Morgunblaðið - 11.04.2013, Side 19

að láta verulega á sjá og þá þurfi allt
að gerast hratt.
Hraungrýti í stað tréstiga
Víða á ferðamannastöðum á Ís-
landi má sjá nýleg mannvirki sem
byggð eru úr tré, s.s. göngustíga og
útsýnispalla og er ætlað að hlífa nátt-
úrunni við átroðningi. Slík nývirki má
t.d. finna við Svartafoss í Skaftafelli
og í Þórsmörk. Í Snorraríki í Þórs-
mörk var fyrir alllöngu reistur tré-
stigi til að hlífa sverðinum og veitti
ekki af. Rannveig segir að í sjálfu sér
sé ekkert að stiganum sem slíkum, en
hann gjörbreyti landslaginu við
Snorraríki og þar með upplifun fólks
af svæðinu. Sambærileg mannvirki á
eldfjallaeyjunni Lanzarote, sem er
ein af Kanaríeyjunum, séu jafnan
gerð úr hraungrjóti og felld inn í
landslagið og hið sama mætti gera
hér. „Það endist tíu sinnum lengur en
er líka tíu sinnum dýrara,“ segir
Rannveig. Í Noregi sé sömuleiðis lagt
mikið upp úr efnisvali á ferða-
mannastöðum og þyrlur notaðar til
að flytja stórgrýti til að nota sem brú-
arefni, frekar en timbur. Á móti megi
segja að trévirki séu ekki varanleg og
megi taka upp hvenær sem er. „En
þá spyr ég, hvað er búið að taka
marga svona tréstiga í burtu?“ segir
Rannveig. Yfirleitt séu þeir komnir
til að vera, a.m.k., á vinsælustu ferða-
mannastöðunum. Rannveig tekur
fram að það megi ekki skilja hana
sem svo að hér sé allt ómögulegt.
Ferðaþjónusta sé mikilvæg og frá-
bær atvinnugrein til að efla byggðir
landsins og skapa fjölbreytni í at-
vinnulífinu. „Ég held að við séum á
réttri leið en við verðum að gera
þetta eins vel og mögulega er unnt,“
segir hún. Það sé þó brýnt að bregð-
ast við. „Við höfum bankahrunið sem
fyrirmynd. Það komu margar viðvar-
anir og það var margt sem sýndi
fram á að við fórum of geyst. Ég bara
vona að það verði ekki bankahrun í
ferðaþjónustunni. Og það þarf ekki
að verða þannig, alls ekki.“
Ljósmynd/Rannveig Ólafsdóttir
Röskun Myndin er tekin í Þórsmörk, norðan Krossár. Rannveig telur að
umferð þar hafi farið að vaxa að verulegu leyti um og eftir 1990, sem sýni
hversu stuttan tíma þurfi til að töluverð röskun eigi sér stað.
FRÉTTIR 19Innlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 2013
Undanfarið hefur nokkru fé verið varið í að rannsaka
upplifun ferðamanna á hálendinu sem og viðhorf ferða-
þjónustunnar.
Rannveig segir að enn vanti þó að rannsaka áhrif
sem ferðamennirnir sjálfir hafi á landið, t.d. um mis-
mundandi áhrif þeirra sem fara um gangandi, á hestum
og á reiðhjólum. Álagið á landið sé víða að verða mjög
mikið, t.d. á Laugaveginum þar sem fari saman mikill
fjöldi göngufólks og vaxandi hópur hjólreiðamanna.
Slíkt ástand geti enn fremur leitt til árekstra milli þess-
ara ólíku hópa, líkt og gerst hafi víða erlendis. Með því
að rannsaka og skipuleggja ferðamennsku sé hægt að
koma í veg fyrir slíkt, eða a.m.k. draga úr núningnum.
Það megi t.a.m. beina hjólreiðamönnum á tilteknar
leiðir eða landsvæði sem þoli umferðina betur og þar
sem minna er um göngufólk. „Eða viljum við sjá þetta
allt í einum graut?“ spyr Rannveig.
Ferðamönnum fjölgi og ferðamennska breytist. Hjól-
reiðaferðir séu vaxandi grein og það sé hið besta mál
en þær megi ekki – og þurfi ekki – að vera á kostnað
náttúrunnar. Þá njóti svokölluð keppnisferðamennska
sívaxandi vinsælda, eins og sjáist vel á vinsældum
Laugavegsmaraþonsins, hlaupakeppni milli Land-
mannalauga og Þórsmerkur. Sjálfsagt eigi slíkum
keppnum eftir að fjölga og hjólreiðamenn muni örugg-
lega efna til svipaðra viðburða. Það sé alls ekki víst að
göngufólk, sem sé komið til upplifa kyrrð og einveru á
hálendinu verði ánægt með að fá skyndilega tugi kepp-
enda á fullri ferð fram úr sér.
Hætta á árekstrum milli mismunandi hópa
KEPPNISFERÐAMENNSKA NÝTUR SÍVAXANDI VINSÆLDA
Morgunblaðið/RAX
Náttúrufegurð Göngugarpar feta sig niður einstigið á Bláhnúki.
Rannveig segir mikilvægt að áður en ákveðið er að
bæta aðgengi að náttúruperlum sé gerð rannsókn á
mögulegum áhrifum þess. Hún nefnir sem dæmi að
aukið aðgengi þurfi ekki að þýða að ferðamenn stoppi
lengur á svæðinu eins og ferðaþjónustan vonast til í
flestum tilfellum. Þvert á móti myndu margir fara hrað-
ar í gegn. Hins vegar myndi álag á vistkerfi aukast til
muna vegna aukinnar umferðar ferðamanna.
Aukið aðgengi og þar með aukin umferð við nátt-
úruperlur á borð við til dæmis Strútslaug að Fjallabaki
myndi gjörbreyta þeirri upplifun sem felst í því að
koma að þessari náttúrulaug og kalla á umfangsmiklar
aðgerðir til að koma í veg fyrir átroðning og nátt-
úruspjöll. Rannveig bendir einnig á að austasti hluti
suðurhálendisins, sem geymir m.a. Lakagíga og
Langasjó, sé enn tiltölulega óaðgengilegur. „Gildi
svæðisins fyrir ferðamennsku er mjög mikið í þeirri
mynd sem það er í núna af því að það eru tiltölulega fá
svæði eftir á hálendinu sem eru óaðgengileg,“ segir
Rannveig. Þarna geti fólk enn notið þess að vera í fá-
menni á fjöllum.
Til að geta byggt hér upp sjálfbæra ferðamennsku
sem stendur undir nafni vanti tilfinnanlega aukna
þekkingu sem og aukinn skilning á áhrifum ferða-
mennsku á bæði samfélag og náttúru. „Við skipulagn-
ingu sjálfbærrar ferðamennsku til framtíðar er grund-
vallaratriði að vísindaleg þekking nýtist þannig að ekki
verði gengið of hart á þær auðlindir sem atvinnugreinin
byggir afkomu sína á. Eins og staðan er í dag höfum við
engin gögn til að byggja upp þá heildarmynd sem nauð-
synleg er til að byggja hér upp sjálfbæra ferða-
mennsku,“ segir Rannveig.
Svæðið er dýrmætt í núverandi mynd
UPPBYGGING ÞARF EKKI AÐ ÞÝÐA AÐ FERÐAMENN STALDRI LENGUR VIÐ
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Perlur Frá Lagagígum.
Virðing
Réttlæti
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
VR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK | S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
sem verður haldinn á Grand Hótel Reykjavík,
miðvikudaginn 17. apríl nk. og hefst kl. 19:30.
Minnum á aðalfundVR
Dagskrá
Venjuleg aðalfundarstörf
Innborgun í VR varasjóð
Lagabreytingar
Liðlega þúsund reiðleiðir eru nú
komnar inn í kortasjá Lands-
sambands hestamannafélaga. Eftir
að leiðir á Tröllaskaga og í Eyja-
firði bættust við eru reiðleiðir í
kortasjánni samtals 8.525 km að
lengd.
Hestaferðir í góðum hópi aukast
sífellt og margir erlendir ferða-
menn kaupa sér hestaferðir. Hesta-
menn nota veturinn til að skipu-
leggja ferðir næsta sumars og
Halldór Halldórsson, formaður
samgöngunefndar LH, segir raunar
að margir hópar hefjist handa strax
og síðustu ferð sumarsins lýkur við
að undirbúa ferðir næsta sumars.
Hann vekur á því athygli að
hrossarækt og hestaferðamennska
skapi miklar gjaldeyristekjur.
Áætlar að greinin skili um 20 millj-
örðum á ári í þjóðarbúið.
Stefnt að meiri upplýsingum
Í kortasjánni sem LH hefur ver-
ið að byggja upp hægt og bítandi
er hægt að sá yfirlit yfir reiðleiðir á
Suður-, Vestur- og Norðurlandi.
Hægt er að stækka kort til að fá
nánari upplýsingar um einstakar
leiðir, stuttar lýsingar og lengd.
Einnig er unnt að sækja gps-skrá
og hlaða inn á tölvu eða gps-tæki
en þá þarf viðeigandi forrit.
Halldór segir að samhliða fjölgun
reiðleiða sé verið að þróa korta-
sjána. Þannig standi til að bjóða
ferðaþjónum við leiðirnar að setja
inn upplýsingar. Þá sé áhugi á því
að setja inn meiri fróðleik sem
tengist reiðleiðunum.
Halldór segir að næst á dagskrá
sé að setja reiðleiðir í Þingeyj-
arsýslum inn í kortasjána og eins
fjölga leiðum í Dölum og á Snæ-
fellsnesi. Hann segir að þau svæði
sem mest er riðið um séu í for-
gangi. helgi@mbl.is
Morgunblaðið/Kristinn
Útreiðartúr Hestaferðirnar þurfa
ekki alltaf að vera langar.
8.500 km reiðleiðir
í kortavefsjá