Fréttablaðið - 13.05.2014, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 13. maí 2014 | SKOÐUN | 13
Þeir sem hafa fylgst með á sviði
heilsu og læknisfræði undan-
farin ár, hvað þá þeir sem hafa
haft lifibrauð sitt af því að selja
þekkingu í formi fæðubótarefna
eru að fá vænan rassskell núna
gæti maður haldið.
Um nokkuð langt skeið höfum
við vitað að við efnaskiptin í lík-
amanum myndast ákveðin efni
sem hafa verið kölluð radíkalar
eða sindurefni. Þessi ákveðnu
efni hafa verið talin sérstak-
lega hættuleg í miklu magni og
talin hafa neikvæð áhrif á heilsu
okkar.
Sérstaklega hefur það verið
rætt að þau ýti undir öldrun
líkamans, auk þess sem þau eiga
að hafa neikvæð áhrif á ýmis líf-
færi og geta í verstu til fellum
leitt til hjarta- og æðasjúkdóma,
krabbameina og hvers kyns
óværu. Líkami okkar þarfnast
súrefnis til að lifa, megintil-
gangurinn með súrefninu er að
ýta undir ákveðin efnahvörf þar
sem orkuefnum er breytt í orku
og niðurbrotsefnin vatn og kol-
tvísýring. Þannig halda frumur
okkar áfram að starfa og líkam-
inn að virka. Ferlið er afar flókið
og koma mjög margir þættir við
sögu, en í stuttu máli er þetta
það sem gerist. Það er við þessar
kringumstæður sem þessi svo-
kölluðu sindurefni verða til.
Efast um virknina
Þar sem við höfum til nokkuð
langs tíma velt vöngum yfir því
hvaða atriði það eru sem hafa
áhrif á meingerð sjúkdóma,
myndun krabbameina, hrörnun
og öldrun, hafa þessi efni fengið
neikvæða athygli á þann veg að
talið hefur verið gott að draga
sem mest úr álagi af þeirra völd-
um. Það sem einna helst er talið
valda myndun þeirra er hefð-
bundin líkamsstarfsemi, meng-
un, reykingar, geislun, matar-
æði, áfengisdrykkja, streita
og þannig mætti lengi telja. Í
grunninn nánast hvað sem við
gerum. Til að útskýra á ein-
faldan hátt hvers vegna sindur-
efnin ættu að skemma líkamann
hefur verið bent á sams konar
virkni í tengslum við rotnun mat-
væla, ryðgaða málma, fölnandi
málningu og almenna hrörnun
bygginga. Það er auðvelt að átta
sig á því að það hljóti að virka
eins í líkamanum.
Það er á þessum grunni sem
kenningin um öldrun af þeirra
völdum hefur orðið til og þá
einnig hvers vegna það hljóti
að vera allra meina bót að taka
til sín sem mest af svo kölluðum
andoxunarefnum í því tilliti
að ná einhvers konar jafnvægi
eða jafnvel yfirhöndinni. Mjög
margt hefur verið sett fram sem
andoxunarefni með raunveru-
lega virkni í tilraunaglasi, hægt
er að efast um að öll sú virkni
sé til staðar eftir að hafa borið á
sig krem með slíkum innihalds-
efnum eða innbyrt vökva, duft
eða pillur sem eiga að sýna sömu
virkni.
Ruglingsleg fræði
Þeir sem eru hvað harðastir telja
að best sé að taka til sín andox-
unarefni með hefðbundnum mat
og eru sumar matvörur sérstak-
lega öflugar í sinni andoxunar-
virkni. Þar má nefna ávexti og
grænmeti sem eru ríkir af A-, C-
og E-víta mínum. Bláber, jarðar-
ber, hindber, laukur og tóm-
atar sem dæmi eru mjög rík af
flavonóíðum. Ekki má gleyma
pólýfenólum sem er að finna
í ýmsu kryddi eins og negul,
karrí, kanil, hnetum og ýmsu
fleira. Öll þessi fræði hafa gert
mann ruglaðan í raun og neyt-
endur vita hvorki upp né niður
hverju þeir eiga að gúffa í sig þá
stundina og er í tísku sem „aðal“-
andoxarinn. Líklega er jafnvægi
lykillinn að öllu þessu sem fyrr.
Einn stærsti kollhnís í heimi
Það er þó hálfu verra þegar vís-
indamenn í dag segja að öll þessi
fræði séu bara ekki rétt. Sind-
urefnin hafi ekki þessi vondu
áhrif sem okkur hafa verið seld
á undanförnum árum. Sindur-
efnin hjálpi meira að segja til og
komi í veg fyrir öldrun! Hvað
þá heldur að þau stjórni sjálf-
stýrðum frumudauða meir en
við höfum áður talið, meira að
segja í varnar skyni en ekki til að
skemma okkur. Við vitum að lík-
aminn hefur ákveðna möguleika á
að drepa eigin frumur til að koma
í veg fyrir að þær fjölgi sér líkt
og við krabbamein, sjálfsónæmis-
sjúkdóma eða veirusjúkdóma og
það er líklega á hverjum degi
sem hann er að vinna slíka vinnu
á mörgum vígstöðvum á sama
tíma. Mögulega styðja sindurefnin
frumurnar fremur en hitt.
Svo virðist sem þessir vísinda-
menn sem birta grein sína í virt-
asta vísindatímariti á sviði líf-
og læknisfræði séu að kollvarpa
hugmyndum sem hafa verið líf-
seigar í mörg ár. Hafi þeir rétt
fyrir sér er um að ræða einn
stærsta kollhnís í heimi sjúk-
dómafræði, fæðubótar og heilsu-
ráðlegginga seinni tíma.
Andoxun og langlífi , lygasaga?
Öll þessi fræði hafa
gert mann ruglaðan
í raun og neytendur vita
hvorki upp né niður hverju
þeir eiga að gúffa í sig þá
stundina og er í tísku sem
„aðal“-andoxarinn.
HEILSA
Teitur
Guðmundsson
læknir
Háskólinn á Bifröst býður í fyrsta sinn á Íslandi upp á nýtt meistaranám í alþjóðlegri stjórnmálahagfræði.
Þar eru tengslin á milli markaðar, laga og hins opinbera til skoðunar og rýnt í samspil alþjóðamarkaðar
og ríkjakerfis. Greint er hvernig efnahagslegir, lagalegir og stjórnmálalegir þættir vefjast og ýmist liðka fyrir
eða hindra alþjóðaviðskipti. Skoðað er hvernig ríki og alþjóðastofnanir móta umhverfi alþjóðlegra viðskipta
og hvernig auður og vald dreifast og fléttast saman í veröldinni.
Risastóra samhengið!
Alþjóðleg stjórnmálahagfræði - MA
Velkomin í Háskólann á Bifröst
– hvar sem þú ert!
www.nam.bifrost.is
Umsóknarfrestur rennur út 15. maí