Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.07.2013, Qupperneq 4

4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.7. 2013
* „Matthildur og Jennsa eru einhverskonar stemnings-stjórnendur. Hvað sem þær gera vilja allir vera með.“ Alda Lóa Leifsdóttir.ÞjóðmálBÖRKUR GUNNARSSON
borkur@mbl.is
Á
næstu dögum mun
hjálparfélagið Sól í
Tógó í samvinnu við
Hjallastefnuna í
Laufásborg byrja að
safna heimilisvinum fyrir varn-
arlaus börn í Tógó, í Vestur-
Afríku. Verkefnismarkmið Sól í
Tógó eru tvö. Annars vegar að
byggja heimili fyrir munaðarlaus
börn í Glidji þar sem þau geta
notið skjóls, umhyggju og mennt-
unar. Hins vegar að starfsmenn
heimilisins hljóti starfsþjálfun og
þekkingaruppbyggingu í aðferðum
Hjallastefnunnar á Laufásborg,
sem og innleiðingu og framkvæmd
stefnunnar í Tógó. Samskiptin
milli landanna hafa leitt til þess
að ofbeldi gagnvart börnum hefur
verið aflagt í skólanum í Tógó en
þar í landi þykir ekki óeðlilegt að
slá til óþekkra krakka.
Mikil fátækt í Tógó
Samtökin Sól í Tógó urðu til árið
2008 eftir að Alda Lóa Leifsdóttir
fór til landsins ásamt eiginmanni
sínum til að ættleiða barn. Í
framhaldi af því kom hún á
tengslum milli Victo sem rekur
heimili fyrir 80 varnarlaus börn
og leikskólans í Laufásborg. Síðan
þá hafa samskiptin dafnað og er
svo komið að samtökin standa nú
að byggingu á nýju heimili fyrir
börnin og fóstrurnar og halda
uppi mörgum barnanna.
Fátækt er mikil í Tógó og land-
ið er að ganga í gegnum miklar
umbreytingar þar sem fólk flykk-
ist úr sveitum til borgar. Ekki
ósvipað þeim umbreytingum sem
Ísland gekk í gegnum þegar það
breyttist úr einu fátækasta landi
Evrópu í eitt það ríkasta.
Kraftmiklu systurnar
Matthildur og Jensína Her-
mannsdætur hafa stýrt Hjalla-
stefnuskólanum Laufásborg síðan
2006. Þessar systur fluttu til
borgarinnar utan af landi ungar
að árum og hafa nú í tvígang far-
ið til Tógó til að kynna sér að-
stæður þar á barnaheimili fyrir
varnarlaus börn í Glidji sem sam-
félagið á Laufásborg, kennarar,
foreldrar og börn styrkja og
styðja við með ýmsum hætti. „Fá-
tæktin er svo mikil þarna að
þetta minnti mig á lýsingar af Ís-
landi fyrr á tímum í bókinni Fá-
tækt fólk eftir Tryggva Em-
ilsson,“ segir Matthildur. Af
barnaheimilinu í Tógó hafa tvær
starfsstúlkur komið til að læra
nýjar aðferðir við uppeldi barna á
Laufásborg.
Við erum búin að vera að sá
fræjum í gegnum árin varðandi
jákvæðar uppeldisaðferðir. Kenna
hvernig hægt er að setja börn-
unum mörk án þess að beita
harðræði í orði og æði. Hvernig
við tölum við börnin og þess hátt-
ar. Barnaheimilið á að vera skjól
og þar er virðing borin fyrir börn-
um og öllum á að líða vel.
Hjallastefnan er frábært áhald
sem getur bætt líðan barna og
fullorðinna hvar sem er í heim-
inum, það er okkar trú. Stefna
okkar í Tógó er að aðstoða fyrst
við að koma upp heimilinu þannig
að það sé pláss fyrir börnin og
það sé matur fyrir þau, þannig að
þau lifi af. Svo er það mennta-
stefnan. Fyrst að bjarga lífi
barnanna og síðan að mennta þau
fyrir framtíðina.
Börnin búa núna í bráðabirgða-
húsnæði á þremur stöðum en
bygging nýs húsnæðis er byrjuð.
Við fengum styrk frá þróunarsam-
vinnustofnun til að aðstoða við
bygginguna og erum nú að safna
fyrir því sem upp á vantar.“
Það er tekið við öllum börnum
sem þurfa að komast inn á heim-
ilið. Mörg barnanna hafa fundist
yfirgefin og verið komið til heim-
ilisins af lögreglu eða félagsmála-
yfirvöldum. Mæður þeirra eru
veikar og geta því ekki sinnt
þeim, feður þeirra óþekktir, þau
eru fjölskyldulaus og ekki með
neitt félagslegt net.
Styrkirnir við uppbyggingu
skólans og starfseminnar í
Tógó eru skilyrtir við það
að börn séu ekki beitt of-
beldi þar og að þeim sé
sýnd sú virðing sem
smáfólkið á skilið. Nýlega
voru tvær starfsstúlkur
frá heimilinu í starfs-
þjálfun í hálft ár á
Laufásborg.
„Mömmurnar“ fengu
menningarsjokk þeg-
ar þær komu til landsins,“ segir
Matthildur. „En allar fóstrurnar
eru kallaðar mömmur af börn-
unum í Tógó. Þær höfðu aldrei
ferðast í flugvél, aldrei séð snjó,
aldrei farið í rúllustiga og ekki
svo mikið sem séð verslunarmið-
stöð. Það var ekki fyrr en við fór-
um í Kolaportið að þær sögðu:
„vá, þetta er eins og í Tógó!““
Segir Matthildur.
„Þegar það snjóaði í fyrsta sinn
voru þær í losti heima hjá sér og
ætluðu ekki að trúa því að við
ætluðum til vinnu við þessar að-
stæður. Þeim þótti óþægilegt að
vera í fötum, að vera með vett-
linga og vera í stígvélum, þessu
eru þær ekki vanar í heimalandi
sínu.
En þær hafa lært mikið og
komu strax í verk nýjum starfs-
aðferðum á barnaheimilinu sínu.
Þannig þær eru búnar að innleiða
Hjallastefnuna á heimilið og finna
strax mun bæði á börnunum og
„mömmunum“ öllum líður betur
og það er mikill metnaður fyrir
því að þetta verði besta heimilið í
Tógó. Það er frábært að taka þátt
í hjálparstarfi þegar það ber ár-
angur.
Ég hvet fólk til að gerast heim-
ilisvinur heimilisins í Tógó. Það
kostar 10.000 krónur á mánuði að
framfleyta barni þar í landi en
fólk má alveg gefa minna, eins og
þúsund krónur á mánuði, þetta
skiptir allt máli,“ segir Matthildur.
Hjallastefnan tekin upp í Tógó
RÉTT EINS OG ÞAÐ ER SJÁLFSAGT AÐ BEITA EKKI BÖRN OFBELDI Í SKÓLUM HÉR Á LANDI HEFUR ÞAÐ VERIÐ SJÁLFSAGT MÁL
AÐ BEITA ÓÞEKK BÖRN OFBELDI Í SKÓLUM AFRÍSKA RÍKISINS TÓGÓ. HJALLASTEFNAN ER AÐ BREYTA ÞVÍ.
Börkur Gunnarsson borkur@mbl.is
Matthildur og Jensína Hermannsdætur stýra Hjallastefnunni í Laufásborg. Þær hafa lagt barnaheimili fyrir varnarlaus börn í Tógó lið og hefur afríska heimilið tekið
upp Hjallastefnuna og hugmyndir hennar í uppeldi barnanna. „Það er frábært að taka þátt í hjálparstarfi þegar það ber árangur,“ segir Matthildur.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Alda Lóa Leifsdóttir er einn
stofnenda hjálparsamtakanna
Sól í Tógó og sú sem kom á
samskiptum milli barnaheim-
ilisins í Tógó og Hjallastefnu-
skólans Laufásborgar. „Þær
systur, Matthildur og Jennsa,
eru stórmerkilegar enda Lauf-
ásborg einn vinsælasti leik-
skóli á landinu. Þær eru ein-
hverskonar
stemmingsstjórnendur. Hvað
sem þær gera vilja allir vera
með. Þær koma fram við börn
eins og fullorðna og það er
aldrei neitt pláss fyrir nein
leiðindi. Það er galdurinn í
húsinu þeirra í Laufásborg.
Þær eru svo jákvæðar og
vinna alltaf í lausnum. Það er
aldrei farið í vandamálið held-
ur alltaf farið í lausn-
ina. Ótrúlegur hæfi-
leiki í þessu samfélagi
sem við búum í.
Gott að sjá þessa
stefnu flutta út til
Tógó og ganga svona
vel þar,“ segir
Alda Lóa
Leifs-
dóttir.
STEMNINGS-
SYSTUR
Alda Lóa
Leifsdóttir
Staða barna í Tógó:
Börn undir 18 ára aldri 2.839.000
Ungbarnadauði (yngri en 5 ára) 108/1.000
Vannæring barna (yngri en 5 ára) 26%
Mæðradauði 510/100.000
Grunnskólasókn stráka 77%
Grunnskólasókn stúlkna 72%
Munaðarlaus börn vegna alnæmis 88.000
Lestrarkunnátta stráka 70%
Lestrarkunnátta stúlkna 44%
Vinnuþrælkun barna (5-14 ára) 29%