Málfríður - 15.10.2010, Blaðsíða 6

rænu formi. Í fyrstu verður aflað gagna um þau tungu­
mál, sem kennd eru við Háskóla Íslands, önnur tungu­
mál á Norðurlöndum og síðar um minnihlutamál víðs 
vegar  í  Evrópu.  Gögnin  verða  af  ólíkum  toga  og  til 
þess  fallin  að  varpa  ljósi  á  mismunandi  hliðar  máls­
ins (t.d. orðaforða, setningagerð, einkenni talmáls) og 
málnotkunar  (t.d.  viðeigandi  málnotkun)  og  á  ýmsa 
menningarbundna þætti (t.d. bókmenntir, ríkjandi siði 
og venjur). Í tengslum við þróun gagnabankans verður 
lögð áhersla á þverfaglegar menningar­ og málvísinda­
rannsóknir. 
Bókasafn og gagnasmiðja
Í  tungumálamiðstöðinni  verður  sérhæft  bóka­  og 
gagnasafn (bækur, tímarit, rafræn gögn) um tungumál 
og menningu ætlað tungumálanemum og fræðimönn­
um. Þar verða einnig aðgengileg gögn um tungumála­
kennslu, bæði bækur, tímarit og kennsluefni á rafrænu 
formi. Einnig kæmi til greina að hafa á boðstólum efni 
um þau  tungumál  sem  stærstu  nýbúahópar  á  Íslandi 
eiga að móðurmáli. 
Áhugavert væri að eiga samstarf við samtök tungu­
málakennara um þennan þátt. 
Stofa Vigdísar og fyrirlestrarsalur
tileinkaður Vigdísi
Í  tungumálabyggingunni  verður  starfrækt  Vig­
dísarstofa,  þar  sem  hægt  verður  að  fræðast  um  líf 
hennar og störf, ekki síst í þágu tungumála. Þá verður 
fyrirlestrarsalur,  búinn  fullkomnum  margmiðlunar­
búnaði, tileinkaður Vigdísi. 
Það sem hefur áunnist
Á undanförnum árum hefur þetta viðamikla verkefni 
og  starfsemi  stofnunarinnar  verið  kynnt  bæði  innan­
lands  og  utan.  Má  þar  nefna  kynningar  í  Japan  árið 
2002,  í  Danmörku  2003,  í  Þýskalandi  og  Svíþjóð  árið 
2004,  á  Spáni  2005,  Noregi  2006,  Finnlandi  2007  og  í 
Frakklandi  árið  2008.  Í  tengslum  við  kynningarnar 
hefur  verið  leitað  eftir  samstarfi  um  rannsóknir  á 
sviði  tungumála  og  menningar  og  stuðningi  fyrir­
tækja, stofnana og sjóða við alþjóðlegu tungumálamið­
stöðina.  Stofnunin  hlaut  veglegan  styrk  frá  Norræna 
menningarsjóðnum til að standa fyrir kynningunum á 
Norðurlöndum. 
Frá  árinu  2005  hefur  stofnunin  staðið  fyrir  fjórum 
alþjóðlegum  vísindaráðstefnum  í  því  skyni  að  renna 
enn frekari stoðum undir verkefnið, en þær eru: 
– Samræður menningarheima  (Dialogue  of  Cultures) 
árið 2005, 
– Margbreytileiki tungumála og menningarheima Alþjóðleg
miðstöð tungumála (Cultural and Linguistic Diversity, 
World Language Centre in Iceland) árið 2007
Háskóla  Íslands.  Til  að  skapa  henni  og  stofnuninni 
viðeigandi umgjörð er ætlunin að  reisa 3000m2 bygg­
ingu,  austan  við  Háskólabíó,  í  nánd  við  gömlu 
Loftskeytastöðina.  Háskólinn  er  reiðubúinn  að  leggja 
verkefninu  til  dýrmæta  lóð  sína  á  þessum  táknræna 
stað, þar  sem nútímafjarskipti  Íslands við umheiminn 
hófust. Byggingin verður hönnuð með það að leiðarljósi 
að hún geti þjónað sem best því hlutverki að byggja brú á 
milli ólíkra menningarheima með lifandi kennslu, rann­
sóknum og þekkingarmiðlun. Aðstaða verður  sköpuð 
fyrir alþjóðlegt  samstarf, m.a.  skrifstofur  fyrir  erlenda 
fræðimenn og  salir  fyrir  fyrirlestra­ og  ráðstefnuhald. 
Að öðru leyti mun byggingin hýsa eftirtalda starfsemi: 
Fræðslu- og upplifunarsetur
Hér  geta  gestir  og  gangandi  upplifað  og  fræðst  um 
tungumál og menningu. Áhersla verður lögð á að varpa 
ljósi á eðli tungumála, ólík birtingarform þeirra og hlut­
verk. Sem dæmi má nefna hvað tungumál eiga sameig­
inlegt, hvað greinir þau að, einkenni talmáls og ritmáls, 
hið hljóðræna við tungumálin og hvernig tökuorð geta 
varpað ljósi á samskipti þjóða í sögu og samtíð. Nýstárleg 
framsetning  verður  höfð  í  fyrirrúmi  m.a.  með  aðstoð 
tölva og margmiðlunartækni. Þannig mætti hugsa sér að 
hægt væri að kynnast tungumálum og menningu í sínu 
„eðlilega“ menningarlega og þjóðfélagslega umhverfi 
með  aðstoð  tölvutækni,  m.a.  sýndarveruleika,  og  að 
vélmenni gætu varpað ljósi á eðli og hlutverk mannlegs 
máls. Loks má nefna sýningar og fyrirlestra um tiltekin 
mál­ og menningarsvæði, sem byggja á rannsóknum og 
sérþekkingu fræðimanna stofnunarinnar og annarra. Til 
að mæta þörfum ferðaþjónustu mætti beina rannsókn­
um að sameiginlegri sögu Íslands og þeirra landa þaðan 
sem flestir ferðamenn koma. Afrakstur rannsókna mætti 
kynna  í  tungumálamiðstöðinni með sýninga­ og  fyrir­
lestrahaldi ætlað ferðamönnum. 
Heimasvæði tungumála
Hönnuð verða heimasvæði fyrir þau 14 erlendu tungumál 
sem  kennd  eru  við  Háskóla  Íslands,  auk  færeysku, 
grænlensku og samísku. Á hverju heimasvæði verður 
að finna margs konar upplýsinga­ og kennsluefni, svo 
sem  bækur,  tímarit,  kvikmyndir,  margmiðlunarefni, 
kennsluforrit  og  gagnasöfn,  sem  geta  nýst  í  tungu­
málanámi  og  eru  líkleg  til  að  vekja  áhuga  á  menn­
ingu  og  samfélagi.  Auk  efnis  um  tungumálið  sjálft, 
má  nefna  bækur  um  bókmenntir  og  bókmenntarann­
sóknir, kvikmyndir og efni um listir, náttúru og þjóðlíf 
ýmist í formi bóka eða rafræns efnis.
Gagnabanki um tungumál og menningu á
stafrænu formi
Gögn  um  tungumál  og  menningu,  sem  geta  nýst  til 
kennslu  og  rannsókna,  verða  gerð  aðgengileg  á  staf­
6 MÁLFRÍÐUR