fordæmi. Þannig
gæti Hrannar aðstoðarmaður
fengið Guðmund vin sinn
Steingrímsson til að leggja
fram þingsályktunartillögu
um að litið verði svo á að Jó-
hanna Sigurðardóttir verði
áfram forsætisráðherra á
næsta kjörtímabili og þannig
megi tryggja henni (og
Hrannari) bjarta framtíð.
Ekki er enn vitað hvað vakti
fyrir Árna Páli með hugmynd-
inni um þessa einstæðu þings-
ályktunartillögu. Kannski hef-
ur hann bara viljað sýna lit.
Þingið vinnur enn að
því að vaxa í áliti}Langa vitleysan lifi
Í
fréttaskýringu sem ég skrifaði fyrir
þremur vikum kom fram að sinnaskipti
hefðu orðið innan stjórnarflokkanna
eftir forystuskipti í Samfylkingunni, ný
stjórnarskrá í heild sinni færi ekki í
gegnum þingið á kjörtímabilinu og líklega yrði
reynt að ná samkomulagi við stjórnar-
andstöðuna um einstakar breytingar. Það var
byggt á samtölum við heimildarmenn innan
stjórnarflokkanna, sem vildu ekki láta nafns
síns getið.
Birgitta Jónsdóttir þingkona brást þannig við
á fésbók: „Við fáum sem sagt aldrei nýja stjórn-
arskrá. Ótrúlegt að fá fyrst að frétta um þetta á
mbl eftir alla þá vinnu sem við höfum lagt í
þetta mál. Vanhæft þing, svo mikið er víst.“
Óhætt er að segja að Hreyfingin hafi brugð-
ist ókvæða við tíðindunum og rennir það stoðum
undir það sem sagði í fréttaskýringunni: „Því hefur verið
haldið fram að Hreyfingin hafi gert leynilegt sam-
komulag um stuðning við ríkisstjórnina gegn því að
áfram verði keyrt á nýja stjórnarskrá. Þess vegna gefi
ríkisstjórnin ekki breytingarnar upp á bátinn ef hún ætli
að standa af sér vantraust. Hún sé í raun fangi Hreyfing-
arinnar nema samkomulag náist við stjórnarandstöðuna
um breytingar sem eru smærri í sniðum.“
Óhætt er að segja að skýringin hafi valdið uppnámi.
„Titringur á þinginu“ var fyrirsögn fréttaskýringar Bald-
urs Arnarsonar, en þar sagði: „Það mátti lesa út úr and-
litum þingmanna Samfylkingarinnar þegar þeir gengu út
af þingflokksfundi í Alþingishúsinu í gær að
þeir voru að ganga úr rafmögnuðu andrúms-
lofti.“
Enginn þingmannanna svaraði spurningum
fjölmiðla utan Valgerður Bjarnadóttir, sem
sagði nýju stjórnarskrána enn á dagskrá. „Það
hefur aldrei neitt annað staðið til frá því fyrir
helgi. Ég skil ekki af hverju þið voruð með
þessar fréttir um helgina. Það er mér óskilj-
anlegt.“
Þá kom fram í skýringu Baldurs að Þór
Saari og Birgitta Jónsdóttir hefðu komið úr
fundarherbergi Hreyfingarinnar og lýst yfir
óánægju sinni: „Mörður og Skúli leiddu svo
Birgittu upp stigann og mátti heyra á máli
þeirra að þeir væru að leita sátta.“ Þór Saari
lýsti hinsvegar vantrausti á ríkisstjórnina. En
dró það til baka. Hvað sem það nú þýðir.
Nú hefur Árni Páll Árnason stigið fram og sagt nýju
stjórnarskrána í heild úr sögunni á þessu þingi. Þó að gefið
sé í skyn að ákvörðunin sé út af mögulegu málþófi „íhalds-
ins“, þá er dýpra á sinnaskiptunum en svo, því nánast allt
vísindasamfélagið stóð gegn breytingunum. Valgerður gaf
raunar lítið fyrir það um helgina og sagði drög að nýrri
stjórnarskrá tilbúin: „Nú er ég að vona að sérfræðingarnir
séu búnir að fá sitt.“
Vonandi verður tíminn nýttur í framhaldinu til að
hleypa sérfræðingunum að tillögunum, einmitt þeim sem
Valgerði er í nöp við. Þá gæti skapast þjóðarsátt um
stjórnarskrárbreytingar. pebl@mbl.is
Pétur
Blöndal
Pistill
Titringur vegna stjórnarskrár
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
Norðurorka ráðgerir aðopna afgreiðslustöð fyr-ir metan á Akureyri ísumar, þá fyrstu utan
höfuðborgarsvæðisins en fyrir eru
afgreiðslustöðvar hjá N1 við Bílds-
höfða í Reykjavík og við Tinhellu í
Hafnarfirði. Áætluð framleiðsla á
hauggasi úr gömlu sorphaugunum í
Glerárdal við Akureyri gæti verið
um 600 þúsund normalrúmmetrar
(Nm³) en þess má geta að fram-
leiðslan hjá Sorpu bs. í Álfsnesi er
um tvær milljónir Nm³ á ári. Einn
Nm³ jafngildir 1,12 lítrum af 95 okt-
ana bensíni, svona til samanburðar.
Losun lífræns úrgangs til metan-
framleiðslu er um (10 þúsund tonn)
á ári. Samkvæmt upplýsingum frá
Umhverfisstofnun er talið að 15-
20% af því magni sé hægt að nýta.
Þurfa urðunarstaðir að ná tölu-
verðri stærð til að teljast hagkvæm-
ir til framleiðslu af þessu tagi. Talið
er að ríflega 1.000 ökutæki séu knú-
in með metani hér á landi og búið
að breyta mörgum bílum þannig að
þeir geti notað metan.
Sorpa er langstærsti framleið-
andi á metani hér á landi. Dótt-
urfélagið Metan var stofnað 1999,
til að annast sölu- og markaðsmál.
En eftir úrskurð Samkeppniseft-
irlitsins í fyrra sér Sorpa einungis
um framleiðsluna, og N1 tók alfarið
að sér sölu á metani við Bíldshöfða
og í Hafnarfirði. Pípulögnin úr Álfs-
nesi er í eigu Orkuveitu Reykjavík-
ur. Talið er að hægt sé að framleiða
á þriðju milljón Nm³ af metani í
Álfsnesi og rannsóknarverkefni er í
gangi hjá Metani um það hvernig
megi auka þessa framleiðslu enn
meir.
Fleiri ætla í metanið
Fleiri aðilar eru með áform um
framleiðslu og sölu á metani.
Metanorka, dótturfélag Íslenska
gámafélagsins, hefur keypt metan-
gas af Metani, eða Sorpu, en ráð-
gerir eigin framleiðslustöð á Melum
í Hvalfjarðarsveit. Að sögn Dofra
Hermannssonar er það verkefni á
áætlun og stefnt að því að geta haf-
ið framleiðslu í lok árs 2014. Er
ætlunin að vinna þar um milljón
Nm³ á ári af metani.
Metanorka er einnig í samstarfi
við Olís um opnun afgreiðslu-
stöðvar. Stefnt er að opnun stöðvar
á fyrri hluta ársins en endanleg
ákvörðun um staðsetningu liggur
ekki fyrir. Metanorka hefur sömu-
leiðis verið með áform um að setja
upp afgreiðslustöð á Ásbrú í
Reykjanesbæ.
Holur boraðar í Glerárdal
Að sögn Helga Jóhannessonar,
forstjóra Norðurorku, hefur fyrir-
tækið verið að undirbúa metan-
framleiðslu í nokkur ár. Búið er að
bora holur í gömlu sorphaugana í
Glerárdal og benda niðurstöður til
þess að vinnanlegt magn sé um 600
þúsund Nm³ á ári allt til ársins 2030
en til 2040 í mesta lagi. Magnið ætti
að duga til notkunar fyrir ígildi 600
fólksbíla en Helgi segir Norðurorku
leggja áherslu á að geta þjónustað
stærri ökutæki, eins og vinnutæki á
vegum Akureyrarbæjar. Einnig
munu fólksbílar geta tekið metan á
stöðinni, sem mun rísa á lóð vestan
Mjólkursamsölunnar, við gatnamót
Súluvegar og Miðhúsabrautar, ekki
langt frá KA-vellinum.
Vegna þessara áforma festi
Norðurorka kaup á gashreinsistöð
frá Svíþjóð, sem kostaði um 115
milljónir króna. Verða lögð rör frá
hreinsistöðinni í Glerárdal að af-
greiðslustöðinni, til að flytja metan-
ið. Alls mun það kosta Norðurorku
um 300 milljónir króna að koma
metanframleiðslunni af stað.
Aukin framleiðsla og
fleiri afgreiðslustaðir
Morgunblaðið/Kristján
Glerárdalur Gömlu sorphaugarnir í Glerárdal við Akureyri verða nú virkj-
aðir til framleiðslu á metani. Norðurorka hyggst opna metanstöð í sumar.
Tilboð verða opnuð 7. mars nk.
hjá Sorpu bs. í kaup á þremur
milljónum Nm3 af metani. Um er
að ræða samning til tveggja ára
og árlegt magn því 1,5 milljónir
Nm3. Afhending samkvæmt
þessu útboði á að hefjast 1. júní
nk.
Búast má við að t.d. flest ol-
íufélögin taki þátt í útboðinu.
N1 er komið lengst í sölu á met-
ani en Olís er að fara inn á þenn-
an markað, eins og kemur hér
fram til hliðar. Skeljungur
hyggst einnig taka þátt í útboð-
inu en ákvarðanir um opnun af-
greiðslustöðvar hafa ekki verið
teknar þar á bæ.
Tilboð opnuð
í vikunni
ÚTBOÐ SORPU Á METANI
Metan Ríflega 40% ódýrara elds-
neyti en bensín og dísilolía.