Morgunblaðið - 13.04.2013, Qupperneq 35

UMRÆÐAN 35
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. APRÍL 2013
Skeifunni 8 | sími 588 0640 | casa.is
Komið og upplifið nýja Natuzzi gallerýið okkar
100%made in Italy
www.natuzzi.com
Við bjóðum velkomna ítalska hönnun
Natuzzi endurspeglar fullkominn samhljóm og kjarna Ítalskrar hönnunar.
Það er æðislegt að upplifa hlýja og kósý stemningu í Natuzzi umhverfi.
Staður þar sem fólki líður vel.
– Lifið heil
Lægra
verð
í Lyfju
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/L
Y
F
63
61
5
03
/1
3
Gildir út apríl.
Voltaren Gel
15%verðlækkun
50 gr.Nú:1.767kr. / 100 gr.Nú: 3.222kr.
Töluverð umræða
hefur verið undanfarið
um ráðstöfun eigna
erlendra aðila hér á
landi. Þetta mál er
með allra mikilvæg-
ustu málunum síðustu
áratugi og lausn þess
forsenda fyrir því að
losa megi um fjár-
magnshöft á næstu
árum.
Þrotabúin, krónubréfin
og gjaldeyrisforðinn
Heildarverðmæti eigna erlendra
aðila er nokkuð á reiki en gróft reikn-
að skiptast eignir krónubréfaeigenda
og þrotabúanna með eftirfarandi
hætti (sjá nákvæmari tölur í töflu):
Eignir þrotabúanna eru samtals
metnar á tæplega 2.700 milljarð. Þar
af eru erlendar eignir þeirra rúmlega
1.700 milljarðar og erlendar eignir á
Íslandi um 500 milljarðar. Við það
bætast „Krónubréfin“ svokölluðu
sem eru tæplega 400 milljarða eignir
aðila sem fjárfest höfðu í skuldabréf-
um í krónum og festust inni í landinu
með tilkomu fjármagnshaftanna.
Samtals er því um að ræða tæpa
3.100 milljarðar í eigu erlendra aðila
sem eru fastir hér annaðhvort í
þrotabúum eða vegna fjármagns-
hafta. Það eru fáir sem efast um að
þessir fjárfestar vilji fá þessum eign-
um skipt yfir í alþjóðlegan gjaldmiðil.
Því miður er staðan sú að mestur
hluti gjaldeyrisforða Seðlabankans er
fenginn að láni og því ekki óhætt að
nota hann til að kaupa þessa aðila út.
Hrein erlend staða þjóðarbúsins fyrir
utan þrotabúin og Actavis er neikvæð
um 50 til 60% af lands-
framleiðslu og ekki óhætt
að bæta þar við nema ef
um er að ræða fjárfest-
ingu sem eykur útflutn-
ingsverðmæti. Þá stend-
ur eftir að einu erlendu
eignirnar sem eru til
skiptanna fyrir þessa að-
ila eru erlendar eignir
þrotabúanna og erlendar
eignir á Íslandi sem nú
eru áætlaðar um 2.200
milljarðar.
Aflétting fjármagnshafta
Um þessar mundir eru tæplega
1.500 milljarðar króna í eigu inn-
lendra aðila á innlánsreikningum sem
eru lausar til innlausnar með litlum
eða engum fyrirvara. Til að aflétting
hafta geti átt sér stað þurfa aðstæður
að vera þannig að innstæðueigendur
telji fjárhagslega óhætt að vera um
kyrrt, annars getur skapast veruleg
áhætta á gjaldeyris- og bankaáhlaupi.
Ef hætta er á að eigendur þrotabúa
eða krónubréfa geri áhlaup á gjald-
eyrisforða Seðlabankans er ekki
óhætt að aflétta fjármagnshöftum.
Þess vegna er ómögulegt að sjá að
unnt verði að aflétta höftunum nema
eftir að búið er að ganga frá útgöngu
erlendra eigenda þrotabúa og krónu-
bréfa.
Það virðist því ljóst að eigendur
3.100 milljarða verða að skipta á milli
sín erlendum gjaldeyri að verðmæti
2.200 milljarða. Þetta þýðir að þessir
aðilar myndu fá um það bil 30%
minna af erlendum gjaldeyri fyrir
krónueignir sínar samanborið við
kaup gjaldeyris á núverandi gengi ef
til væri nóg af gjaldeyri fyrir þessa
aðila. Öruggt er að þessir aðilar verða
ekki sérlega ánægðir með þessa nið-
urstöðu. Spurning er samt hvaðan
gjaldeyririnn ætti að koma til að bæta
þeim það „tjón“ sem þeir teldu sig
hafa orðið fyrir. Þeir fjármunir eru
ekki til og óréttlætanlegt að skuld-
setja komandi kynslóðir í þeim til-
gangi. Vanti þá réttlætingu fyrir því
að sætta sig við lækkunina er hægt að
benda á að krónur hafa ávaxtast
miklu hraðar síðustu 5 ár en evrur,
munar 30%, og þrotabúin geta greitt
mun meira út núna en þau hefðu get-
að á árunum 2009 eða 2010.
Öllu máli skiptir að leysa viðfangs-
efni þrotabúanna og krónubréfanna
sem fyrst svo aflétting hafta geti haf-
ist.
Farið hefur fé betra, eða hvað?
Eftir Óttar
Guðjónsson » Það virðist því ljóst
að eigendur 3.100
milljarða verða að
skipta á milli sín erlend-
um gjaldeyri að verð-
mæti 2.200 milljarða.
Óttar Guðjónsson
Höfundur er hagfræðingur.
Eignir þrotabúanna
Erlendar eignir 1.739
Innlendar eignir 939
þ.a. í krónum 440
þ.a. hlutafé í ISB og Arion 213
Samtals 2.678
Krónubréf 402
Heildar eignir sem vilja út 3.080
Gjaldeyriseignir á móti því 2.238
Niðurfærsla 27%
Heimild: Seðlabanki Íslands, Fjármálastöðugleiki 2/2012.
Frá eldri borgurum
í Hafnarfirði
Þriðjudaginn 9. apríl var spilað á
16 borðum. Úrslit urðu þessi í N/S:
Guðm. Sigurjónss. – Sigurður Njálss. 343
Kristín Óskarsd. – Gróa Þorgeirsd. 341
Sverrir Jónsson – Óli Gíslason 337
A/V
Kristján Þorlákss. – Haukur Guðmss. 387
Tómas Sigurjónss. – Björn Svavarss. 377
Helgi Sigurðss. – Þorvaldur Þorgrímss. 370
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is
- með morgunkaffinu