Morgunblaðið - 05.11.2014, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. NÓVEMBER 2014
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson ritstjorn@mbl.is Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Verkfall lækna hefur margvísleg
efnahagsleg áhrif og getur hnignun
velferðarkerfisins ef illa fer leitt til
þess að ungt fólk muni ekki snúa heim
að loknu námi erlendis. Tapið vegna
þess getur því orðið mikið.
Þetta er mat Ágústs Einarssonar,
prófessors í hagfræði við Háskólann á
Bifröst. „Þar fyrir utan er hugsanlegt
að verkfall dragist eitthvað á langinn
og að heilbrigðiskerfið okkar brotni
hreinlega með brottflutningi lækna
og skorti á heimtum á ungum læknum
erlendis frá. Það
er líka efnahags-
legt vandamál
sem ég sé ekki
hvernig er hægt
að leysa til
skamms tíma.
Slíkir hlutir geta
gerst. Þetta er ein
viðkvæmasta stétt
hvað þetta varðar
í okkar sam-
félagi,“ segir Ágúst sem telur stöðuna
án hliðstæðu síðustu áratugi.
Mikill mannauður getur tapast
„Þetta er ný staða í mínum huga,
sérstaklega hjá heilbrigðisstéttunum,
sem eru okkar best menntaða fólk og
hefur verið það um áratugi. Þetta
fólk, t.d. læknarnir, hafa notið mennt-
unar í bestu skólum erlendis, en eru
ekki heimalningar, eins og mikið af
háskólafólki okkar er … Það er engin
spurning að einhverjir eiga eftir að
deyja fyrr en ella vegna áhrifa verk-
fallsins. Lenging á biðlistum eftir að-
gerðum hefur í för með sér alvarlegar
heilsufarslegar afleiðingar,“ segir
Ágúst um víðtæk áhrif verkfallsins.
Þórólfur Matthíasson, prófessor í
hagfræði við Háskóla Íslands, segir
aðstandendur líða fyrir verkfallið.
„Sú röskun sem verður vegna verk-
falls lækna getur líka haft áhrif á að-
standendur sem geta þurft að taka
sér frí, eða breyta sínum áætlunum,
til að sinna sínu fólki. Langstærsti
hlutinn er þjáning og þrautir sem eru
að óþörfu, að segja má.“
Segir verkfall lækna geta
kostað fé og mannslíf
 Prófessor telur
vanda án fordæma
Ágúst
Einarsson
„Það sem þarf í
raun að gera bet-
ur er að skil-
greina nánar
hvað eigi að felast
í þjónustu hjúkr-
unarheimilanna,“
sagði Kristján
Þór Júlíusson
heilbrigðis-
ráðherra í ítar-
legu viðtali við
mbl.is í gær vegna skýrslu Ríkisend-
urskoðunar um rekstur og fjárhags-
stöðu hjúkrunarheimila á síðasta ári.
Þar kemur m.a. fram að hjúkrunar-
heimili á Íslandi hafi verið rekin með
1.025 milljarða króna halla, sem
nemur 4,66% af rekstrartekjum
þeirra. Rekstrartekjurnar koma
nær alfarið úr daggjöldum ríkissjóðs
sem rekstraraðilar hjúkrunarheim-
ila hafa löngum bent á að séu allt of
lág.
Kristján Þór segir þó engar for-
sendur fyrir því að breyta fjármögn-
uninni eins og staðan er í dag.
„Frekari fjármögnun er mjög mikil-
væg en ég bendi á það að þriðjungur
heimilanna er með jákvæða afkomu
sem er fagnaðarefni.“
Hann segir að gert sé ráð fyrir að
lög um sjúkratryggingar verði að
fullu virkjuð um áramótin og þá
verði sjúkratryggingum falið að
gera þjónustusamninga við rekstr-
araðila heimilanna. „Það er fullur
vilji til að gera betur,“ segir Kristján
Þór. if@mbl.is
Fullur vilji
til að gera
betur
Kristján Þór
Júlíusson
 Skilgreina þarf
þjónustuna nánar
Enginn hafði verið handtekinn í
gærkvöldi vegna líkamsrásar við
Rauðavatn í gærmorgun.
Tilkynnt var um árásina á áttunda
tímanum í gærmorgun.
Að sögn Kristjáns Inga Kristjáns-
sonar aðstoðaryfirlögregluþjóns
varð ung kona fyrir árásinni.
Farið var með konuna á Landspít-
ala til aðhlynningar og var síðan tek-
in af henni skýrsla. Samkvæmt
heimildum mbl.is voru meiðslin ekki
alvarleg. Þá herma heimildir mbl.is
að konan hafi verið ein að skokka
þegar ráðist var á hana, en talið er
að árásarmennirnir hafi verið tveir
eða fleiri. Málið er nú í rannsókn.
Ráðist á
unga konu
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
„Menn verða að vera á tánum,
þetta eru engan veginn léttvæg
málefni. Það sem upp úr stendur
núna er auðvitað gosmengunin,“
segir Jón Viðar Matthíasson,
slökkviliðsstjóri og framkvæmda-
stjóri almannavarna höfuðborgar-
svæðisins, en hann átti ásamt fleir-
um fund með borgarráði nýverið
um stöðu almannavarna í Reykja-
vík.
„Við höfum verið að funda með
sveitarstjórnum á höfuðborgar-
svæðinu, heilbrigðiseftirliti,
fræðsluyfirvöldum og upplýsinga-
fulltrúum sveitarfélaganna um
stöðu þessara mála og hvernig
standa á að upplýsingagjöf til al-
mennings ef til náttúruhamfara
kemur. Það þarf að ráðleggja íbú-
um rétt og sveitarfélögin þurfa að
ganga í takt með allar upplýsingar
þannig að hinn almenni borgari
upplifi ekki einhvern mun á milli
sveitarfélaga,“ segir Jón Viðar.
Hann segir almannavarnir höf-
uðborgarsvæðisins þurfa að starfa
með fjölda aðila í þessum málum;
lögreglu, slökkviliði, Rauða kross-
inum, björgunarsveitum, stjórn-
völdum og fjölmiðlum.
Hugi að sínu nærumhverfi
„Sem betur fer höfum við ekki
þurft að glíma við náttúruhamfarir
í mörg ár hérna á höfuðborgar-
svæðinu en við þurfum að fínstilla
stjórnkerfið og vera við öllu búin.
Hamfaraáætlanir hafa ekki verið
uppfærðar í mörg ár og síðan hefur
nýtt fólk tekið sæti í sveitar-
stjórnum. Það vill vera vel upplýst
um þessi mál,“ segir Jón Viðar og
bætir við að þetta gildi einnig um
almenna borgara. Þeir þurfi að
huga að sinni fjölskyldu og sínu
nærumhverfi.
„Það er mikilvægt að hver og
einn fari í gegnum sín mál og upp-
fræði fjölskyldumeðlimi um hvað
gæti komið fyrir. Við getum meðal
annars átt von á að því að raf-
magnið fari og þá þarf að vera til
einfaldur en nauðsynlegur búnaður
eins og vasaljós. Samfélagið er orð-
ið svo tæknivætt og við treystum
alfarið á tæknina,“ segir Jón Viðar
og mælir með því að fólk hugi að
hlutum sem Almannavarnir og
Rauði krossinn hafa bent á að eigi
að vera til staðar á hverju heimili.
Almannavarnir á tánum
 Borgarráð frætt um stöðu almannavarna í Reykjavík  Nauðsynlegt að upp-
færa hamfaraáætlanir á höfuðborgarsvæðinu  Samræma þarf upplýsingagjöf
Mjög lítil loftgæði voru í höfuð-
borginni í gær vegna gasmengunar
frá Holuhrauni. Styrkur brenni-
steinsdíoxíðs mældist 1.080 míkróg-
römm á rúmmetra í loftgæðamæli-
stöðinni í Grafarvogi í gærmorgun.
Ef styrkur fer yfir 600 míkró-
grömm á rúmmetra er fólki ráðlagt
að forðast áreynslu utandyra og
þeim sem viðkvæmir eru í lungum
er ráðlagt að fylgjast vel með loft-
gæðum, eins og fram kemur í upp-
lýsingum frá Umhverfisstofnun.
Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur
lagði því til að börnum yrði haldið
inni í skólum í gær þegar loftgæðin
voru sem minnst.
Veðurstofan spáir því að í dag
berist gasmengun frá eldgosinu til
norðurs og austurs. Vart gæti orðið
við mengun frá Skagafirði í vestri
og austur á firði.
Ríkisstjórnin samþykkti á ríkis-
stjórnarfundi í gær að veita 329
milljónir króna til lykilstofnana
vegna áfallins kostnaðar vegna að-
gerða sem tengjast eldgosinu og
jarðhræringunum norðan Vatna-
jökuls. Auk þess voru teknar frá 358
milljónir króna til áramóta til að
nota ef ástand á gossvæðinu helst
óbreytt. Gert er ráð fyrir að féð
verði að hluta nýtt til fjölgunar á
nettengdum mælitækjum sem vakta
styrk og gildi brennisteinsdíoxíðs
(SO2) sem og handmælitækjum. Þá
er lagt til að hefja mælingar á styrk
brennisteinssýru (SO4). Landlæknir
mun einnig standa að eftirliti vegna
áhrifa gasmengunar á heilsufar al-
mennings. laufey@mbl.is
Ráðlagt var að forðast áreynslu utandyra og fylgjast vel með loftgæðum
Mikil gasmengun í Reykjavíkurborg
Morgunblaðið/Golli
Gasmengun Froststilla var á gosstöðvunum í gær en við slíkar aðstæður eru auknar líkur á mikilli mengun.
kynntu þér
málið!
SIÐMENNT
w w w . s i d m e n n t . i s
Mannvirðing
Siðmennt styður opið, víðsýnt
og fjölbreytt samfélag