Morgunblaðið - 18.08.2014, Blaðsíða 26

26 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 18. ÁGÚST 2014
Aukablað
alla þriðjudaga
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Vestur-Íslendingurinn Glenn Sig-
urdson hefur sent frá sér bókina Vik-
ings on a Prairie Ocean eða Víkingar
á úthafinu á sléttunni. Glenn miðar
hátt í bókinni því hún er allt í senn,
saga landnáms Íslendinga í Kanada,
fjölskyldusaga og sjálfsævisaga. Út-
hafið er Winnipeg-vatn þar sem fjöl-
skylda hans stundaði útgerð kynslóð
fram af kynslóð. Bókin er óður til for-
eldra hans, Stefans og Sylviu Sig-
urdson, og forfeðra. Hann lýsir út-
gerðinni við vatnið, starfsemi
fjölskyldufyrirtækisins, Sigurdson
Fisheries eða Sig Fish, og umfangs-
mikilli verktakastarfsemi.
Glenn nam lögfræði og hefur unnið
sem milligöngumaður, málamiðlari
eða sáttasemjari í erfiðum deilum,
meðal annars á milli frumbyggja í
Kanada og stjórnvalda. Í bókinni lýs-
ir hann því hvernig íslenskur uppruni
og lífið við vatnið þar sem frum-
byggjar voru jafningjar hans í upp-
vextinum og samskiptin við þá urðu
honum veganesti fyrir ævistarfið.
Það er vitnisburður um það í hversu
miklum metum hann er hjá þeim að á
bókarkápu skuli Phil Fontaine, einn
helsti leiðtogi þeirra, lofa bókina í há-
stert.
Bændur verða veiðimenn
„Ég sit hér og horfi út á Winnipeg-
vatn,“ segir Glenn í upphafi síma-
viðtals og það er við hæfi því að þetta
mikla stöðuvatn, úthafið á sléttunni,
er í bók hans gangvirki tilverunnar.
„Þessar slóðir eru mér hjartfólgnar
því að saga bæði móður- og föðurfjöl-
skyldu minnar tengist vatninu með
svo djúpstæðum hætti og ég held
reyndar að það eigi við um alla, sem
búa hér, og jafnvel alla, sem eru af ís-
lenskum uppruna í Norður-Ameríku.
Vatnið hefur leikið það stórt hlutverk
í að skapa vitund um sess og sjálfs-
mynd.“
Glenn rifjar upp að þegar fyrstu Ís-
lendingarnir komu hafi vatnið verið
þeim bjargvættur. „Ég gerði mitt
besta til að átta mig á sögunni og eftir
því, sem ég fékk best séð, voru inn-
flytjendurnir flestir sauðfjárbændur,
sem komu með þá tálsýn að þeir gætu
fljótt haslað sér völl hér sem bænd-
ur,“ segir hann. „Í ljós kom að land,
sem vaxið er lágum runnagróðri, er
ekki hentugt til sauðfjárræktar.
Landið í kringum Winnipeg-vatn er
ekki hentugt til landbúnaðar og
krefst margra ára ræktunarstarfs.
Fiskurinn bjargaði þeim og sauð-
fjárbændurnir urðu fiskimenn.“
Þessir menn sendu heim fréttir af
velgengni sinni og á níunda áratug 19.
aldar byrjuðu fólksflutningar til Kan-
ada fyrir alvöru.
„Þá var fólk farið að átta sig á að
fiskurinn gæti skapað lífsviðurværi
og hér væri kostur á að fá fótfestu í
tilverunni,“ segir hann. „Þeir gerðu
sér samfélag, bjuggu til hagkerfi og
úr varð þjóðfélag.“
Glenn færist ekki lítið í fang og
bókin spannar vítt svið. „Það má
segja að ég hafi staulast áfram,“ segir
hann þegar hann er spurður hvernig
það hafi komið til að hann ákvað að
skrifa bókina með þessum hætti.
„Upphafið var einfalt. Ég vinn við að
leysa flóknar deilur, sem margar
tengjast útgerð og hef þurft að fara
víða. Í starfi mínu hefur orðið til ein-
stakur heimur. Ég tilheyri hópi
manna sem hafa viðað að sér þekk-
ingu og reynslu í að leysa úr flóknum
deilum margra aðila, yfirleitt varð-
andi notkun lands, auðlindir og um-
hverfismál þar sem reynt er að skapa
fólki sjálfbæra framtíð. Ég ferðast
mikið, bæði innan Kanada og um all-
an heim. Í stað þess að háma í mig
nasl í lok langrar ferðar byrjaði ég að
skrifa lýsingar á því ótrúlega fólki,
sem ég hef kynnst á lífsleiðinni.
Smám saman gerði ég mér grein fyr-
ir því að það varð eins og teikni-
myndapersónur og það var ekki ætl-
unin. Þá byrjaði ég að setja þetta fólk
í samhengi og það tengdist flest út-
gerðinni og fiskveiðunum. Það var
vettvangur fjölskyldu minnar. Þá
varð ég að setja í samhengi hvernig
hún kom hingað. Á þessu stigi komst
ég í samband við útgefanda sem
hvatti mig til að flétta sögu mína inn í
frásögnina vegna þess hvað hún er
nátengd henni.“
Ný sýn opnaðist
Þegar þarna var komið þurfti hann
að stokka upp allt sem hann hafði
skrifað.
„En það merkilega var að þegar ég
fór að skoða söguna með nýrri linsu
opnaðist mér ný sýn og ég fór að sjá
ýmislegt varðandi sögu Íslending-
anna í Vesturheimi í nýju ljósi og í
víðara samhengi,“ segir hann. „Þeir
voru á undan sínum samtíma, en í
raun kom það af sjálfu sér. Ef sam-
félag á að þrífast þarf að skilja að
bæði þarf sjálfstæði og samstöðu, það
þarf að vinna í sátt við umhverfið til
að búa til efnahagslíf. Um leið þarf
einhvers konar stjórnkerfi eigi fólk að
vinna saman. Þeir fóru snemma að
gera hvort tveggja. Viðgangur þeirra
byggðist á að vita hverjir þeir voru og
þeir komu með djúpa tilfinningu fyrir
þeim gildum, sem þeir höfðu með sér
frá Íslandi, og læsið skipti miklu máli.
Eðlisávísun þeirra sagði þeim að
koma á stjórnkerfi, sem þeir gerðu
með ótrúlegum hætti. Síðan gerðu
þeir sér grein fyrir að án þess að
byggja upp efnahagslíf voru þeir
dauðadæmdir, þannig að Guði sé lof
fyrir fiskinn.“
Uppgangur og fiskur
Aðeins 250 manns voru eftir í ný-
lendunni 1881-1882 þannig að það
munaði litlu. „Íslendingar hefðu hald-
ið áfram að dreifast um Ameríku, en
útgerðin bjargaði þeim, fyrst með því
að tryggja þeim mat fyrstu sex árin
og síðan urðu þær grundvöllur við-
skipta,“ segir hann. „1887 var langa-
langafi minn farinn að flytja fisk í
miklu magni til Bandaríkjanna, á
markaðina í New York og Chicago.
Hlutur Winnipeg-vatns var gríð-
arlegur og borgin Winnipeg stækkaði
óðum á þessum tíma. Þegar Sigurður
Bjargvættur Winnipeg-vatn varð Íslendingum bjargvættur þegar þeir fluttu vestur um haf til Kanada. „Fiskurinn
bjargaði þeim og sauðfjárbændur urðu fiskimenn,“ segir Glenn Sigurdson sem skrifar m.a. um landnámið í bók sinni.
Víkingarnir
á vatninu
 Glenn Sigurdson rekur í nýrri bók sögu
Íslendinga, sem fluttu vestur um haf, sögu
fjölskyldu sinnar og sína eigin sögu Glenn Sigurdson
Við bjóðum öll afmælisbörn
velkomin og gefum þeim fría
n
eftirrétt í tilefni dagsins.
afmaeli?
Attu´
Til hamingju!!!
H
ug
sa
sé
r!
VEISLUSALIR
SÉRBLAÐ
PÖNTUNARTÍMI AUGLÝSINGA:
Fyrir kl. 16, mánudaginn 25. ágúst
Í blaðinu geta
lesendur fundið sér
veislusal, veitingar,
borðbúnað og
blómaskreytingar
fyrir öll tilefni og
tækifæri.
–– Meira fyrir lesendur
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105
kata@mbl.is
Morgunblaðið gefur út sérblað um
veislusali föstudaginn 29. september.