Morgunblaðið - 11.11.2014, Page 11

Morgunblaðið/Árni Sæberg
Atvinna Kröfur um afköst á vinnumarkaði verða æ meiri sem eykur hættu á kulnun í starfi, segir Hildur Friðriks-
dóttir. Áreiti eykst stöðugt og það getur verður erfiðara að samræma til dæmis fjölskyldulíf og vinnu.
mannatryggingar og lífeyri, sem
tryggja á bæði öryrkjum og öldr-
uðum framfærslu.“
Missa trúna í
langvarandi álagi
Hildur bendir í þessu sambandi
á að rúmlega 700 manns á aldrinum
18-35 ára séu nú á endurhæfingarlíf-
eyri vegna geðraskana og stoðkerf-
isverkja. Þetta fólk sé nú annað-
hvort á leið í örorku eða út á
vinnumarkað eftir endurhæfingu.
Því sé mikilvægt að gefa fólki með
andleg veikindi kost á að vinna og
smám saman að efla hæfni þess og
styrk.
Sé álag í vinnu mikið yfir lengri
tíma segir sig sjálft, eins og bæði
reynsla og rannsóknir styðja, að
eitthvað láti undan. Líkamleg ein-
kenni fari að segja til sín eins og höf-
uðverkur, verkir í hálsi, herðum og
baki. Fyrst trúir fólk því að þetta
bjargist allt saman, en þegar streita
hefur verið viðvarandi í langan tíma,
þá missir fólk trú á að ástandið muni
lagast.
Kulnun og veikindi
En hver eru einkennin? „Fólk
fær jafnvel kvíðaköst eða finnur
þunglyndiseinkenni. Ónæmiskerfið
veikist, fólk verður andlega þreytt
eða útkeyrt og hollusta við fyrirtækið
hverfur smám saman. Þá er fólk
komið á það stig sem nefnist kulnun í
starfi og þarf þá að tilkynna langvar-
andi veikindi,“ segir Hildur sem telur
að kröfur um aukin afköst á vinnu-
markaði verði æ meiri. Samhliða því
aukist áreiti stöðugt með auðveldara
aðgengi að fólki allan sólarhringinn í
gegnum tölupóstinn sem svara má í
símanum sem alltaf er kveikt á. Einn-
ig bætast við áhættuþættir eins og
erfiðleikar við að samræma fjöl-
skyldulíf og atvinnu, slæm samskipti
hvort sem eru í vinnu eða utan vinnu,
áreitni og einelti.
Hildur segir ennfremur að um-
ræða um streitu, kvíða og þunglyndi
sé ennþá feimnismál hér á landi, öf-
ugt við til dæmis í Danmörku og
Noregi. Þar sé ekki óalgengt að
stjórnendur komi fram í fjölmiðlum
og lýsi því hvernig streitan var orðin
óyfirstíganleg þannig að þeir urðu
að fara í langt veikindaleyfi. Þegar
viðkomandi snúi til baka greini þeir
stundum frá því að þeir hafi breytt
stjórnunarstíl sínum. Sýni starfs-
fólki nú meiri umhyggju og stuðn-
ing, gefi því aukið sjálfræði í starfi
og reyni að deila verkefnum milli
þess jafnar út.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. NÓVEMBER 2014
Starfsfólk þarf fyrst og fremst sjálft
að finna út hvað veldur því streitu,
hvort sem það eru til dæmis sam-
skipti, skipulagsleysi, eða skortur á
upplýsingaflæði, segir Hildur Frið-
riksdóttur. Hún segir einnig til í
dæminu að starfið geri of miklar eða
of litlar kröfur miðað við hæfni og
þekkingu. Þá þurfi fólk að finna út
hvernig það getur slakað á og náð
einbeitingu.
„Ég veit að það er erfitt að ráð-
leggja fólki að loka að sér og taka
öndunaræfingar eða fara í stuttan
göngutúr þegar það er hlaðið verk-
efnum. Hitt er annað mál að ef hug-
urinn er allur í óreiðu, af því að hann
nær ekki að vinna úr áreitunum, þá er
betra að taka fimm mínútna hlé og
ná tökum á hugsuninni,“ segir Hildur.
Bætir við að alltaf megi breyta ferl-
um, vinnubrögðum, samskiptum eða
öðru til að bæta ástandið. Þetta sé
auðveldara ef opinská samræðuhefð
sé á vinnustaðnum.
Drifkraftur og hollusta
„Traust og samvinna aukast þegar
skoðanaskipti eru leyfileg og það
eykur líka drifkraft einstaklinganna
og fyrirtækjahollustu. Það hefur til
dæmis komið fram þar sem við höf-
um komið að vinnu við stefnumótun
um viðveru og vellíðan, og starfsfólk
fær fræðslu samhliða, að opinská
umræða hefur komið í stað baktals
en líka aukið samkennd og starfs-
ánægju.“
Traust og samvinna mikilvæg atriði á vinnustað
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Framleiðsla Ef skoðanaskipti eru leyfileg eykur það fyrirtækjahollustu.
Fólkið verður sjálft að finna út
hverjir séu streituvaldarnir
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Iðja Mikilvægt er að kröfur séu í samræmi við hæfileika hvers og eins.
Hildur Friðriksdóttir og Svava
Jónsdóttir stofnuðu fyrirtækið
ProAtive á sl. ári. Höfðu þá þró-
að hugmyndafræði um við-
verustjórnun í gegnum verkefni
sem nefnist Virkur vinnustaður.
Aðferðirnar sem beitt er segir
Hildur vera í sífelldri þróun. Þær
felist í því að sett er við-
verustefna sem er hugsuð sem
forvarnir til að varna því að fólk
fari í langvarandi veikindi.
Áherslupunktarnir eru fjórir:
fræðsla, samtöl við starfsfólk
sem hefur verið með óeðlilegar
veikindafjarvistir, samskipti í
langvarandi veikindum og sam-
töl við endurkomu til vinnu.
„Þegar stjórnendur lýsa yfir
að tekið sé jafnt á andlegum
sem líkamlegum veikindum
verður framhaldið auðveldara,“
segir Hildur.
Framhaldið
auðveldara
VIÐVERUSTEFNA ER GÓÐ
Konfúsísuarstofnunin Norðurljós
sýnir í dag sjötta hluta heimilda-
syrpu sem nefnist „Forboðna borg-
in“ og fjallar þessi hluti um postu-
lín Forboðnu borgarinnar.
Myndin verður sýnd á Há-
skólatorgi 102, á milli klukkan 17
og 18. Í kynningu stofnunarinnar
segir að hið kínverska postulín sé
þekkt víða um heim og sé jafnframt
órjúfanlegur hluti kínverskrar
menningar: „Postulín Forboðnu
borgarinnar þykir endurspegla
daglegt líf og tómstundaiðkun hall-
arbúa, með því að fanga listrænar
tilfinningar keisarafjölskyldunnar
og holdgera yfirráð og reisn stjórn-
valda. Í þessum þætti er postulín
Forboðnu borgarinnar sýnt, þróun
þess gerð skil og sýnt fram á
hversu rótgróin postulínsgerð er í
kínverskri menningu.“
Postulín Forboðnu borgarinnar
Morgunblaðið/Golli
Menning Postulínsgerð er mikilvægur þáttur í kínverskri menningu.
Hin einstaka postulíns-
gerð og kínversk menning
www.brynja.is - brynja@brynja.is
9 - sími 552 4320
MIKIÐ AF ÚRVALS VERKFÆRUM
TILVALIÐ Í JÓLAPAKKANN
TRÉRENNIJÁRN,
TRÉ ÚTSKURÐARJÁRN,
HVERFISTEINAR OG
HEFILBEKKIR.
LYKILVERSLUN VIÐ
LAUGARVEGINN