Fréttablaðið - 09.04.2013, Síða 6

9. apríl 2013 ÞRIÐJUDAGUR| FRÉTTIR | 6
© GRAPHIC NEWS
1. Hvað er leikhópurinn Perlan
gamall?
2. Af hverju varð til sjóðandi heitur
pollur í Skorradal?
3. Hvernig getur skógur við Þórsmörk
bætt loftgæði í höfuðborginni?
SVÖR
1. Þrjátíu ára. 2. Af því úr sér gengnar lagn-
ir OR gáfu sig. 3. Með því að hefta öskufok.
FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
ARFLEIFÐ THATCHER-TÍMANS
Margaret Thatcher var fyrsta (og hingað til eina) konan
til að gegna embætti forsætisráðherra Bretlands. Hún sat
í þrjú kjörtímabil, til ársins 1990, en nú, rúmum þremur
áratugum frá embættistöku, eimir enn eftir af arfleifð
stefnumála „járnfrúarinnar“, varðandi einkavæðingu og
afreglun fjármálamarkaða, um heim allan.
13. október 1925: Margaret
Hilda Roberts kemur í heiminn
í Gratham í Lincolnsskíri. Faðir
hennar er smákaupmaður og
virkur í bæjarstjórnmálum.
1944-50: Legg-
ur stund á nám
í efnafræði við
Oxford. Snýr
sér síðar að
lögfræði. Sem
aðstoðarmaður
á rannsóknarstofu
tekur hún þátt í þróun
mjúkfrysts rjómaíss.
1950-51: Býður sig tvisvar
fram til þings, án árangurs, í
kjördæmi sem hefur alltaf verið
hallt undir Verkamannafl okkinn.
Gift ist vel stæðum kaupsýslu-
manni, Denis Thatcher að nafni.
1953: Hlýtur málafærslu-
réttindi. Eignast tvíburana
Mark og Carol.
1959: Sest á þing, 33ja
ára gömul.
1961-64: Tekin inn í forystuhóp
Íhaldsfl okksins á þingi undir for-
sæti Harolds Macmillan.
1964-70: Skuggaráðherra í
stjórnarandstöðu.
1970-74: Menntamálaráð-
herra í stjórn Edwards Heath
(til hægri). Afnemur ókeypis
mjólk til skólabarna og
hlýtur að launum viður-
nefnið „Maggie That-
cher, milk snatcher.“
1975: Leggur
Heath að velli í
formannskjöri
Íhaldsfl okksins.
Heath fyrirgefur
„þessari konu“
aldrei.
3. maí
1979: That-
cher verður
forsætisráð-
herra eft ir sigur
Íhaldsfl okksins í
þingkosningum
þar sem kjara-
deilur við verka-
lýðshreyfi nguna
og verkföll verða
Verkamannafl okkn-
um helst að falli.
1981: Í miðjum
samdrætti um heim
allan hækka Thatcher
og Geoff rey Howe
fj ármálaráðherra (til
vinstri) skatta og skera
niður í ríkisútgjöldum,
sem gerir stjórnvöldum kleift
að lækka stýrivexti. Brátt tekur
að hýrna yfi r efnahagslífi nu og
vaxtarskeið tekur við– en um
leið eykst atvinnuleysi stórum.
1982: Thatcher leiðir
Bretland til hernaðarsigurs
eft ir innrás
Argentínu á
Falklands-
eyjar.
1983:
Thatcher
endurkjörin með yfi rburðum.
1983-87: Aukinn kraft ur í
sölu ríkiseigna og einkavæð-
ingarstefna hennar er nýtt sem
fyrirmynd víða um heim. Mikli-
hvellur– hömlulaus samkeppni
á afregl uðum fj ármálamarkaði
– skapar nýja stétt auðmanna.
Vinnumarkaðs umbætur eru hins
vegar afar umdeildar og ofb eldi
setur svip sinn á árslangt verkfall
kolanámumanna.
1984: Thatcher var alltaf náinn
samstarfsmaður Ronalds Reagan
Bandaríkjaforseta, en er fyrsti
vestræni leiðtoginn til að lýsa yfi r
stuðningi við umbótasinnann
Mikhaíl Gorbatsjoff í Sovétríkj-
unum.
1984: Lifi r af tilræði IRA á
hóteli í Brighton þar sem fi mm
létust.
1987-90 Þriðja kjör-
tímabilið einkennist af um-
deildum umbótum þar sem
meðal annars má nefna nýja
aðalnámsskrá í skólakerfi nu,
stofnun innri markaðar í heil-
brigðiskerfi nu þar sem sjúkrahús
keppast um vörur og þjónustu og
ákafl ega umdeildan nefskatt, sem
veldur uppþotum um land allt.
1990, ágúst: Thatcher þrýstir á
George Bush Bandaríkjaforseta
að bregðast við innrás Íraks í
Kúvæt.
1. nóvember: Innanfl okksdeilur
um þátttöku í myntbanda-
lagi ESB verða til þess að
Howe, sem þá var utan-
ríkisráðherra, segir af sér.
Þetta er undan fari atlögu
að henni innan Íhalds-
fl okksins.
22. nóvember: Thatcher
segir af sér sem forsætisráð-
herra eft ir að henni tókst ekki
að tryggja sér meirihluta í fyrstu
umferð formannskosningar.
1992: Hlýtur sæti í lávarða-
deild breska þingsins. Heldur
áfram þátttöku í stjórnmálum,
sérstaklega í málefnum Bosníu
og Maastricht-sátt-
málans. Er ötul
við fyrir-
lestrahald
um heim
allan.
2003:
Denis That-
cher deyr.
2007: Thatcher reist stytta í
þinghúsinu. Þetta er í fyrsta sinn
sem slíkt er gert fyrir forsætis-
ráðherra sem enn er á lífi .
2013: 8. apríl Thatcher deyr
eft ir að hafa fengið heilablóð-
fall. Myndir/Getty Images og AP
BRETLAND Margaret Thatcher,
sem gegndi embætti forsætis-
ráðherra Bretlands um ellefu ára
skeið, lést í gær eftir langvinn
veikindi. Heilablóðfall varð henni
að aldurtila.
Á valdatíma sínum leiddi
hún Íhaldsflokkinn til sigurs í
þrennum þingkosningum í röð,
1979, 1983 og 1987. Hennar verður
helst minnst sem persónugervings
einkavæðingar og afreglunar. En
á meðan hún er í hávegum höfð
í hópi frjálshyggjufólks, skapaði
hún sér miklar óvinsældir fyrir
óvæginn stjórnunar stíl þar sem
hún tókst meðal annars harka-
lega á við verkalýðsfélög og hafði
þar sigur.
Hún varð undir í innanflokks-
deilum árið 1990 og sagði af sér
en lét þó til sín taka á pólitíska
sviðinu fram yfir aldamót þegar
hún dró sig úr sviðsljósinu vegna
veikinda.
Fjölmargir vottuðu Thatcher
virðingu sína, meðal annars David
Cameron forsætisráðherra. „Ég
var afar sorgmæddur að frétta af
fráfalli lafði Thatcher. Við höfum
misst mikinn leiðtoga, mikinn for-
sætisráðherra og mikinn Breta.“
Ed Miliband, formaður Verka-
mannaflokksins, sagði að hann
hefði ekki verið sammála öllu
því sem hún gerði: „Okkur getur
greint á en um leið virðum við
afrek hennar og styrk.“
thorgils@frettabladid.is
Járnfrúin fallin frá
Margaret Thatcher, einn umdeildasti og áhrifamesti stjórnmálamaður 20. aldar,
er látin. Thatcher leiddi Bretland í gegnum umbrotatíma þar sem hagvöxtur jókst
stórum en atvinnuleysi og vinnumarkaðsdeilur settu líka svip á valdatíð hennar.
Háaleitisbraut 66, 1O3 Reykjavík, sími 528 44OO
Einnig er hægt að
hringja í söfnunar-
símann 9O7 2OO2,
gefa framlag á
framlag.is,
gjofsemgefur.is eða
á söfnunarreikning
O334-26-886,
kt. 45O67O-O499.
Valgreiðsla hefur verið send í
heimabanka þinn. Með því að greiða
hana styður þú innanlandsaðstoð
Hjálparstarfs kirkjunnar og hjálpar
til sjálfshjálpar.
Hjálpum heima
Hjálparstarf kirkjunnar veitir fjölbreytta
aðstoð á Íslandi. Við hjálpum til sjálfshjálpar.
EFNAHAGSMÁL Kostnaður við fimmtungs-
niðurfærslu húsnæðislána myndi nema
240 milljörðum króna, eða sem samsvarar
fjörutíu prósentum af ríkisútgjöldum. Þetta
kemur fram í nýrri úttekt efnahagsritsins
Vísbendingar.
„Með þeirri fjárhæð mætti til dæmis
reka Landspítalann í sex ár eða helminga
skuld ríkisins vegna lífeyrisskuld bindinga,“
er bent á í úttektinni. Fram kemur að
rúmur helmingur kostnaðarins, eða 56
prósent, félli á Íbúðalánasjóð. Sú upphæð
næmi þá 134,4 milljörðum króna. Beinn
kostnaður hins opinbera af tuttugu pró-
senta niðurfærslu næmi 170 milljörðum
króna.
Yfirskrift úttektarinnar er „Hvað kosta kosn-
ingaloforðin?“ og bent á að stjórnmálaflokkar
sem boðað hafa niðurfellingu verðtryggðra lána
hafi ekki skýrt hvernig færa ætti lánin niður.
Það gæti hins vegar annaðhvort orðið með laga-
boði og eða almennu samkomulagi.
„Ef lán verða færð niður með lagaboði
er hugsanlegt að lánafyrirtæki geri kröfu
á ríkið um greiðslu kostnaðar af niður-
færslunni. Hugsan legt er að jafnvel „hræ-
gammar“ gætu átt rétt fyrir dómstólum,“
segir í úttekt Vísbendingar. - óká
Tímaritið Vísbending segir kostnað við 20% niðurfærslu húsnæðislána jafngilda rekstri LSH í sex ár:
Beinn kostnaður 170 milljarðar króna
HÚS Í Vísbendingu er sagt ólíklegt að velta megi öllum
niðurfærslukostnaði á erlenda vogunarsjóði.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
VEISTU SVARIÐ?