Skessuhorn - 24.11.2010, Qupperneq 82

82 FIMMTUDAGUR 25. NÓVEMBER
Vorum að taka upp
mikið úrval af hinni
vinsælu SIA gjafavöru
„Félagarnir voru
sammála um að
Stefán Þormar væri
sá Íslendingur sem
flesta kílómetrana
hafi lagt að baki
til þess að sýna
Akranes-liðinu
stuðning í leikjum
þess, fyrst 10 ára
gamall árið 1956 “.
Í Þ R Ó T T I R Í 100 ÁR
Ljósmyndasýningin Íþróttir í 100 ár á fyrstu hæð í
Stjórnsýsluhúsinu við Stillholt á Akranesi verður opin
í desember á eftirtöldum dögum frá kl. 14 - 16

Sunnudaginn 5. desember
Sunnudaginn 12. desember
Sunnudaginn 19. desember
Aðgangur ókeypis.
Kaffi á könnunni og
smákökur frá
ýmsum árgöngum.
„Ég er yngst ell efu systk ina og
á jól un um sát um við öll fjöl skyld­
an í kring um út varp ið og hlust­
uð um á aft an söng inn. Mamma
sat á rúm inu sínu og söng með og
við sung um líka það sem kunn­
um. Jóla gjaf irn ar voru spil og kerti
sem voru lát ið fylgja með, en jól­
in voru jafn skemmti leg fyr ir það.
Ég er mjög mik ið jóla barn og hef
alltaf ver ið,“ sagði Guð laug Guð­
munds dótt ir, eða Lauga á Hömr­
um eins og er bet ur þekkt, í sam tali
við blaða mann Skessu horns. Lit ið
var í heim sókn að Hömr um, sem
eru rétt utan við bæ inn í Grund­
ar firði, og sest nið ur með þess ari
miklu hann yrða konu, jóla barni og
fyrr ver andi bónda.
Fékk munn hörpu
í jóla gjöf
Lauga er fædd að Ber serkja hrauni
í Helga fells sveit þar sem hún, líkt
og fað ir henn ar Guð mund ur Sig­
urðs son, var fædd og upp al in.
Móð ir henn ar, Krist ín Pét urs dótt­
ir, var hins veg ar ætt uð úr Svefn­
eyj um á Breiða firði. Á Hrauni, eins
og Ber serkja hraun var jafn an kall­
að í dag legu tali, var torf bær þá er
Lauga elst upp. Hann var með bað­
stofu samt, var klædd ur að inn an
með tré og gólf ið var einnig úr tré.
Þak ið var þó úr torfi. Frá bæn um
lá gang ur sem var með mold ar golfi
og hell um ofan á því. Í minn ing­
unni þótti Laugu þess ar hell ur ein­
stak lega flott ar.
„Ein fyrsta minn ing in mín af
jóla gjöf var þeg ar Pét ur bróð­
ir hafði far ið til sjós 16 ára gam all
og gaf mér munn hörpu í jóla gjöf
þeg ar hann kom til baka. Mér var
bann að að spila á hana á að fanga­
dags kvöldi og á jóla dag en fór þess í
stað fram í göng þar sem ég sat ein
í myrkr inu á steini og spil aði,“ rifj­
aði Lauga upp. Hún seg ir þau alltaf
hafa borð að hangi kjöt á jól un um en
á haustin var alltaf reykt kjöt því þá
var ekki til neinn kæl ir eða fryst ir.
„ Mamma bak aði síð an alltaf gyð­
inga kök ur á jól un um og það er eina
smáköku teg und in sem ég man eft ir
að hún bak aði. Pabbi heima smíð aði
jóla tréð og við systk in in fór um svo
út og sótt um lyng sem við vöfð um
í kring um það. Á end un um mynd­
að ist eins og spaði og á hann sett­
um við kerti. Ef laust hef ur staf að af
þessu mik il eld hætta, en ég man þó
ekki eft ir að það hafi kvikn að í. Þá
bjugg um við einnig til músa stiga og
aðr ar skreyt ing ar úr krep­papp ír.“
Vill halda í
gaml ar hefð ir
Þeg ar Lauga var 18 ára göm ul fór
hún til Grund ar fjarð ar á vet urna og
vann sem vinnu kona. Þar kynnt­
ist hún Herði Páls syni mann in um
sín um en hann var að vinna við að
beita í bæn um. Þau giftu sig síð an
árið 1952, fóru að búa að Hömr um
og áttu sam an sex börn. „Við héld­
um í gömlu hefð irn ar varð andi jól­
in. Jóla mat ur inn er snædd ur klukk­
an fimm og síð an hlust um við á
mess una í út varp inu. Eft ir það eru
opn aðir pakk ar. Einu sinni próf aði
ég að fara í messu klukk an sex og
þó svo að ég sé mjög trú uð þá kunni
ég ekki við það. Vildi held ur halda
í þetta gamla og við för um frek­
ar í messu á jóla dag. Þeg ar ég var
krakki löbbuð um við að Bjarn ar­
höfn í messu en þang að kom prest­
ur inn frá Stykk is hólmi og mess aði
á jóla dag.“
„Ég bak aði alltaf heil mik ið þeg­
ar krakk arn ir voru heima en núna
baka ég ekki nema um fjór ar
smáköku sort ir. Nú orð ið má eng­
inn borða sæt ar kök ur, það eru all­
ir í ein hverju bind indi.“ Lauga seg­
ir vin sæl ustu smákök urn ar sín ar
vera svoköll uð finnsk kaffi brauð og
sam þykkti jafn framt að deila með
okk ur upp skrift inni að þeim:
Finnsk kaffi brauð
375 gr. hveiti
100 gr. syk ur
250 gr. smjör líki
1/2 - 1 egg
Að ferð: Hrá efn inu er öllu hnoð­
að sam an. Deig inu síð an rúll að í
lengj ur sem eru eins og litli fing­
ur á breidd. Svo er þrýst með þumli
ofan á lengj urn ar og þær skorn ar í
um 3 sm. langa bita. Bit arn ir eru
næst pensl að ir með eggja blöndu
(egg pískuð sam an með smá sykri)
og síð an dýft í hakk að ar möndl ur
og gróf an syk ur. Kök urn ar eru síð­
an bak að ar í 180°C ofni í um kort­
er, eða þang að til þær eru orðn ar
ljós brún ar.
Hæn ur tóku við
af kind un um
Fyrstu árin í bú skap Laugu og
Harð ar voru þau með þó nokk­
uð marg ar skepn ur á bæn um, bæði
kýr og kind ur. Síð ar hættu þau með
kýrn ar og fjölg uðu kind un um þess í
stað. „Við byggð um ný fjár hús árið
1976 og vor um mest með um 300
kind ur. Árið 2000 lét um við allt féð
og þá fjölg uð um við hæn un um. Við
vor um mest með um þús und hæn­
ur og keyrð um egg in alltaf út sjálf,
bæði hér, inn í Hólm og um tíma
í Borg ar nes. Marg ir voru farn ir að
safna eggja bökk un um og létu okk­
ur fá til baka. Það var voða nota legt
enda vel hægt að nota bakk ana aft­
ur. Við hætt um síð an öll um bú skap
um síð ast lið in ára mót og hing að
kem ur mað ur inn an úr Grund ar­
firði og sér um hæn urn ar og þess ar
tíu kind ur sem við eig um eft ir.“
Önn ur hefð sem Lauga held ur
fast í er svoköll uð rétt ar há tíð sem
hún er orð in víð fræg fyr ir í sveit ar­
fé lag inu og held ur á hverju hausti.
Þá er öll um boð ið upp á kaffi og
með því í fjár hús un um að Hömr­
um að lokn um göng um og rétt um.
„Hing að hafa yf ir leitt kom ið um 80­
100 manns. Einu sinni bauðst kona
hérna í ná lægri sveit að hjálpa mér
við að baka en ég sagði við hana að
þeg ar ég er hætt að geta bak að þá
mætti hún bara taka við há tíð inni.
Ann ars hafa tengda dæt ur mín ar yf­
ir leitt hjálp að mér í þessu.“
For rétt indi að eiga
ömmu í sveit
Á Hömr um voru alltaf krakk ar í
sveit á sumr in og marg ir sem eiga
Laugu og Herði margt að þakka.
„Á þess um tíma höfð um við svo
mikla þörf fyr ir krakka í sveit inni.
Þau hjálp uðu mik ið bæði í hey skap
og með kýrn ar. Nú orð ið kom ast
krakk ar ekki í sveit því það er ekk­
ert fyr ir þau að gera. Vél arn ar sjá
um allt sam an. Barna börn in hafa
samt alltaf gam an af því að koma
í heim sókn og sagði einn sá yngsti
við mig um dag inn að það væru sko
for rétt indi að eiga ömmu í sveit. Þá
gæti hann alltaf kom ið til mín þeg ar
það væri frí í skól an um og svona.“
Hef ur alla tíð ver ið mik ið jóla barn
Rætt við Laugu á Hömr um í Grund ar firði
Lauga á Hömr um er að eig in sögn mik ið jóla barn.
Hérna standa fjög ur systk ini af ell efu við torf bæ inn að Ber serks eyri þar sem þau ólust upp. Lauga er í efstu röð til hægri.