Morgunblaðið - 18.03.2014, Blaðsíða 24

24 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. MARS 2014
Hátúni 6a • 105 Rvk • Sími 552 4420 • fonix.is
ELDHÚSTÆKI
Hinn 11. mars sl.
birtist í Morgunblaðinu
tímabær og einkar vel
skrifuð grein eftir Ósk-
ar Jóhannsson kaup-
mann um Kópavogs-
fundinn 1662, þegar við
Íslendingar vorum
neyddir til, í viðurvist
vopnaðra danskra her-
manna, að skrifa undir
yfirlýsingu um að við
samþykktum að setja landið undir
einveldi danska konungsins. Í sama
blaði var önnur ágæt grein um fram-
tíð okkar utan ESB.
Ég hef getið þess áður, að á Sturl-
ungaöld hélt sendiboði páfans því
fram, að ekkert land gæti verið kon-
ungslaust, og aðeins haft þingræði.
Svona smáríki sem Ísland er gæti
ekki verið sjálfstætt. Því tók Gissur
Þorvaldsson af skarið árið 1262 og
gekk á vald Noregskonungs. Eftir
það greiddum við konungi skatt og
misstum allar okkar tekjur. Þannig
vorum við ósjálfstæð í
nær 700 ár, þar til okk-
ur tókst loks að ná
sjálfstæði aftur árið
1944. Ég hef getið þess,
að ef við gengjum í
ESB myndum við
missa allar okkar
tekjur og öll okkar
völd. Hafandi aðeins
1% atkvæða Evr-
ópuþjóðanna værum
við þar lítils virði. Við
myndum þá glata yf-
irráðum yfir fisk-
veiðum okkar og missa tekjur af
orku hita og fallvatna. Þá opnast dyr
Evrópuríkja að norðurslóðum, vænt-
anlegri olíu þar og margskonar auð-
æfum þeirra svæða, sem við höfum
aðgang að. Líkt og á Sturlungaöld
myndum við þá þurfa að greiða
skatta til meginlandsríkjanna, að
þessu sinni til Brüssel. Þar er um
mörg fátæk lönd að ræða, sem þörf
er að fóðra á íslenskri auðlegð. Hér
lifðum við lengst á landbúnaði. Ef við
göngum í ESB-samband færi þá líkt
fyrir okkur og þegar Alaska var inn-
limað í Bandaríkin. Þá féll þar allur
landbúnaður niður í þessu norðlæga
ríki. Á þeim tíma sem land vort laut
erlendum yfirráðum féll jafnvel
menntun okkar niður og menningar-
arfur fluttist úr landi. Er þetta það
sem við viljum láta endurtaka sig
með því að ganga í þvingað samband
við önnur ríki á meginlandi Evrópu?
Nei. Það er rökrétt ákvörðun af nú-
verandi ríksstjórn að slíta þessum
viðræðum við Evrópusambandið.
Við eigum að vera sjálfstæð þjóð,
sem getur að sjálfsögðu haft gott
samband við Evrópuríkin eins og öll
önnur ríki jarðar.
Við megum ekki glata
dýrmætu sjálfstæði okkar
Eftir Sturlu
Friðriksson » Það er rökrétt
ákvörðun af núver-
andi ríksstjórn að slíta
viðræðum við Evrópu-
sambandið. Við eigum
að vera sjálfstæð þjóð.
Sturla Friðriksson
Höfundur er náttúrufræðingur.
Að öðrum ferða-
mannastöðum á Ís-
landi ólöstuðum ber
Bláa lónið af. Rekst-
urinn hefur verið í
slíkum blóma að helsti
prímusmótor og hug-
myndasmiður Bláa
lónsins, Grímur Sæ-
mundsen, var á síðasta
ári kjörinn maður árs-
ins í viðskiptalífinu af
Frjálsri verslun. Fyrir einu ári
sendi Bláa lónið frá sér tilkynningu
um að á árinu 2013 yrði innheimt
sérstakt gjald, 10 evrur, fyrir að
skoða lónið og umhverfi þess. Fram
að þeim tíma höfðu aðeins þeir
ferðamenn sem böðuðu sig í lóninu
verið rukkaðir um aðgangseyri.
Heimsóknir á Geysi í Haukadal
eru litlu færri en í Bláa lónið.
Ferðaskipuleggjendur hafa í gegn-
um tíðina sent þangað ferðamenn
gegn gjaldi og látið hjá líða að
greiða eina einustu krónu til við-
halds svæðisins. Nú er svo komið
að ekki verður lengur við unað.
Svæðið liggur undir skemmdum.
Íslenska ríkið reyndi í síðustu viku
að fá gjaldtökunni hnekkt með lög-
bannskröfu sem var hafnað af
sýslumanni. Í framhaldi hefur ríkið
vísað lögbannskröfunni
til Héraðsdóms Suður-
lands.
Frá sögulegu sjón-
armiði er framganga
ríkisins í hæsta máta
undarleg. Íslenska rík-
ið var nefnilega frum-
kvöðull í gjaldheimtu
af ferðamönnum í Bláa
lóninu gegnum eign-
arhlut sinn í Hitaveitu
Suðurnesja. Af hverju
á það sama ekki við á
Geysi?
Framganga Samtaka ferðaþjón-
ustunnar (SAF) í þessu máli hefur
verið þeim til vansa. Þeirra svar er
náttúrupassi. Af hverju þarf að
blanda þessum tveimur málum
saman? Er ekki grunngildi hins
fyrirhugaða náttúrupassa að þeir
ferðaþjónustuaðilar sem vilja taka
þátt í honum geti notið af honum
góðs. Öðrum hlýtur þá að vera
frjálst að standa utan hans og
þiggja engin framlög frá Nátt-
úrupassanum. Náttúrupassi mun
aldrei verða annað en skattheimta
af ferðamönnum sem verður sogin
inn í ríkisreksturinn með einum eða
öðrum hætti. SAF halda því fram
að með gjaldtöku á Geysisvæðinu
sé Landeigendafélag Geysis að
vega að framtíð íslenskrar ferða-
þjónustu. Það er þá ekki merkileg
ferðaþjónusta sem er rekin hér á
landi ef 600 króna einstaklingsgjald
á ferðamann setur hana á hliðina.
Málið er ekki flókið. Þeir ferða-
menn sem ekki vilja borga 600
krónur fara ekki á Geysissvæðið.
Þeir leita annað.
Fari vilji íslenska ríkisins og
SAF fram þarf ekki að hafa
áhyggjur af ferðamannastraumi á
Geysi á næstu árum. Hverinn hefur
ekki gosið í hartnær 20 ár og nið-
urníðsla svæðisins orðin slík að
enginn ferðamaður mun hafa áhuga
á að staldra þar við. Innan fyr-
irsjáanlegrar framtíðar verður ein-
um vinsælasta ferðamannastað
landsins rústað í boði íslenska rík-
isins og Samtaka ferðaþjónust-
unnar.
Með Geysigóðum kveðjum.
Eftir Margeir
Vilhjálmsson » Íslenska ríkið var
nefnilega frum-
kvöðull í gjaldheimtu af
ferðamönnum í Bláa
lóninu í gegnum eign-
arhlut sinn í Hitaveitu
Suðurnesja.
Margeir Vilhjálmsson
Höfundur er framkvæmdastjóri Bíla-
leigunnar Geysis.
Geysilegt lögbann
Ef dæma skyldi
eftir umfjöllun fjöl-
miðlunga í kringum
bjórdaginn svokall-
aða þá hefði mátt
halda að þessi dagur
skipaði álíka sess í
hugum margra og
17. júní, svo við eitt-
hvað hátíðlegt sé
miðað. Alla vega var
látið svo sem þjökuð
og þrautpínd þjóð
hefði loksins verið laus við hina
skelfilegu fjötra bjórbannsins
sem stóð öllu þjóðlífi fyrir þrifum
að sögn. Og svo var farið að vitna
í sérfræðinga sem eins og jafnan
áður vitnuðu til einhverrar óskil-
greindrar drykkjumenningar, þar
sem hægt var að skilja sem svo
að æðsta stig þessarar menningar
væri bjórdrykkjan. Í allri þessari
umræðu var svo reynt að draga
menn í ákveðna dilka eftir afstöð-
unni til bjórsins og að sjálfsögðu
voru þeir sagðir frjálslyndir sem
studdu afnámið, þar sem orðið
frjálslyndur var greinilega notað
sem gæðastimpill, andstætt þess-
um landsbyggðarlýð og verka-
lýðs-forkólfum, sem ekki sáu ljós-
ið, þ.e. menninguna við
drykkjuna. Það er reyndar fróð-
legt að fá við því afdráttarlaus
svör í hverju menningin við
drykkjuna er fólgin. Ekki held ég
að það góða fólk sem fæst við af-
leiðingar þessarar „menningar“
geti svarað þessu svo „menning-
arfrömuðunum“ megi líka, heldur
ekki þeir sem hafa orðið fyrir af-
leiðingunum af þessari dýrindis
menningu á eigin skinni ýmist
sem þolendur eða aðstandendur.
Þegar menn tala í nafni sér-
þekkingar og leggja fræðimanns-
heiður sinn að veði með því að
mæra drykkju sem menningar-
fyrirbæri þá verður gömlum
manni á að spyrja hvað sé svona
menningarlegt við drykkju yf-
irleitt, vegna þess að þá mörgu
áratugi sem honum hefur auðnast
að líta algáðum augum á sam-
félagið þá hefur hann aldrei kom-
ið auga á þennan menningarþátt.
Hins vegar hefur hvers konar
ógæfa verið honum sem öðrum
sýnileg, að ég ekki segi áþreif-
anleg, sem drjúgur fylgifiskur
drykkjunnar, allt yfir í lífsfórnina
sjálfa. Og hvað segir Morg-
unblaðið nú á dögunum og bezt
að birta stutta fregn orðrétt um
leið og ég bið glögga lesendur að
finna menningu stað í þessari
umfjöllun, örstuttri en átak-
anlegri um leið og segir þó hvergi
nærri alla söguna.
Fyrirsögnin er:
Líkamsárásir og erill
á bjórafmælinu:
„Talsverður erill var
hjá lögreglunni á höf-
uðborgarsvæðinu um
helgina og svo virðist
sem margir hverjir
hafi tekið hressilega á
því á 25 ára afmæli
bjórsins. Fangaklefar
fylltust og tilkynnt
var um tvær líkams-
árásir í fyrrinótt. Í
öðru tilvikinu lá maður í blóði
sínu á Grettisgötu og er lög-
reglan kom á vettvang blæddi úr
höfði mannsins og átti hann erfitt
með að anda. Árásarmaðurinn
var handtekinn þar skammt frá.
Skömmu áður var maður sleginn í
andlitið á skemmtistað við Lauga-
veg. Árásarmaðurinn komst und-
an.“ Sem sagt allt fljótandi í
tærri menningu eða hvað? Okkur
bindindismönnum er oft legið á
hálsi fyrir þröngsýni eða einsýni
og vel þekkjum við ofstæk-
isstimpilinn. Gömlum manni þykir
það góður stimpill þegar um er
að ræða baráttu við þann bölvald
sem áfengið er. Maður viknar við
að lesa minningargreinar um
menn á bezta aldri sem sagt er
að hafi barizt við Bakkus og orðið
að lúta í lægra haldi. Getur nokk-
ur láð manni þó maður fyllist
andstyggð við lofsönginn um
þennan sama Bakkus sem hinn
eina sanna gleðigjafa lífsins? Mér
þykir mannslífið dýrmætara en
svo að það eigi að fórna því vegna
ástar angurgapanna á svoköll-
uðum gleðigjafa og síbylju lof-
söngsins þar sem hvergi örlar á
hættumerkjum. Getur fólk virki-
lega ekki tekið undir það? Og
svona í lokin er ég stundum
spurður um það hvers vegna í
ósköpunum ég sé að skrifa þessar
greinar hverja annarri keimlík-
ari! segja menn og má eflaust til
sanns vegar færa. Það gjöri ég
með gleði meðan öndin höktir í
brjóstinu aðeins til þess að val-
kosti bindindis sé haldið á lofti í
opinberri umræðu. Mér þykir
sem sagt ekki af veita.
Bakþankar
vegna bjórdagsins
Eftir Helga Seljan
Helgi Seljan
» Okkur bindind-
ismönnum er oft leg-
ið á hálsi fyrir þröng-
sýni eða einsýni og vel
þekkjum við ofstæk-
isstimpilinn.
Höfundur er form. fjölmiðlanefndar
IOGT.