Morgunblaðið - 03.08.2013, Blaðsíða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 3. ÁGÚST 2013
Hlynur Jónsson,
stjórnarformaður
Dróma, sendir mér
tóninn í aðsendri
grein í Morg-
unblaðinu, laugardag-
inn 27. júlí. Tilefni
skrifa hans er grein
eftir mig, sem birtist
í sama blaði 18. júlí
síðastliðinn. Í þeirri
grein bendi ég á að
túlkun Hlyns á dóma-
fordæmi tveggja hæstaréttardóma
er viðlíka og Faðirvorinu sé snúið
upp á andskotann. Að mati Hlyns
verðskulda ég falleinkunn í bæði
lögfræði og kristinfræði fyrir vik-
ið. Læt ég mér það í léttu rúmi
liggja. Framganga Dróma gegn
viðskiptavinum ber þess engin
merki að yfirgripsmikil þekking á
lögfræði ráði för og víst er að
kristilegt siðgæði er víðs fjarri.
Merkilegt er að Hlynur skuli
kjósa að titla sig hæstaréttarlög-
mann en ekki stjórnarformann
Dróma. Af tvennu illu er víst
skárra að kenna sig við lög-
mannastéttina en hinn illræmda
Dróma. Vestanhafs er gjarnan
grínast með það að 80 prósent lög-
mannastéttarinnar komi óorði á
hana. Ég get alls ekki
fallist á slíkan aula-
húmor og tek fram að
ég þekki fjölda lög-
manna, sem eru hið
ágætasta fólk. Hlynur
Jónsson er raunar
ekki í þeim hópi.
Það er dapurlegt
þegar löglærður mað-
ur, sem þar að auki
kennir sig sérstaklega
við lögmannastéttina
til auðkenningar við
greinaskrif, klikkar á
grundvallaratriðum. Engu skiptir
hversu mikið Hlynur Jónsson
rembist við að halda öðru fram.
Dómar Hæstaréttar í málum nr.
600/2011 og 464/2012 snúast um
það hvort réttmætt hafi verið að
reikna afturvirka vexti vegna
gjalddaga, sem þegar höfðu verið
greiddir. Um þetta snerust þau
mál og allir, sem einhverja yfir-
borðsþekkingu hafa á lögfræði og
dómstólum, vita að dómstólar taka
einungis afstöðu til þeirra ágrein-
ingsefna sem undir þá eru borin.
Það er raunar með ólíkindum
hve ónákvæmlega hæstaréttar-
lögmaðurinn fer með staðreyndir í
grein sinni. Á einum stað vísar
hann í hæstaréttardóm, sem
fjallar um nágrannaágreining um
staðsetningu trjáa en ekki geng-
istryggð lán og afturvirkan vaxta-
útreikning. Úrskurður úrskurð-
arnefndar um viðskipti við
fjármálafyrirtæki nr. 198/2013
virðist ekki vera til þó að lögmað-
urinn vísi í hann. Það skiptir
kannski litlu máli þar sem úr-
skurðarnefndin er ekki dómstóll
og úrskurðir hennar hafa tak-
markað fordæmisgildi og raunar
ekkert frammi fyrir dómstólum.
Lögmaðurinn fullyrðir að það
eigi við um bæði dóma Hæsta-
réttar Íslands og Faðirvorið að
þau taki jafnt til allra. Faðirvorið
er kristin bæn og tekur því vænt-
anlega eitthvað minna til þeirra
sem aðhyllast önnur trúarbrögð.
Og, eins og vikið er að hér að of-
an, þá er ekki hægt að útvíkka
fordæmisgildi hæstaréttardóma út
fyrir þau ágreiningsefni sem lögð
eru fyrir Hæstarétt hverju sinni.
Þess vegna eru dómar Hæsta-
réttar, sem vísað er til, ekki eitt
allsherjarfordæmi í öllum eign-
arréttarlegum ágreiningsmálum.
Megininntak greinar minnar
virðist hafa farið fyrir ofan garð
og neðan hjá hæstaréttarlögmann-
inum og hlýt ég að biðjast velvirð-
ingar á því að hafa ekki hagað
orðum mínum svo að þau séu með-
færileg jafnt leikum sem lærðum.
Meginatriðið varðandi lög nr. 151/
2010, hin svonefndu Árna Páls-lög
er að með setningu þeirra var lán-
takendum tryggður ákveðinn rétt-
ur.
Síðar kom í ljós tvennt. Annars
vegar að afturvirkni vaxtaútreikn-
inga, sem fólst í Árna Páls-
lögunum braut í bága við stjórn-
arskrá – hún braut gegn eign-
arrétti lántakenda en ekki
fjármálafyrirtækja. Hins vegar, að
sum þeirra lána sem Árna Páls-
lögin náðu yfir hafa verið dæmd
lögleg en ekki ólögleg. Drómi hef-
ur túlkað það svo að hann eigi
endurkröfu á þá lántakendur, sem
reyndust vera með „lögleg“ geng-
islán þar sem lög nr. 151/2010 hafi
brotið gegn eignarréttarákvæðum
stjórnarskrárinnar.
Enginn dómur hefur fallið í
þessa veru. Með setningu laga nr.
151/2010 varð hins vegar grunda-
vallarbreyting á kröfusambandi
Dróma og annarra fjármálafyr-
irtækja við viðskiptavini sína.
Drómi á ekki lengur kröfu á lán-
takendur hvað varðar leiðréttingu
á höfuðstól. Ef Drómi á einhverja
kröfu á einhvern þá er sú krafa á
íslenska ríkið. Lög nr. 151/2010
færðu kröfusambandið frá við-
skiptavinum Dróma til ríkisins.
Drómi getur látið reyna á rétt
sinn fyrir dómi en aðeins gagnvart
ríkinu en ekki einstökum lántak-
endum.
Það lýsir átakanlegum skorti á
kristilegu siðgæði að ráðast á ein-
staklinga, sem eiga erfitt með að
verja hendur sínar, en láta ekki
reyna á grundvallaratriði gagn-
vart þeim aðila, sem er réttur
gagnaðili í málinu – ef eitthvert
mál er þá til staðar.
Ekki ætla ég að reyna að kveða
upp úrskurð um það hvort Hlynur
Jónsson tilheyrir þessum 80 pró-
sentum lögmanna, sem sumir
segja að komi óorði á stéttina. Það
er hins vegar nokkurt afrek hjá
slitastjórn Dróma að hafa náð að
koma óorði á skilastjórnir. Er þá
langt til jafnað.
Eftir Ólaf Arnarson » Framganga Dróma
gegn viðskiptavin-
um ber þess engin
merki að yfirgripsmikil
þekking á lögfræði ráði
för og víst er kristilegt
siðgæði víðs fjarri.
Ólafur Arnarson
Höfundur er ritstjóri vefmiðilsins
Tímarím.
Svo sem vér og fyrirgefum
vorum skuldunautum
Fulltrúi Dróma og
Frjálsa fjárfesting-
arbankans birti grein í
Morgunblaðinu 27. júlí
sl. Taldi hann sig þar
kristnari en aðra menn
fyrir utan hugsanlega
einn lögfræðing Lands-
banka Íslands.
Hafa báðir þessir að-
ilar verið að draga úr
fordæmi er felast í
dómum Hæstaréttar
Íslands sem fallið hafa í tengslum við
gengistryggð lán.
Hvatning frá fjölmiðlum
og spellvirki
Í Morgunblaðinu sama dag hvetur
leiðarahöfundur blaðsins Lands-
banka Íslands, sem og aðrar fjár-
málastofnanir á Íslandi, að hraða
málum varðandi endurútreikning
lána. Liðin eru tæp fimm ár frá hruni
og svipaður tími frá því að Hlynur
Jónsson og fjöldinn allur af fólki fór á
launaskrá hjá slitastjórnum og skila-
nefndum.
Í atvinnukálfi Morgunblaðsins,
einnig sama dag, gefur jafnframt að
líta stutta endursögn úr The Wall
Street Journal varðandi leiðir sem
njósnurum Bandaríkjanna var gert
að fara eftir á erlendum vettvangi svo
hægja mætti sem mest á hagkerfum
óvinaríkja. Mátti þar auka flækjustig
heiftarlega og þvæla hagkerfin til að
eyðileggja mætti sem allra mest fyrir
uppbyggingu og framför. Nokkuð
snjöll aðferð gegn andstæðingi.
Hvað um Ísland?
Ísland ágætt dæmi
Eftir þessum sígildu leiðbeiningum
njósnara til spellvirkja virðist hold-
gervingur skilanefnda og slitastjórna
hafa farið og litið á aðra í því efni sem
trúlausa afdalamenn tækju þeir ekki
þátt. Þannig hljómaði grein þessa
kristinboða Dróma með augljósu yf-
irlæti gagnvart öðrum í hans eigin
landi í drottins nafni.
Rétt er að svokölluð Árna Páls-lög,
er dugðu reyndar skammt, voru mikil
ólög en varla ollu þau meira tjóni en
þeir röngu útreikningar sem Drómi
og Frjálsi fjárfestingarbankinn o.fl.
unnu að um margra ára
bil og fóru í bága við
gildandi lög sem standa
enn vel fyrir sínu, þ.e.
lög um vexti og verð-
tryggingu nr. 38/2001.
Virðast nú fjölmargir
lögmenn falla í lögfræði
þessa dagana eða var
menntunin aðeins til
þess gerð að læra þæf-
ingar og stunda fjár-
hagslega aðför að eigin
þjóð? Eru þetta hugs-
anlega allt yfirborgaðir
spellvirkjar upp til
hópa?
Ekki má gleyma vel meinandi lög-
mönnum og sérfræðingum á því sviði
er vilja vel og virðast nú skilja sam-
hengið. En hafa þeir allir kjark?
Hver metur tjón almennings?
Hver mun meta tilsvarandi tjón al-
mennings og hagkerfisins í heild sem
hefur skapast vegna þess að Drómi
o.fl. fóru ekki að lögum nr. 38/2001?
Það að Drómi hafi ætlað að gæta
hagsmuna kröfuhafa, sem virðist alla
tíð hafa verið Seðlabanki Íslands og
Hilda ehf., er engin afsökun á því að
fara gegn lögum sem Seðlabanki Ís-
lands sjálfur mæltist til að yrðu að
lögum þegar íslenskri krónu var
fleytt árið 2001.
Allt var þetta gert eftir ábend-
ingum frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum,
áralangar rannsóknir núverandi
seðlabankastjóra, aðstoðarseðla-
bankastjóra og núverandi yfirhag-
fræðings Seðlabanka Íslands.
Hvaðan er aðförinni stýrt?
Sá sem tók við stól seðla-
bankastjóra eftir hrun var fyrst
Norðmaður, sérfræðingur í spell-
virkjafræðum, og svo Már Guð-
mundsson er lagði til ýmsar leiðir fyr-
ir Dróma og aðrar fjármálastofnanir
svo hafa mætti meira af fólki en lög
og reglur á Íslandi heimiluðu, t.a.m.
lög nr. 38/2001 og reglur kröfurétt-
arlegs eðlis. Mælti hann m.a. með til-
komu Árna Páls-laganna frægu
ásamt dósent við Háskóla Íslands og
þv. ráðherra.
Hver mun sæta ábyrgð og rann-
sókn vegna veðtökunnar í eignasafni
sem var ónýtt? Hver veitti ráðgjöf-
ina? Hví má ekki afhenda gjaldeyr-
isjöfnunarskýrslur bankanna sem
þeir, ásamt endurskoðendum sínum,
sendu Seðlabanka Íslands fyrir hrun?
Almannatjón
Samhliða aðgerðum og aðgerð-
arleysi stjórnvalda skapaðst umtals-
vert tjón, almannatjón, sem seint
verður bætt. Eitt af því er t.a.m. það
tjón, sem reyndar margir í blindni
mæltu með, er fólst í því að reka úr
seðalbankastjórastólum menn sem
settu þau lög er síðar stóðust skoðun,
lög nr. 38/2001.
Hættan á gjaldeyrisáfalli var raun-
veruleg 2001 skv. Alþjóðagjaldeyr-
issjóðnum, því voru sett lög en þau
voru brotin og ollu hruni, eyðilögðu
áhrif stýrivaxta og spiluðu stóran
þátt í að keyra hagkerfið í þrot.
Því vekur furðu þegar menn koma
fram með dylgjur og aðdróttanir
gegn þeim sem hugsanlega eru að
gera allt sem í þeirra valdi stendur til
að verja hagsmuni almennings.
Lokauppgjör ekki
fyrirsjáanlegt
Þessu borgarastríði í lögum er
greinilega ekki lokið á Íslandi og
munu sár seint gróa á meðan sér-
menntað fólk í lögum sparkar sífellt í
liggjandi samborgara sinn sem berst
fyrir velferð sinni og fjölskyldunnar.
Þau stjórnvöld sem nú eru við völd
hafa nú kjörið tækifæri til að sanna
sig í þessum málum og geta nú sýnt
hvað í þeim býr.
Þetta ferli sýnir svo um munar hve
ríkar skyldur löggjafinn hefur við að
vernda eignarrétt, gæta að almanna-
hagsmunum, vanda til lagasetningar
og styrkja neytendarétt á Íslandi.
Það er aldrei of varlega farið en
hverjum klukkan glymur næstu miss-
erin skal ósagt látið.
Eftir Svein Óskar
Sigurðsson »Hver mun meta til-
svarandi tjón al-
mennings og hagkerf-
isins í heild sem hefur
skapast vegna þess að
Drómi o.fl. fóru ekki að
lögum nr. 38/2001?
Sveinn Óskar
Sigurðsson
Höfundur er MSc í fjármálum, MBA,
BA í heimspeki og hagfræði.
Borgarastríð í lögum
Helgar
Alvöru
Nú er kominn tími á alvöru helgar-brunch
brunch
Steikt beikon
Spælt egg
Steiktar pylsur
Pönnukaka með sírópi
Grillaður tómatur
Kartöfluteningar
Ristað brauð
Ostur
Marmelaði
Ávextir
kr. 1740,- pr. mann
Barnabrunch á kr. 870
Ávaxtasafi og kaffi eð
a te fylgir.
H
u
g
sa
sé
r!
H
u
g
sa
sé
r!
Grillhúsið Sprengisandi og Tryggvagötu
Phone + 354 527 5000 www.grillhusid.is
Ótrúlega gómsæt byrjun
á góðum degi!
Alla laugardaga og su
nnudaga
frá kl. 11.30 til kl. 14
.30