Morgunblaðið - 05.11.2014, Blaðsíða 10

Atli Vigfússon
laxam@simnet.is
Ég hef mjög gaman afþví að reykja og einástæðan fyrir því erauðvitað sú að mér
finnst hangikjöt og sperðlar góður
matur. Ég er búinn að reykja í
nærri 50 haust og það er alltaf jafn
gaman.“ Þetta segir Sigurgeir
Hólmgeirsson, bóndi á Völlum í
Þingeyjarsveit, sem þessa dagana
er upptekinn við að reykja haust-
matinn.
„Ég reyki í gamalli smiðju úr
torfi og grjóti sem upphaflega var
hesthús. Það var byggt í lok 19.
aldar, en því var breytt í smiðju
árið 1906 og þá var hætt að hafa
hesta í því. Stafninn var endurnýj-
aður um 1970 og húsið stendur fyr-
ir sínu og heldur upprunalegu út-
liti,“ segir Sigurgeir og tíundar
ágæti þess að reykja í torfhúsi.
„Það er ekki sama í hvers kon-
ar húsi maður reykir og í vætutíð
og hríðum er best að reykja í
svona húsi því það saggar ekki eins
að innan eins og t.d. bárujárns-
reykhús. Reykurinn verður mildari
í torfhúsi, en auðvitað er best að
reykja í þurru og hægu veðri,“
bætir Sigurgeir við sem veit sínu
viti um það hvenær maturinn er
hæfilega reyktur.
Sigurgeir reykir við tað, en
stundum hefur hann haft trjábörk,
t.d. af lerki sem hann hefur tekið í
skóginum heima við bæinn. Hann
segir að trjábörkurinn gefi ákveð-
inn keim, en það megi ekki nota of
mikið af honum. Bara aðeins með.
Reykmetið hjá Sigurgeiri er
vinsælt, en hann reykir alltaf fyrir
systkini, frændfólk og vini, m.a.
bróðurdóttur sína í Reykjavík.
Hann reykir eistu, hangikjöt, kýrt-
Gott að reykja í
Sigurgeir á Völlum hefur reykt spreðla og hangikjöt í nærri 50 haust og finnst það
alltaf jafn gaman. Reykhúsið er frá 19. öld og heldur upprunalegu útliti. Hann fer
þrisvar á dag til að bæta á eldinn. Besta kjötið segir hann vera af geldum ám.
ungur, rúllupylsur, silung og
sperðla. Hann þreifar á sperðl-
unum til þess að vita hvenær þeir
eru reyktir, en hann segir að
sperðlar í þessum nýju plastgörn-
um séu lengur að reykjast heldur
en sperðlar sem eru í lambagörn-
um.
Áður þurfti bara að reykja þá
í þrjá daga, en nú þurfi stundum
að reykja þá í heila viku. Það fer
eftir plastinu.
Þurrsöltun er besta aðferðin
Sigurgeir pæklar ekki kjötið
heldur þurrsaltar hann það og tek-
ur sú söltun 2-4 daga, allt eftir
þykkt læranna. Faðir hans þurr-
saltaði allt kjöt á sínum tíma og
hafði það í pokum með salti í allt
að 3 daga. Þar var því velt um í
pokunum til þess að saltið gengi
inn í vöðvana. Þetta lærði Sigur-
geir og segir þurrsöltun bestu að-
ferðina. Á Völlum er kjöt af full-
orðnum skepnum mest notað til
heimabrúks því að sögn Sigurgeirs
er það kjöt bragðmeira heldur en
lambakjötið. Sjálfum finnst honum
besta kjötið af geldum ám, en kjöt
af veturgömlu fé er mjög gott að
hans mati. Hann reykir stundum
læri af fullorðnum ám mjög mikið
og þá líkist það tvíreyktu kjöti sem
er mjög bragðgott og borðast oft
hrátt.
Það er í ýmsu að snúast þegar
verið er að reykja og Sigurgeir fer
þrisvar á dag til þess að fylgjast
með og bæta á eldinn. Hann segir
það vont ef eldurinn deyr mjög
lengi og vill halda reyknum sem
best við. Þannig reykist maturinn
mjög vel og eitt er víst enginn
verður svikinn af því að smakka
reykmetið úr torfhúsinu á Völlum.
10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 5. NÓVEMBER 2014
Efniviður listaverka er mismikill og
fer minna fyrir sumum listaverkum
en öðrum. Gott dæmi um agnarsmá
listaverk úr ódýru efni eru „origami“-
pappírsverkin sem upprunnin eru í
Japan. Á vefsíðunni Origami In-
structions er farið yfir það, lið fyrir
lið, hvernig útbúa eigi pappírs-
listaverkin smáu. Listaverkin geta
verið allt frá smáum blómum til lítilla
móta sem til dæmis mætti koma ein-
hverju góðgæti fyrir í. Leiðbeining-
arnar má líka nálgast í prýðilega
gerðum myndböndum á síðunni.
Auk þess er þar að finna dálítinn
fróðleik um uppruna þessarar papp-
írslistar. Kemur þar til dæmis fram að
nafnið „origami“ sé myndað úr
tveimur orðum: „Oru“ og „kami“. Það
fyrrnefnda merkir að brjóta saman
og hið síðarnefnda þýðir pappír. Allt
um þetta og meira til á síðunni
www.origami-instructions.com.
Vefsíðan www.origami-instructions.com
AFP
Fallegt Agnarsmáar regnhlífar gerðar úr pappír eru gott dæmi um „origami“.
Falleg japönsk pappírslist
„Bókverk er samheiti yfir listaverk
sem tengjast á einhvern hátt bókinni
sem formi og hugtaki. Fjölbreytni
bókverka er óendanleg enda hug-
myndaflug listamannsins eina tak-
mörkunin,“ segir á vef Gerðubergs en
þar stendur yfir sýningin Endur-
bókun. Öll verkin á sýningunni eru
unnin úr gömlum bókum og heiður-
inn af listaverkunum eiga þær Anna
Snædís Sigmarsdóttir, Arnþrúður
Ösp Karlsdóttir, Áslaug Jónsdóttir,
Ingiríður Óðinsdóttir, Svanborg Matt-
híasdóttir, Sigurborg Stefánsdóttir
og Kristín Þóra Guðbjartsdóttir.
Endilega …
… skoðið lista-
verk úr bókum
Ljósmynd/Áslaug Jónsdóttir
List Bækur fegra gjarnan umhverfið.
Í kvöld á milli klukkan 20 og 22 gefst
áhugasömum kostur á að læra eitt og
annað um hvernig gera má bóklista-
verk. Handverkskaffi nóvembermán-
aðar í Gerðubergi er í höndum þeirra
Önnu Snædísar Sigmarsdóttur og
Ingiríðar Óðinsdóttur sem báðar til-
heyra listahópnum ARKIR sem er
hópur tíu listakvenna sem árum sam-
an hafa unnið að bókverkagerð. Með-
limir hópsins sinna alla jafna fjöl-
breyttri listsköpun en eiga
sameiginlegan áhugann á bókverk-
um. Á handverkskaffi í kvöld munu
þær kenna gestum hvernig gera má
heillandi bóklistaverk. Útbúin verða
einföld bókarbrot og smábækur sem
byggjast meðal annars á bréfbroti
(origami). Áhugasömum gefst einnig
kostur á að útbúa bókverk með harm-
onikkubroti, klippitækni og álímdum
flipum sem hver og einn þátttakandi
velur. Pappír og áhöld verða á staðn-
um og að vanda verður heitt á könn-
unni í Gerðubergi. Aðgangur er
ókeypis og eru allir velkomnir.
Handverkskaffi í Gerðubergi
Lærðu að búa til bóklistaverk
með harmonikkubroti
Ljósmynd/ Gerðuberg
Handverkskaffi Í kvöld verður kennt hvernig gera á bóklistaverk.
Trésmiðja GKS ehf, Funahöfða 19, sími 577 1600, gks@gks.is, gks.is
Gæði - Kunnátta - Sveigjanleiki
Nýjar hagstæðar lausnir í innréttingum.
Nútímaleg hönnun, glæsilegt útlit og
örugg gæði frá fagmönnum.
Verktakar – húsbyggjendur
ÍSLENSK
FRAMLEIÐSLA
Skannaðu kóðann
til að fara inn á
vefsíðuna.
Bærinn Vellir í Þing-
eyjarsveit tilheyrir
svokölluðum Stafns-
bæjum sem eru
syðstir byggðra býla í
Reykjadal í Suður-
Þingeyjarsýslu í um
240 metra hæð yfir
sjávarmáli.
Vellir voru byggðir
árið 1937 á 3/16 úr
Stafni af foreldrum
Sigurgeirs. Árið 1974
tók Sigurgeir við
jörðinni ásamt konu
sinni Hólmfríði Garð-
arsdóttur frá Lautum í sömu sveit. Þau voru mjólkurframleiðendur til
langs tíma ásamt því að vera með fjárbúskap og hesta.
Vellir
Laugar Séð yfir Reykjadal í Þingeyjasveit.
Ljósmynd/www.mats..is
Syðst býla í Reykjadal