Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.07.2013, Blaðsíða 56

56 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.7. 2013
BÓK VIKUNNAR Ekki gleyma Börnunum í Dimmuvík eftir
Jón Atla Jónasson. Stutt bók en afar innihaldsrík og meðal þess
besta á markaðnum nú um stundir.
Bækur
KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR
kolbrun@mbl.is
Í sjónvarpsþætti sem ég sá á dögunumþar sem Stephen Fry fjallaði umskáldskap sagði hann að bækur hins
stórskemmtilega enska höfundar P.G.
Wodehouse nytu mestra vinsælda með-
al fanga og sjúklinga. Fry taldi með réttu
að þetta væru mikil meðmæli með hinum
frábæra gamansagnahöfundi. Bækur
hans létta lund þeirra sem þær lesa og
því er ekki skrýtið að fólk sem er inni-
lokað í fangaklefa eða bundið við sjúkra-
rúm skuli sækja í bækur sem veita því
gleði. Sjálfur sagðist Fry, sem glímir við
þunglyndi, lesa Wodehouse til að létta
skap sitt. Greinilegt var að hann hefur
miklar mætur á þessum landa sínum.
Við skulum sannarlega ekki vanmeta
léttleika heldur lofa þá rithöfunda sem
koma okkur til að
brosa og hlæja.
Wodehouse er
þeirrar gerðar. Ég
hef fyrir venju að
lesa nokkrar bæk-
ur hans á hverju ári
og gleðjast. Ég les
líka reglulega
Góða dátann
Svejk og mæli með
honum við alla. Sú
bók er tímalaus
snilld, eins og stór
hópur Íslendinga
veit svo mætavel.
Fáar erlendar bækur hafa verið jafn ást-
sælar hér á landi og bókin um góða dát-
ann.
Gamlinginn sem skreið út um
gluggann og hvarf var bók sem sló í gegn
hér á landi fyrir örfáum árum, sann-
arlega mikil gleðisprengja. Ég hitti
reyndar fólk sem sagði að hún væri ekki
mikið bókmenntaverk. Mér fannst það
fólk vera að þusa. Stundum eigum við
bara að njóta án þess að skilgreina um of.
Skáldsögunni Maður sem heitir Ove,
sem nú er nýkomin út, hefur verið líkt við
Gamlingjann. Bækurnar eru reyndar af-
ar ólíkar því fæstir hafa örugglega tárast
þegar þeir lásu Gamlingjann en Ove
framkallar þó nokkur tár. En það er samt
áberandi léttleiki í Maður sem heitir
Ove og það er eiginlega ómögulegt annað
en að skella upp úr nokkrum sinnum við
lesturinn. Höfundurinn kann nefnilega að
vera fyndinn.
Við skulum lofa léttleikann og skáld-
verkin sem koma okkur til að brosa og
gleðjast. Þau eru mikilvæg og þau eru
góð. Þeir sem halda annað eru á miklum
villigötum. Við getum óhikað sagt: Lengi
lifi léttleikinn!
Orðanna hljóðan
LENGI LIFI
LÉTTLEIKINN!
Góði dátinn Svejk er ógleymanlegur.
Maður sem
heitir Ove.
Æ
rlegi lærlingurinn, skáld-
saga eftir Indverjann Vi-
kas Swarup, er nýkomin
út í íslenskri þýðingu, en
Swarup er, eins og kunn-
ugt er, höfundur bókarinnar Viltu vinna
milljarð?
Swarup hefur verið í utanríkisþjónustunni í
27 ár, nú síðast bjó hann í Japan en er að
flytja heim til Indlands. Flutningarnir taka
tíma og hann er í fríi frá skriftum en er með
hugmynd að næstu bók. Swarup segir að
starfið í utanríkisþjónustunni hafi alltaf verið
aðalvinna sín og að hann skrifi í frítíma sín-
um. „Þess vegna segist ég alltaf vera sendi-
ráðsstarfsmaður sem skrifar bækur.“
Aðalpersónan í Ærlega lærlingnum er hin
unga Sapna Sinha sem fær tilboð um að
verða stjórnarformaður stórfyrirtækis. Í stað-
inn þarf hún að leysa sjö þrautir.
Sapna er sérlega viðkunnanleg stúlka með
sterka réttlætiskennd og Swarup er spurður
hvort hún eigi sér fyrirmynd. „Indverskar
konur urðu mér innblástur,“ segir hann.
„Sapna gæti verið hvaða unga kona sem er
sem fer til vinnu sinnar á hverjum degi, sér
um fjölskyldu sína og lætur sig dreyma um
betra líf. Hún er manneskja sem berst gegn
óréttlæti, finnur til með þeim fátæku og und-
irokuðu og sýnir hugrekki í andstreymi.“
Hvernig kom hugmyndin að söguþræðinum
til þín?
„Mér fannst áhugavert að skrifa þroska-
sögu stúlku sem þarf að leysa þrautir til að
verða stjórnarformaður stórfyrirtækis. Sapna
er venjuleg stúlka sem fær óvenjulegt tilboð.
Það mætti jafnvel hugsa sér söguna sem 21.
aldar tilbrigði við söguna um Öskubusku, en
nú fær Öskubuska ekki prinsinn heldur
stjórnarformennsku hjá stórfyrirtæki. Það
segir sitthvað um efnishyggju okkar tíma að
litið er á auðsöfnun sem eftirsótt takmark.
Þegar allt kemur til alls fjallar saga mín um
það að finna sjálfan sig.“
Ertu hrifinn af ævintýrum?
„Sem krakki heyrði ég mikið af ævintýrum:
Pétur Pan, Rauðhetta, Öskubuska, Mjallhvít,
Litla hafmeyjan … Ég kunni þau öll utan að.
Þegar ég eltist hneigðist ég meir til að lesa
spennusögur og sakamálasögur. Ætli það sé
ekki þess vegna sem mér finnst mikilvægt að
bækur mínar séu læsilegar og fái lesandann
til að halda áfram að fletta.“
Barnaþrælkun, þvinguð hjónabönd og of-
beldi koma við sögu í þessari bók. Líturðu svo
á að það sé skylda þín sem rithöfundur að
beina sjónum að skelfilegum hlutum sem ger-
ast á Indlandi og annars staðar í veröldinni?
„Ég skrifa fyrst og fremst til að skemmta
lesandanum með sögu sem heldur athygli
hans. Ég lít ekki á mig sem þjóðfélags-
gagnrýnanda og er ekki að predika í bókum
mínum. En um leið vil ég að bækur mínar búi
yfir dýpt og í þeim komi fram sterk þjóð-
félagsvitund. Þannig að ég legg áherslu á
ákveðin málefni og dreg upp mynd af Ind-
landi nútímans. Þess vegna kýs ég að kalla
bækur mínar félagslegar spennusögur.“
Skáldsaga þín Viltu vinna milljarð? gerði
þig frægan og varð að Óskarsverðlaunamynd.
Kom velgengnin þér á óvart?
„Þegar ég skrifaði bókina lét ég ekki
hvarfla að mér að hún yrði lesin um allan
heim en hún hefur verið þýdd á 44 tungumál
og varð Óskarsverðlaunamynd. Mér fannst
bókin mjög indversk og hélt að einungis ind-
verskir lesendur myndu skilja hana. En ég
held að hún hafi fallið lesendum um allan
heim í geð vegna þess að efnið og tilfinning-
arnar sem hún lýsir er alþjóðlegt og skila-
boðin eru einföld – að maður sé sinnar eigin
gæfu smiður, að lítilmagninn geti staðið uppi
sem sigurvegari þótt allt hafi virst vera hon-
um í óhag.“
VIKAS SWARUP SEGIR AÐ INDVERSKAR KONUR HAFI ORÐIÐ SÉR INNBLÁSTUR
Tilbrigði við Öskubusku
„Ég legg áherslu á ákveðin málefni og dreg upp mynd af Indlandi nútímans. Þess vegna kýs ég að
kalla bækur mínar félagslegar spennusögur,“ segir indverski rithöfundurinn Vikas Swarup.
VIKAS SWARUP SEGIST SKRIFA
FÉLAGSLEGAR SPENNUSÖGUR.
HANN ER HÖFUNDUR VILTU
VINNA MILLJARÐ? EN NÝ
SKÁLDSAGA EFTIR HANN
ER KOMIN ÚT Á ÍSLENSKU.
Sú bók sem hefur haft hvað mest áhrif á mig í seinni tíð er Hreinsun
eftir Sofie Oksanen. Ég var algjörlega gáttaður eftir lestur þeirrar
bókar og eiginlega eftir mig. Við lesturinn rann það upp fyrir mér
hvað við Íslendingar eigum erfitt með að skilja þá
þjáningu sem fylgir stríði og miskunnarleysinu sem
getur einkennt samskipti nágranna. Sagan útskýrði
fyrir mér hvers vegna Evrópubúar reyna að þjappa
sér saman í friðarbandalagi en að sama skapi hvers
vegna við Íslendingar skiljum ekki þá þörf. Sterk saga
hjá þessari flottu finnsku skáldkonu.
Af íslenskum höfundum og bókum verð ég að
nefna Rökkurbýsnir eftir Sjón. Ég hef oft átt erfitt
með absúrd skáldskap en þarna tekst Sjón að vefa
ótrúlegan vef og draga mann fram og til baka í hon-
um. Þetta er að mínu mati einhver merkilegasta skáldsaga síðari tíma
á Íslandi. Þá hef ég hrifist af bókum Hallgríms Helgasonar. Höf-
undur Íslands og Þetta er allt að koma eru enn í miklu uppá-
haldi. Stíllinn er eitthvað svo óhaminn og skemmtilegur en á sama
tíma er hann svo gagnrýninn á mannlegt eðli að það jaðrar við mann-
fyrirlitningu. En skáldið nær um leið að segja manni eitthvað sem
skiptir máli. Þriðji íslenski höfundurinn sem ég vil nefna er Auður
Ava Ólafsdóttir. Ég fæ gæsahúð og tísti af hlátri með tárin í aug-
unum yfir sögunum hennar. Rigning í nóvember var ekki síðri en
Afleggjarinn. Frábær höfundur.
Af krimmahöfundum er ég algjör aðdáandi Jo Nesbø. Algjörlega
brilljant höfundur og ég verð aldrei glaðari en þegar ég á ólesinn
Nesbø á náttborðinu.
Í UPPÁHALDI
FELIX BERGSSON
LEIKARI
Felix er aldrei glaðari en þegar hann á ólesinn Nesbø á náttborðinu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Auður Ava
Ólafsdóttir.