Morgunblaðið - 10.02.2014, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 10. FEBRÚAR 2014
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson, ritstjorn@mbl.is Viðskipti Agnes Bragadóttir, vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is Íþróttir
Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Guðrún Hálfdánardóttir, Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
„Það er ekki nokkur kraftur í því.
Frekar smá köst. Við erum að
frysta um borð og þurfum ekki
mikið, tökum eitt kast á dag,“ seg-
ir Þorsteinn Kristjánsson, skip-
stjóri á Aðalsteini Jónssyni SU.
Aðalsteinn var eitt fimm skipa
sem í gærkvöldi voru við loðnu-
veiðar út af Meðallandi.
Nokkur skip höfðu náð skammt-
inum á einum eða tveimur dögum
og voru farin til löndunar í vinnslu
í landi. Þorsteinn segir að lóðn-
ingar séu litlar og frekar snúið að
ná því sem þó sjáist. Straumurinn
sé með loðnunni sem gangi hratt
vestur með landinu.
34 norsk loðnuskip voru í gær
fyrir austan land eða í höfnum
fyrir austan. 25 hafa leyfi til að
veiða í senn en þó ekki lengur en
til 15. febrúar og fyrir norðan línu
sem liggur austur frá Hvalnesi.
Skipin vor við leit en enginn afli
var tilkynntur til Landhelgisgæsl-
unnar í gær.
Vonast eftir meiru
Þorsteinn kvaðst vongóður um
að fleiri loðnugöngur væru
væntanlegar. Nefndi hann að
loðnan sem skipin fengu út af
Langanesi fyrr í mánuðinum
hefði verið mun smærri en sú
sem veiðist nú. Torfurnar með
smærri loðnunni hljóti að eiga
eftir að koma með suðurströnd-
inni. helgi@mbl.is
Lítill kraftur í
loðnuveiðunum
 Árangurslaus leit hjá þeim norsku
Þórshöfn| Flöskuskeyti frá Fær-
eyjum virðast eiga vísa póststöð á
austanverðu Langanesi en sjó-
mannadagspóstur frá Klakksvík í
Færeyjum hefur kúrt þar í fjörunni
eftir mislangan tíma í hafi ásamt
fleiri skeytum. Göngugarpurinn
Guðjón Gamalíelsson á Þórshöfn
röltir oft um eyðistrendur Langa-
ness og ýmislegt rekur á fjörur hans
á leiðinni, þar með flöskuskeyti.
Seint í janúar fann Guðjón fjögur
flöskuskeyti á göngu sinni, öll á
svæðinu á milli eyðibýlanna Hrol-
laugsstaða og Selvíkur og voru tvö
frá Íslendingum, eitt frá Noregi og
eitt frá Klakksvík.
Fljótast í förum hafði Klakksvík-
urskeytið verið, sent þaðan á sjó-
mannadeginum í Færeyjum 16.
ágúst í fyrrasumar svo það liðu rétt
um fimm mánuðir frá sendingu og
þar til það fannst. Vel má vera að
hafstraumar hafi borið skeytið með
hraði að austurströnd Langaness
því þar er ekki er mikið um manna-
ferðir og sjóleiðin frá Klakksvík er
ekki löng.
Skeytið sendi níu ára gamall
drengur, Asbjorn Tjaldraflotti, sem
býr reyndar í Dubai með föður sín-
um en þeir eru frá Klakksvík, segir
hann í skeytinu. Staðsetning þeirra í
Klakksvík er 62°14,8́ N og 6°38,5́ V.
Í júníbyrjun í fyrra fann Guðjón
sams konar skeyti og á sömu slóð-
um, einnig sent frá barni á sjó-
mannadegi í ágúst frá Klakksvík svo
það skeyti fannst um tíu mánuðum
eftir að það fór í hafið.
Samband við sendanda
Íslensku flöskuskeytin voru tölu-
vert eldri en það færeyska. Ólafs-
firðingurinn Friðþjófur Jónsson
sendi af stað skeyti í október 1999
með staðsetningunni 66°40 N og
13°13 V. Árið 2008 sendi Þuríður
Kvaran Guðmundsdóttir sinn
flöskupóst frá Ægi þá ellefu ára
gömul en skipið var statt á 64°32 N
og 14° 00 V.
Fjórða skeytið sem Guðjón fann í
gönguferðinni var ódagsett, en kom
frá Ramfjordbotn á vesturströnd
Noregs. Það er því fleira að finna í
fjörunni en fallega steina og Guðjón
hyggst koma boðum til sendenda
skeytanna um hvar og hvenær þau
fundust.
Sem póststöð
flöskuskeyta
á Langanesi
 Fann fjögur flöskuskeyti á göngu
um fjöruna á austanverðu Langanesi
Pósturinn Bréf komu frá Klakks-
vík, Noregi og tveim Íslendingum.
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
Fundvís Göngugarpurinn Guðjón Gamalíelsson með flöskuskeytin fjögur.
nokkrum stöðum í borginni. Nú í
vetur hafa verið hönnuð og sett í
varanleg LED-ljós í Borgartúni.
Jóhann segir að menn hafi haldið
nokkuð að sér höndum því að
tækni- og verðþróun sé ör. Þannig
hafi LED-lampar lækkað í verði um
helming á einu ári.
Hvað sem gert verði á endanum
telur Jóhann óhætt að segja að
kostnaðurinn við endurnýjun á
götulýsingu muni hlaupa á hundr-
uðum milljóna króna hjá borginni.
Heildarfjöldi götuljósastaura sem
RARIK sér um rekstur á er 14.972.
Hlutfall kvikasilfursljósgjafa er um
80% og því nálægt 12.000 staurar
með kvikasilfursljósbúnaði. Ekki
hefur verið gerð áætlun um að
skipta út þessum kvikasilfursperum
en gera má ráð fyrir að kostnaður
við að skipta um perur í 12.000
staurum sé um 700 milljónir, sam-
kvæmt upplýsingum frá RARIK.
Þarf ekki í rammaáætlun
Að sögn Sigurðar Friðleifssonar,
framkvæmdastjóra Orkuseturs,
fara nú um 66 milljónir kílóvatt-
stunda (kWst) af raforku í að knýja
götu- og hafnarlýsingarkerfi lands-
ins. Það sé sambærilegt við heild-
arraforkunotkun um 14.000 heimila.
Þegar búið verði að skipta kvika-
silfursperunum út fyrir sparvænni
perur geti orkunotkunin minnkað
um allt að helming. Þetta segir Sig-
urður að komi sér vel, sérstaklega
þar sem mesta lýsingin sé notuð á
veturna þegar álagið á raforkukerf-
ið er hvað mest. „[Sparnaðurinn] er
sambærilegur við virkjun sem
framleiðir 33 milljónir kWst af orku
á ári og hún þarf ekki að fara í
neina rammaáætlun,“ segir hann.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Nýir, rauðir staurar Varanleg LED-ljós eru í staurunum í Borgartúni.
Hundruð milljóna í
breytta götulýsingu
 Kvikasilfri skipt út  200 milljónir á tveimur árum í borginni
Mörg ljós
» HS Orka, sem sér um götu-
lýsingu fyrir Árborg, Vest-
mannaeyjar, Suðurnes, Hafnar-
fjörð og hluta af Garðabæ,
rekur tæplega 18.600 ljósa-
staura.
» Af þeim eru tæplega 2.600
með kvikasilfursperum. Gróf-
lega áætlaður kostnaður við
skiptin er um 900.000 krónur.
» Heildarfjöldi götuljósa-
staura sem RARIK sér um
rekstur á er 14.972.
» 3.529 eru á Austurlandi,
5.081 á Norðurlandi, 3.672 á
Suðurlandi og 2.690 á Vest-
urlandi.
BAKSVIÐ
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
Reykjavíkurborg varði um 100
milljónum króna á síðasta ári í að
skipta út kvikasilfursperum í götu-
lýsingu og 100 milljónir til viðbótar
hafa verið eyrnamerktar til þess á
þessu ári. Ætla má að endanlegur
kostnaður við að skipta kvikasilf-
ursperum út muni hlaupa á hundr-
uðum milljóna króna þegar upp er
staðið.
Sveitarfélögin og raforkufyrir-
tækin sem sjá um götulýsingarkerfi
landsins munu þurfa að skipta út
tugum þúsunda kvikasilfurspera á
næstu árum en í apríl á næsta ári
tekur í gildi bann við sölu á kvika-
silfursperum samkvæmt Evróputil-
skipun.
Samkvæmt upplýsingum frá
Orkuveitu Reykjavíkur sem sér um
götulýsingu fyrir Reykjavík, Garða-
bæ, Kópavog, Seltjarnarnes, Mos-
fellsbæ og Akranes rekur fyrirtæk-
ið um 50.000 ljósastaura. Af þeim er
um helmingurinn með kvikasilfurs-
perum, en ending kvikasilfurspera
er 16-20.000 stundir eða um 4-5 ár.
Bara í Reykjavík eru um 10.500
lampar með kvikasilfursperum en
þegar er byrjað að skipta þeim út
að sögn Jóhanns Christiansen,
verkefnastjóra á skrifstofu reksturs
og umhirðu borgarlandsins hjá
Reykjavíkurborg. Þannig var síð-
asta sumar skipt út kvikasilfursper-
um og staurum í Norðurmýri,
Bergstaðastræti og Hverfisgötu og
í staðinn settir málmhalógenlamp-
ar.
Ekki hefur hins vegar verið
ákveðið hversu hratt verður gengið
í að skipta út perum og staurum í
framhaldinu. Jóhann segir að
kostnaðurinn við skiptin ráðist af
því hvaða leið verði ákveðið að fara.
Ekki þurfi að skipta út lömpunum
sjálfum í öllum tilfellum.
Tveir kostir til skoðunar
Tveir kostir með svipuð ljósgæði
eru helst til skoðunar til að leysa
kvikasilfursperurnar af hólmi. Ann-
ars vegar er þar um að ræða málm-
halógen og hins vegar LED-lýs-
ingu. Tilraunir hófust með
síðarnefndu tæknina árið 2009 og
hefur slík lýsing verið sett upp á
Ákveðið hefur verið að leggja niður
samtökin Regnbogabörn. „Okkur
þykja þetta erfiðar fréttir að færa
en því miður verður ekki hjá þess-
ari ákvörðun komist sökum fjár-
magnsskorts og annarra ástæðna
sem ekki verður farið út í hér,“ seg-
ir í yfirlýsingu Stefáns Karls Stef-
ánssonar, stofnanda og formanns
Regnbogabarna, en hún var birt á
Facebook-síðu samtakanna.
Regnbogabörn hafa verið rekin í
tólf ár. Þau eru fjöldasamtök
áhugafólks um eineltismál. Allri
starfsemi samtakanna verður hætt
nú þegar og munu þau ekki svara
síma eða tölvupósti framar. Í yfir-
lýsingu á Facebook-síðunni er fólki
sem þarf upplýsingar eða aðstoð
bent á að hafa samband við hverf-
isskrifstofur, skólaskrifstofur eða
lögreglu. Tekið er fram að sam-
tökin séu skuldlaus og að styrkjum
verði skilað.
Samtökin Regn-
bogabörn lögð niður
og fólki vísað annað